Uyurken çorap giymek veya giymemek! Deliksiz uykunun sırrı ne?
Güncelleme Tarihi:
Ayakları üşüyenler uyurken bile çoraplarını çıkarmak istemez, buz gibi ayaklarla uykuya dalamaz. Kimisi ise ayağında çorap varken asla uyuyamaz hatta uykuya dalabilmek için ayağını yorganın üstüne çıkarıp soğutur. Peki çorapla uyumak uykuya dalmayı kolaylaştırıyor dersek kaçınız bunu yaparsınız? Gerçekten uykuya dalmakta zorlanan kişiler için çorapla uyumak bir çözüm olabilir mi? Uzmanlar yanıtlıyor...
Zamanımızın yaklaşık üçte birini uykuda geçiriyoruz. Kaliteli bir uyku tüm günümüzü ve sağlığımızı etkiliyor. Yapılan bazı araştırmalara göre, geceleri çorapla uyumak daha hızlı uykuya dalmaya ve kesintisiz uyumaya yardımcı oluyor.
Belçika'daki Liege Üniversitesi'nin Uyku Birimi'nden Nörofizyolojist Francisco Puertas, uyuyabilmek için el ve ayak damarlarının genişlemesi gerektiğini söylüyor. ABD Ulusal Uyku Vakfı da (NSF) bu damarlar genişleyince ısının vücutta daha iyi dağıldığını, bunun da kişiyi uykuya hazırladığını ve uykuya dalma süresini kısalttığını vurguluyor. Çünkü ayakları ısıtmak buradaki kan damarlarını genişleterek beyne 'yatma vaktinin geldiği' mesajını veriyor. Bu nedenle uykuya dalmakta zorlananlar için çorabın yardımcı olduğuna inanılıyor.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Aytaç Karadağ, gün içinde yıpranmış hücrelerimiz, dokularımız ve organlarımızın gece uyku sırasında kendini tamir fazına aldığını, çorapla uyumanın uykuya dalmakta zorluk çeken ve gece uyku bölünmeleri yaşayanlar için faydalı olabilecek bilimsel bir çözüm olduğunu söylüyor.
Fizyolojik Antropoloji dergisinde 2018 yılında yayımlanan bir araştırmaya katılan genç erkeklerde, çorapla uyumanın 'uyku kalitesine olumlu etkisi' olduğu gözlemlenmiş. Yine Seul Ulusal Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, yaptıkları deneylerde ayakları sıcak tutmanın uyku süresini uzatırken gece uyanma sıklığını da azalttığı sonucuna vardı. Fakat bu araştırmalara katılan katılımcılar uykusuzluk hastalığı (insomnia) olanlardı.
Bir kişinin iç vücut ısısı, sirkadiyen ritim olarak da adlandırılan biyolojik saatinden etkileniyor. Sirkadiyen ritim, uykunun zamanlamasını kontrol ederek kişinin gece uykulu sabah uyanık hissetmesini sağlıyor. Yatakta çorap giymek ayakları aşırı ısıtacak gibi görünse de gerçekte bu alışkanlık vücudun iç sıcaklık düzenlemesine yardımcı oluyor.
Davranışsal uyku bozuklukları uzmanı Michelle Drerup, vücudumuzun geceleri uyumamıza doğal yollardan yardımcı olmak için iç ısısını düşürmeye çalıştığını, bunun uyku-uyanıklık döngümüzü yöneten sirkadiyen ritmimizin bir parçası olarak gerçekleştiğini söylüyor.
VÜCUT ISISI DÜŞÜNCE UYKUYA GEÇİŞ KOLAYLAŞIR
Göğüs Hastalıkları, Uyku Bozuklukları Tedavisi Uzmanı Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu, bu döngüyü şu sözlerle anlatıyor:
“Uyku-uyanıklık dönemlerimizi belirleyen sirkadiyen ritme göre, uykuya geçiş öncesi vücut ısısı düşer ve daha rahat uykuya dalınır. Bu nedenle vücut ısısının yükselmemesi için gece geç saatte egzersiz yapılması önerilmez. Uykudan bir-iki saat önce yapılan sıcak banyo da vücut ısısını yükseltir. Ardından ısının düşmesi ile birlikte uykuya geçiş kolaylaşır. Sabah uyanırken de melatonin hormonu azalırken kortizol hormon seviyesi yükselir. Beraberinde vücut ısısı yükselerek güne hazırlanılır.”
