Masum gibi görünen bu trendler sağlığınızı hiçe sayıyor | 10 SORUDA SAĞLIKLI BRONZLAŞMA REHBERİ

Yazın kısa sürede bronz bir tene sahip olmak isteyenler popüler ama sağlıksız birtakım uygulamalara başvuruyor. Her yıl bu trendlere bir yenisi daha ekleniyor ve bu yanlış uygulamaların sonu gelecek gibi görünmüyor.

Ülkemizde en çok kakao yağı, havuç yağı, zeytinyağı gibi yağlarla bronzlaşmak oldukça moda. Bunların haricinde evde kendi bronzlaştırıcı yağını hazırlayanlar ya da vücuduna gazlı içecek sürenler bile var. Yazın bronz tene sahip olmak çok çekici gelse de 2-3 ay bronzluk uğruna cilt erken yaşlanıyor, kalıcı lekelenmeler oluyor hatta ve deri kanseri riski bile artıyor.

Biz de her yıl bir yenisi eklenen bu popüler uygulamaları Dermatolog Dr. Yasemin Fatih Amato ile derinlemesine irdeledik, olası risklerini masaya yatırdık. İşte 10 soruda sağlıklı bronzluk rehberi…

CİLT KENDİNİ KORUMAK İÇİN BRONZLAŞIYOR

1- Sağlıklı bronzlaşmak diye bir şey var mı? Yoksa nasıl olursa olsun bronzlaşmak sağlıksız bir şey mi?

Amato, sağlıklı bronzlaşma konusunda bazı önemli noktaların olduğunu, doğru bir bilgi birikimiyle bronzlaşma sürecinin daha güvenli hale getirilebileceğini söyleyerek söze başladı.

Her türlü bronzlaşmanın, cildi potansiyel olarak zararlı UV ışınlarına maruz bıraktığını ve cilt sağlığını olumsuz etkileyebileceğini vurgulayan Amato, güneş ışınlarının cildimize etkisini şu sözlerle anlattı:

“UV ışınları, cildin melanin pigmentini artırarak bronzlaşma sürecini tetikler. Bu, cildin kendini güneşin zararlı etkilerine karşı korumaya çalışmasının bir yansımasıdır. Dolayısıyla bronzlaşmak, temel olarak cildin güneşin hasar yaratabilecek zararlı etkilerine karşı bir tür savunma mekanizmasıdır.”

HER TÜRLÜ BRONZLAŞMA HASARA YOL AÇAR

Sağlıklı bronzlaşma kavramının aslında yanıltıcı olabileceğini, çünkü her türlü bronzlaşmanın, cilt üzerinde bir tür hasara yol açacağını vurgulayan Amato, bronzlaşma sürecinin UV ışınları tarafından cildin DNA'sının zarar görmesiyle sonuçlanabileceği, bu tür bir DNA hasarının cilt kanseri ve diğer cilt sorunları riskini artırabileceği konusunda uyardı.

2- Daha hızlı bronzlaşan koyu tenli kişiler için de aynı riskleri geçerli mi?

Bazı kişiler daha hızlı bronzlaşabilir ve ciltleri daha az duyarlı olabilir. Amato, bunun kişisel genetik farklılıkllar ve cilt tipine bağlı olduğunu ancak yine de cilt tipine bakılmaksızın, herkesin güneşin zararlı UV ışınlarından korunmasının önemli olduğunu belirtti ve ekledi: "Bronzlaşırken güneşe maruz kalmaktan kaçınmak, güneş koruyucu ürünler kullanmak bu yüzden oldukça önemli."

Sonuç olarak, Amato tam anlamıyla sağlıklı bir bronzlaşmadan bahsedilemese de cildi güneşin zararlı etkilerinden korumanın ve bronzlaşma sürecinde dikkatli olmanın önemli olduğunu, güneşten gelen UV ışınlarına maruz kalma miktarını sınırlamanın ve güneş koruyucu kullanmanın cilt sağlığı için en önemli adımlar olduğunu tekrarladı.

HEM KORUYUCU HEM BROZLAŞTIRICI ÜRÜNLERİN KORUYUCULUĞU AZALABİLİR

3- Hem koruma faktörlü hem de bronzlaştırıcı etkiye sahip ürünler sağlıklı bronzluk için tercih edilebilir mi?

