Türk doktor Parkinson ve şizofreniye umut olabilir

Dopamin-2 reseptörünün üç boyutlu model yapısını açığa çıkarmayı başaran Doç. Dr. Durdağı’nın yolu geçen yıl Dopamin-2 reseptörünü 1975 yılında keşfeden Toronto Üniversitesi’nden Prof. Dr. Philip Seeman ile kesişti. Birlikte geliştirdikleri model Amerika Kimya Derneği’ne ait yüksek prestijli dergi “ACS Chemical Neuroscience” tarafından kabul edildi.

“ŞİZOFREN VE PARKİNSON HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE ÖNCÜ OLACAK”

Aslında her şey bir tesadüfle başladı. Bilgisayar destekli ilaç tasarımı üzerine çalışan Durdağı, Dopamin-2 reseptorunun 3 boyutlu (3D) yapisini Molecular Diversity dergisinde gectigimiz yil yayinladi. Ardından Parkinson ve Şizofren hastaları için umut olan Dopamin-2 reseptörünü 1975 yılında keşfeden Toronto Üniversitesi’nden Prof. Dr. Philip Seeman, Durdağı ile iletişime geçerek kendisinin de bu yönde çalışmaları olduğunu ve birlikte çalışmak istediğini söyledi. Büyük bir onur ile bunu kabul eden Durdağı, üç yıldır üzerine çalıştığı modeli Prof. Seeman ile daha da geliştirdi. Bilgisayar destekli yöntemlerle üç boyutlu yapısı açığa çıkarılan model ile Şizofren ve Parkinson gibi hastalıklarla mücadele de yeni bir döneme girildi. Modeli çok beğendi kendi değerleriyle örtüştüğünü söyledi. Bundan büyük bir onur duydum. Biz o zaman kadar Dopamin-2 reseptörünün sadece monomer formlarını geliştirmiştik. Hocayla birlikte dimer formlarını da geliştirdik. Ortak bir çalışmayla literatüre güzel bir yayın yapmış olduk.

“DOPAMİN’İN YAPISINI SİMÜLASYONLARLA AÇIĞA ÇIKARDIK”

Projeyi 2012 yılından itibaren devam ettirdiklerini ve 4-5 yıldır da yoğun bir şekilde üzerine çalıştıklarını söyleyen Durdağı, “Geçtiğimiz yıl bu modeli geliştirip yayınladık, yayınladıktan bir gün sonra Dopamin-2 reseptörünü keşfeden hoca Toronto Üniversitesi’nden Prof. Philip Seeman bana bir E-Mail atarak modelimi istedi. Modelimi kendisiyle paylaştım modelin deneysel yapılarla çok uyumlu olduğunu söyledi. Kendi deneysel verilerinin bizim modelde uygulamak istediğini dile getirdi. Bende memnuniyetle kabul ettim ve birlikte çalışmaya başladık. Kendisinde dopamin ve apomorfin diye iki molekül olduğunu ve bağlanma afinitelerinin birbirinden farklı olduğunu söyledi. Modelimizde bu iki molekülü denedik ve deneysel sonuçlar ile örtüştüğünü gördük. Bu çalışmamızda Dopamin 2 reseptörünün 3 boyutlu yapısını deneysel veriler kullanılarak homoloji modellemesi ve dinamik simülasyonlar (benzetim) yardımıyla açığa çıkardık” şeklinde konuştu.

“YAN ETKİSİ AZALTILMIŞ YENİ İLAÇLARIN GELİŞTİRİLMESİNDE KULLANILACAK”

“İlaç mekanizmasını açığa çıkardığımızda bu hem Parkinson hem de Şizofren gibi nörodejeneratif ( Sinir sisteminde meydana gelen bozukluk) hastalıkların çok daha iyi anlaşılacak” diyen Durdağı, “Geliştirdiğimiz modelin, daha etkin ve yan etkileri azaltılmış moleküllerin açığa çıkarılmasında öncü rol oynayacak diye düşünüyoruz. Amacımız bu hedef yapıları kullanarak atomik düzeyde ilaç- reseptör(sinir ucu)etkileşimlerini incelemek ve moleküler mekanizmaların aydınlatılması sonucu yeni nesil yan etkileri azaltılmış moleküllerin geliştirilmesidir. Çalışmamızın yeni tedavi şekillerinin, yeni ilaçların geliştirilebilmesi için öncü olabileceğine inanıyorum. Hastalıkların önlenmesinde bazı ilaçlar kullanılıyor. Şuanda bu ilaçların geliştirilmesi çok zor aşmalardan geçiyor. Bunun sebebi de özellikle çok önemli bir reseptör olan Dopaminin- 2’nin kristal yapısının açıkta olmamasıydı. Dolayısıyla kristal yapısı olmayan molekülün tek bir yolu kalıyor buda moleküler modelleme dediğimiz yöntemlerle 3 boyutlu yapısını açığa çıkarmak, işte biz bunu başardık. Ne kadar fazla model geliştirilirse, ne kadar fazla kristal yapı açığa çıkarsa bu hastalılarla mücadelede o kadar faydalı oluyor. ” açıklamalarında bulundu.