İyi bir gece uykusunun sırrı ne? ÇORAP ISI KONTROLÜNÜ SAĞLIYOR, UYKUYA DALMAYI KOLAYLAŞTIRIYOR
Göğüs Hastalıkları ve Uyku Bozuklukları Uzmanı Prof. Dr. Hacer Kuzu Okur, çorap ile yatmanın ayaklardan ısı kaybı fazla olan kişiler için uyku kalitesini artırdığını, özellikle kış günü iç ve dış ortam ısı farkında uykuya dalmayı kolaylaştırıp uyku kalitesini artırdığını söylüyor.
“Normalde, uyku sırasında vücut ısımız kaslardaki hareket eksikliği ve metabolizmadaki yavaşlama nedeniyle düşer. Vücut ısımıza yakın ısıdaki odada uykuya dalmamız daha kolay olur. Yazın sıcak günlerde serin oda vücut ısımıza yakın olacağı için rahat uyumak için önemli bir koşuldur” diyen Okur, giyilen çorap ısı kaybını önlediği için vücut ısısının kontrol altında ve düzenli kaldığını, bunun da gece kesintisiz ve kaliteli uyku sağladığını sözlerine ekliyor.
Soğuk hassasiyeti olan kişilerde soğuk iklimde çorapla uyumanın uyku üzerine olumlu etkisi olduğunun altını çizen Okur, çorap giymenin iklim koşullarına bağlı olarak uyku hijyeninin bir parçası olduğunu dile getiriyor.
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Kemal Erdemoğlu’nun bu konudaki düşünceleri de şu şekilde:
“İyi bir uyku için hem kişinin iç sıcaklığı hem de odanın sıcaklığı önemli. Eğer aşırı sıcak ya da soğuk olursa uyku kalitesi bozulur. Ayrıca kişinin mevcut hastalıkları da bu konuda oldukça etkili. Örneğin bir damar hastalığı varsa bacakları üşür. Üşüdüğü için bir süre sonra ağrı yapar ve uykusu bozulur. Yani uyurken çorap giymek bir kural değil tamamen kişinin tercihine kalmış bir şey. Çorapla uyuyabiliyorsanız giyilmesinde bir mahsur yok. Ancak yatarken çok fazla şey giyilmesini tavsiye etmiyoruz. Çünkü yorganın kalınlığı, sıcaklığı ve ağırlığı bile önemli.”
2005 yılında yapılan bir araştırma raporuna göre, bazı çiftlerin çorap giydikleri takdirde seks sırasında orgazma ulaşma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya atıldı. Dr. Drerup, "Muhtemelen buna katkıda bulunan başka faktörler de vardır, ancak bu ilginç bir bulgudur" diyor.
2005 yılında yapılan bir araştırma raporuna göre, bazı çiftlerin çorap giydikleri takdirde seks sırasında orgazma ulaşma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya atıldı. Dr. Drerup, "Muhtemelen buna katkıda bulunan başka faktörler de vardır, ancak bu ilginç bir bulgudur" diyor.
AYAKLAR SOĞUK OLUNCA İÇ SICAKLIK ARTAR
Dr. Drerup, “Ayaklarınız çok soğuksa, vücut iç sıcaklığınız aslında bir veya iki derece artabilir. Bunun nedeni, vücudunuzun iç bölgelerinize daha fazla kan akışı ve bununla birlikte gelen ısıyı göndermesidir” diyor ve ekliyor: “Ayaklarınızı ısıtarak, vücudun geri kalanını soğutmaya yardımcı olmak için kan damarlarını açıyorsunuz. Böylece ayaklarınıza giden kan dolaşımını artırmak, daha düşük bir iç ısıya neden oluyor. Sezgilere aykırı görünüyor, ama olan bu.”
MENOPOZDAKİ KADINLARDA SICAK BASMALARINI AZALTIYOR
Ceyda Erel Kırışoğlu, ayakları aşırı üşüyen birinin uykuya dalmasının güç olduğunu, soğuk ayakların dolaşımın azalmasına neden olduğunu, ısınması için dolaşımın o bölgede artması gerektiğini, işte bu nedenle ayakların ısınması ile birlikte beden ısısının düşerek uykuya daha kolay geçiş sağlandığını belirtiyor. Ayrıca çorapla uyumanın özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda sıcak basmalarını azalttığını da sözlerine ekliyor.