Amato piyasada hem koruma faktörlü hem de bronzlaştırıcı etkiye sahip ürünlerin olduğunu, bu ürünlerin genellikle güneş koruyucu özelliklerine ek olarak bronzlaşma sürecini hızlandırmak veya deriyi daha bronz görünmesini sağlamak için bileşenler içerdiğini ancak bu tür ürünlerin kullanımıyla ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar olduğunu ifade etti ve bazı önemli noktalara değindi:

“Öncelikle, güneş koruyucu etkili ürünlerin SPF (Sun Protection Factor - Güneş Koruma Faktörü) değerlerini kontrol etmek önemlidir. Güneş koruyucu etkileri sağlamak için en az SPF 50 veya daha yüksek olan ürünleri tercih etmek gerekir. Bronzlaştırıcı bileşenler, ciltte bronz görünümü sağlamak için kullanılır, ancak bu süreçte güneşin zararlı UV ışınlarından korunmak önemlidir. Bu tür ürünleri kullanırken, gölgede kalma, şapka veya güneş gözlüğü gibi ek önlemler almak önemlidir. Ayrıca, ürünün talimatlarına uygun şekilde kullanmak ve aşırıya kaçmamak gerekir.”

Bazı uzmanlar bu tür kombinasyon ürünlerin etkinliklerini sorguluyor çünkü güneş koruyucuların bronzlaşmayı hızlandıran bileşenlerle birleştiği durumlarda, güneş koruyucu etkilerinin azalabileceği veya bronzlaşmanın daha fazla cilt hasarına yol açabileceğini düşünüyorlar. Amato, bu nedenle, güneş koruyucu özelliklere sahip ürünlerin ayrı ayrı kullanılmasının ve bronzlaşma amaçlı ürünlerin kullanımında dikkatli olunmasının önerildiğini belirtti.

Sonuç olarak hem koruma faktörlü hem de bronzlaştırıcı etkiye sahip ürünler bulunsa da, güneş koruyucu etkilerin önemini unutmamak ve güneşin zararlı etkilerinden korunmak için uygun önlemleri almak önemlidir. 

Gözden KaçmasınYaz geldi tartışma başladı: Güneş kremi kullanımı D vitamini alımını engeller mi? '30 dakika yeterli'Haberi görüntüle

BROZNLAŞTIRDIĞINA DAİR BİLİMSEL KANIT YOK

4- Bronzluk için en sık kullanılan kakao yağı gerçekten de kısa sürede koyu renkli bir tene kavuşmayı sağlıyor. İçeriğindeki hangi madde buna neden oluyor?

Çikolata renkli bir ten için kullanılan kakao yağı, cilt için doğal bir nemlendirici olarak bilinir ve bazı insanlar bronzlaşma sürecini hızlandırmak için kullanır. Amato, kakao yağının kakaonun tohumlarından elde edilen doğal bir bitkisel yağ olduğunu ve çeşitli bileşenleri içerdiğini, bununla birlikte, bronzlaşma sürecini hızlandıran ana bileşenin, yağın içerisinde bulunan doğal bir melanin arttırıcı olan "teobromin" adlı madde olduğunu belirtti ve ekledi:

“Teobromin, melanin üretimini uyarabilir ve bu da cildin bronzlaşmasını kolaylaştırabilir. Melanin, cildin güneşin zararlı UV ışınlarına karşı doğal bir koruyucu tepki olarak ürettiği bir pigmenttir ve cildi güneş yanıklarından korur. Bronzlaşma süreci, ciltteki melanin üretiminin artmasıyla gerçekleşir.”

KAKAO YAĞI, GÜNEŞ YANIĞI VE CİLT HASARI RİSKİNİ ARTIRABİLİR

5- Peki kakao yağı kullanımının zararları neler?

Kakao yağının bronzlaşma sürecini hızlandırdığına dair kesin bilimsel kanıtlar olmadığını, etkisinin kişiden kişiye değişebileceğini söyleyen Amato, kakao yağının SPF (Güneş Koruma Faktörü) değerinin düşük olduğunu ve asla güneş koruyucu ürünlerin yerini tutamayacağını belirtti.

Amato bu nedenle, güneşe maruz kalırken kakao yağı kullanmanın, cildimizi güneşin zararlı etkilerinden yeterince koruyamayacağını ve güneş yanığı veya cilt hasarı riskini artırabileceğini söyledi ve şöyle devam etti:

“Kakao yağı, nemlendirici özellikleri nedeniyle kuru ciltleri rahatlatmak için kullanılabilir. Ancak, bazı kişilerde kakao yağı kullanımı ciltte sivilce veya tıkanıklığa neden olabilir. Cilt tipinize uygun olmayan bir yağı kullanmak, cilt problemlerine neden olabilir. Ayrıca, bazı insanlar kakao yağına alerjik reaksiyonlar gösterebilir. Güneş koruyucular, cildi güneşin zararlı UV ışınlarından korur ve güneş yanığı, cilt kanseri ve erken yaşlanma gibi cilt sorunlarının riskini azaltır. Kakao yağı gibi bronzlaşmayı artırıcı ürünlerin güneş koruyucuların yerine kullanılması önerilmez.”

6- Havuç yağının etkileri de kakao yağına benzer mi?

Havuç yağı, havuç tohumlarından elde edilen bir bitkisel yağ ve cilt üzerinde çeşitli etkilere sahip. Amato havuç yağının, içerdiği beta-karoten sayesinde ciltte hafif bir bronzlaşma sağlayabildiğini, beta-karotenin ciltteki melanin üretimini artırarak cildin daha bronz görünmesini sağladığını ancak kakao yağında olduğu gibi bronzlaşma için tek başına havuç yağı kullanmanın güneş koruyucuların yerini almasını beklememek gerektiğini söyledi.

Havuç yağının kullanımının cilt tipine ve hassasiyetine bağlı olarak farklı sonuçlar verebileceğine değinen Amato, herhangi bir yeni ürünü kullanmadan önce, özellikle hassas cilde sahip olanların, bir alerji testi yaptırmasını önerdiğini, havuç yağını doğrudan cilde uygulamadan önce seyrelterek veya cilt bakım ürünlerinde kullanarak daha güvenli bir kullanım sağlanabileceğini ifade etti.

Nemlendirici, antioksidan, anti-inflamatuar ve hafif bronzlaştırıcı etkilere sahip olan havuç yağının güneşe maruz kalma sonucu oluşan cilt lekelerini veya güneş yanıklarını tedavi etmek için kullanılmaması gerektiğinin altını çizen Amato, güneşe maruz kalma sonucu oluşan cilt hasarını engelleme veya azaltma amacıyla güneş koruyucuların yerini hiçbir yağın tutmayacağını bir kez daha hatırlattı.

7- Vücuduna gazlı içecek sürerek bronzlaşanlar var. Bu nasıl oluyor da bronzlaştırıyor ve cilde nasıl zarar veriyor?

Gazlı içeceklerin içerdiği şeker ve pigmentlerin reaksiyonu sonucunda renk değişimi meydana gelebileceğini ancak, bu durumun uzun süreli veya sağlıklı bir bronzlaşma yöntemi olarak kabul edilemeyeceğini ve sağlıksız olduğunu ifade eden Amato, gazlı içeceklerin bronzlaşmayı artırdığına dair bilimsel bir kanıt bulunmadığını, cilt üzerinde geçici bir renk değişimi sağlayabileceğini ancak bu etkinin uzun süreli olmadığını ve cilt sağlığı açısından zararlı olabileceğini sözlerine ekledi.

Amato gazlı içeceklerin cilde potansiyel zararlarını da şöyle sıraladı:

Şeker içeriği: Gazlı içecekler genellikle yüksek miktarda şeker içerir. Şeker ciltteki iltihaplanmayı artırabilir, akne oluşumunu teşvik edebilir ve cilt sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Asit içeriği: Bazı gazlı içecekler yüksek oranda asit içerir. Bu asitler, cilt bariyerini zayıflatabilir, cildin pH dengesini bozabilir ve cilt hassasiyetini artırabilir.

Renklendirici maddeler: Gazlı içeceklerde kullanılan renklendirici maddeler, ciltte tahrişe veya alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Öte yandan, güneşlenirken gazlı içeceklerin cilde uygulanması, güneşin zararlı UV ışınlarından kaynaklanan cilt hasarını artırabilir.

Sonuç olarak, gazlı içeceklerin cilde uygulanması veya bronzlaşma amacıyla kullanılması sağlıklı veya uzun süreli bir bronzlaşma yöntemi değildir. Cildinizi korumak ve sağlıklı bir bronzluk elde etmek için güneş koruyucu kullanmanız ve güneşe maruz kalma süresini sınırlamanız önemlidir.

8- Bu ürünlerin kullanımı cilt kanseri riskini artırıyor mu? 

Amato, güneşin zararlı UV ışınlarına maruz kalmanın cilt kanseri riskini artırabileceğini, uzun süreli güneşe maruz kalmanın, güneş yanığı geçirme veya güneş ışınlarına sürekli olarak maruz kalmanın cilt kanseri gelişme riskini artırabileceğini, UV ışınlarının cildin DNA'sında hasara neden olabileceğini ve bunun da kanser hücrelerinin oluşmasına yol açabileceğini söyledi.