ÇORAPLARDAN MUCİZE BEKLEMEYİN
Dr. Drerup, ayağın nefes almasını sağladıkları için pamuklu veya merinos yünü gibi doğal liflerden yapılan uyku çoraplarını tercih etmek gerektiğini polyester gibi sentetik malzemelerden üretilenlerin ise ideal olmadığını söylüyor.
Hacer Kuzu Okur, naylon çorapların uzun süre havalanamama sorunu nedeniyle ayaklarda istenmeyen deri ve parmak arası lezyonlara neden olabileceğini, bu nedenle pamuk ve yünlü materyalden yapılmış çorapları giymenin en ideal ısıyı sağladığını, vurguluyor. Okur yatarken giyilen çorapların yumuşak ve lastiksiz olması ve ayak bileğinde sonlanması gerektiğini, sabah kalktığınızda bacakta izi bırakmamasının önemli olduğunu ifade ediyor.
Yatakta çorap giymekten hoşlanmayan ama ayaklarını ısıtmak isteyenler şu yöntemleri de deneyebilirler:
• Yatmadan önce ılık ayak banyosu
• Yatağa girmeden önce sıcak bir çift terlik giymek
• Ayaklarının yanında sıcak su torbasıyla uyumak
• Yatağın ayakucunda battaniye ile uyumak
• Yatmadan 1 veya 2 saat önce banyo yapmak
Yatakta çorap giymekten hoşlanmayan ama ayaklarını ısıtmak isteyenler şu yöntemleri de deneyebilirler:
• Yatmadan önce ılık ayak banyosu
• Yatağa girmeden önce sıcak bir çift terlik giymek
• Ayaklarının yanında sıcak su torbasıyla uyumak
• Yatağın ayakucunda battaniye ile uyumak
• Yatmadan 1 veya 2 saat önce banyo yapmak
HER GECE TEMİZ ÇORAP GİYİN
Ceyda Erel Kırışoğlu, "Mümkünse çoraplar giyilmeden önce uyku öncesi ayak masajı yapılmalı, nemlendirici veya bir masaj kremi kullanılmalı" derken çorapların da nemlendirilerek giyilmesinin (saç kurutma makinesinden faydalanılabilir) çatlak gelişimini engellemek açısından iyi olacağını belirtiyor.
Aytaç Karadağ da gece yatarken varis çorabı gibi sıkı çoraplar giymekten sakınmayı ve her gece yeni yıkanmış temiz çorap giymeyi tavsiye ediyor.
Dr. Drerup, "Uyku problemi yaşıyorsanız çorapların sihirli bir çözüm olmasını beklemeyin. Çorap giymek, uyku sorununuzun altında yatan kaygı, endişe, stres gibi problemleri ortadan kaldırmaz” diyor ve ekliyor: “Sonuçta, uyurken çorap giymek basit bir şey. Uykuya dalarsanız, harika. Ayaklarınızı çok ısıtırlarsa, çıkarın. Denemenin hiçbir riski yok."
Ceyda Erel Kırışoğlu da ayaklarını ısıtmada güçlük çeken herkes için gece yatarken çorap giymenin yardımcı olacağının ancak uykusuzluk yakınması olan bireylerde kontrol altına alınması gereken pek çok faktör bulunduğunun altını çiziyor.
“Gerginlik, fikir uçuşması, gece düşüncelerini kontrol etmekte zorluk yaşayan bir kişi için elbette çorap giyilmesi yeterli olmaz ancak destek olabilir” diyen Kırışoğlu kemoterapi alan kişilerde gece sıcak ayak banyosu yapmanın uykusuzluk yakınmalarını azalttığını sözlerine ekliyor.
Uykusuzluğun vücudumuzun bize gönderdiği son derece can sıkıcı ve gelecekte birçok sağlık problemine neden olabilecek bir sinyal olduğunu söyleyen Aytaç Karadağ, “Çorapla uyumayı son derece basit bir şekilde evinizde deneyebilirsiniz. Bedensel ve ruhsal kaynaklı uyku problemi yoksa bu basit çözüm kim bilir belki de faydalı olabilir” diyor.
Gece uykusunun açığını gündüz yapılan şekerleme kapatır mı?