Ciltte oluşan lekelerin (örneğin güneş lekeleri veya yaşlılık lekeleri), genellikle güneşin zararlı etkilerine maruz kalmaya bağlı olarak ortaya çıktığını vurgulayan Amato, bu lekelerin ciltteki melanin pigmentinin düzensiz bir şekilde birikmesiyle oluştuğunu, güneşe sürekli maruz kalmanın veya güneş yanığı geçirmenin, bu lekelerin oluşumunu tetikleyebileceğini ifade etti.

9- Güneş nedeniyle ciltte oluşan lekeler daha sonradan kansere dönüşebilir mi?

“Ciltteki lekelerin kansere dönüşme riski düşüktür, ancak bazı lekeler, özellikle de değişen şekil, renk veya büyüklüğe sahip olanlar, cilt kanseri belirtisi olabilir” sözleri ile dikkatli olunması gerektiğini belirten Amato, bu nedenle, ciltteki lekelerin düzenli olarak kontrol edilmesinin ve dermatolog tarafından incelenmesinin önemli olduğunu belirtti.

ZEYTİNYAĞI GÜNEŞ YANIĞI RİSKİNİ ARTIRIR

10- "Vücudunuza kimyasal sürmeyin onun yerine saf zeytinyağı kullanın" diyenler var. Zeytinyağının böyle bir etkisi var mı? Cilde sürüp güneşlenmek zararlı mı? Güneş yanıklarına neden olur mu?

Zeytinyağının, besleyici ve nemlendirici özellikleri nedeniyle cilt bakımında yaygın olarak kullanılan doğal bir yağ olduğunu ancak güneşlenmek için güvenli bir alternatif olduğunu iddia etmenin doğru olmadığını vurgulayan Amato, zeytinyağının cilde etkilerini anlattı:

“Zeytinyağı, yüksek oranda doymamış yağ asitleri ve antioksidanlar içerir. Bu bileşenler cilde nem sağlayabilir, cildin elastikiyetini artırabilir ve cilt sağlığını destekleyebilir. Bununla birlikte, zeytinyağının doğal olarak düşük bir SPF değerine sahip olduğunu unutmamak gerekir çünkü SPF değeri, cildi güneşin zararlı UV ışınlarından koruma yeteneğini ölçer.”

KUTU

Zeytinyağı, SPF değeri düşük olduğu için güneşe maruz kalma sırasında cildi yeterince korumaz. Güneşe maruz kalmadan önce güneş koruyucu kullanmak, cildi güneşin zararlı etkilerine karşı korumanın en etkili yolu olarak kabul edilir. Güneş koruyucular, genellikle geniş spektrumlu koruma sağlar ve UVA ve UVB ışınlarına karşı cildi korur.

Cilde zeytinyağı sürüp güneşlenmenin, güneş yanığı riskini artırabileceğine dikkat çeken Amato, zeytinyağının güneş ışınlarını ciltte yakalayabileceğine ve absorbe edebileceğine, bunun da cildin daha fazla ısınmasına ve güneş yanığına yol açabileceğine dikkat çekti. Amato, zeytinyağının ciltte film tabakası oluşturarak gözenekleri tıkayıp ve sivilceye neden olabileceğini de belirtti.

Dermatolog Yasemin Fatih Amato, cilt kanseri riskini azaltmak için alınması gereken önlemleri anlattı:

Güneşten korunmak: Güneşe maruz kalmaktan kaçınmak veya güneşin zararlı etkilerinden korunmak için gölgeli alanlarda kalma, şapka ve giysi kullanma, güneş gözlüğü takma gibi önlemler almak önemlidir.

Güneş koruyucu kullanmak: Güneş koruyucu ürünleri düzenli olarak kullanmak ve en az SPF 50 veya daha yüksek koruma faktörüne sahip olanları tercih etmek önemlidir. Güneş koruyucularını cilt tipinize ve güneşe maruz kalma sürenize uygun olarak seçmek önemlidir.

Düzenli cilt kontrolleri: Ciltteki lekeleri, değişiklikleri veya anormallikleri düzenli olarak kontrol etmek ve dermatolog tarafından incelenmesini sağlamak önemlidir. Erken teşhis, cilt kanserinin başarıyla tedavi edilmesinde önemli bir faktördür.