‘Bu bina 30 yıllık ama güvenli, oturanlardan bir doktor öyle söylüyor’
Güncelleme Tarihi:
Beklenen Marmara depremi nedeniyle oturduğu evden daha güvenli bir yere taşınmak isteyenler, hatta bunun için kesenin ağzını açmaya bile razı olanlar neler yaşıyor? İstanbul’un iki yakasında farklı bütçelere göre eski ve yeni birçok daire için 25 emlakçıyı aradık. Deprem raporu olan bir tane bile ev bulamadık.
Beklenen büyük Marmara depreminin ne zaman yaşanacağı meçhul ancak uzmanlar çok yaklaştığını söylüyor. Buna rağmen çoğumuz enkaz altında kalma korkumuzu unutmuş gibiyiz. Bir arkadaşımızın İstanbul’da daha güvenli bir eve taşınmak için verdiği çabayı ve ödemeyi göze aldığı rakamları duyunca biz de farklı bölgelerden, farklı bütçelere göre depreme dayanıklılığı raporla sabit ev arayışına düştük.
25 emlakçıyla görüştük.
Gördük ki; 1999 öncesi eski binaların kat malikleri yıkım kararı korkusuyla binalarını analiz ettirmek istemiyor,
bu tarihten sonra yapılan binalarda oturanlarsa ‘Nasılsa yeni’ diye rapora gerek görmüyor.Görüştüğümüz emlakçılardan sadece biri, Sancaktepe’de kiralık bir daire olduğunu, 2008 yılı yapımı bu dairenin olduğu binadaki kat maliklerinin analiz için belediyeye başvurduğunu, henüz bakılmadığını ama analiz sonrası raporun ilana ekleneceğini söyledi. Semtine göre değişmekle birlikte İstanbul’un merkezi sayılabilecek Beşiktaş, Suadiye, Bakırköy gibi bölgelerde 25 bin liranın altında kiralık ev yok, üstelik bunlar çok çok eski daireler. Buralarda 1999 sonrası yapılmış, özellikle üç-dört yıllık binalardaki dairelerin kira fiyatlarıysa dudak uçuklatıyor. Yaptığımız görüşmelerde emlakçıların ‘zemin etüdü’ ve ‘analiz raporu’ ifadelerinden hiç hoşlanmadığını gördük.
Ağzınızdan “Bina güvenli mi” sorusu çıktığı anda ya ses tonları değişiyor ya da sizi binbir çabayla veya ‘garip’ argümanlarla 60 yıllık binaların sağlam olduğuna ikna etmeye çalışıyorlar. En şaşırdığım ikna yoluysa eski binanın yanındaki yeni binanın güvence olarak gösterilmesiydi: “Burası bitişik nizam hanımefendi, yan binalar hep yeni, o yüzden risk azalıyor.”
SUADİYE-45.000 LİRA
‘Yedi yıllık olduğu için kat malikleri baktırmıyor’
◊ Alo, merhaba. Suadiye’deki 3+1 eviniz için aramıştım. Ben de Suadiye’de eski bir binada oturuyorum. Deprem sebepli daha güvenli bir binaya taşınmak istiyoruz. Sizdeki bu dairenin depreme dayanıklı olduğunda dair bir raporu var mı?
-Burası yepyeni bir bina hanımefendi, yedi yıllık henüz. Yeni olduğu için de kat malikleri rapor almaya ihtiyaç duymuyorlar. Üstelik deprem yönetmeliğine uygun yapıldı burası.
◊ Zemin dayanıklı değildir belki, deprem yönetmeliğine uygun yapıldığına dair bir bilgi var mı peki?
-Onu, içinizin rahat etmesi için belediyeye giderek oradan öğrenebilirsiniz.
◊ Peki, teşekkürler.
BAKIRKÖY-38.500 LİRA
‘Depremden korkuyoruz tabii de...’
◊ Merhaba, Şenlikköy Mahallesi’ndeki 3+1 ev için aramıştım.
-Merhaba hanımefendi, 38 bin civarı olan mı?
◊ Evet, o. Dairenin içi yeni gözüküyor ama bina yaşını tam göremedim. Kaç yıllık bir bina burası?
-Bina 30 yıllık, eski ama evin içi komple yapılı, yeni tadilat gördü.
◊ Evet, o yüzden anlayamadım durumunu. Binanın depreme dayanıklı olduğuna dair rapor var mı?
-Bildiğim kadarıyla yok ama yine de bir sorarız. Depremden mi korkuyorsunuz?
◊ Evet, siz korkmuyor musunuz?
-Korkuyoruz tabii de, kaderde de varsa hanımefendi, ecelin önüne kim geçebilir?
◊ Ben zaten eski bir binadan bu yüzden taşınıyorum. Üstelik kiram düşük, daha güvenli olmayan bir binaya neden çıkayım o halde?
-A, yok, bu bina güvenli.
◊ Kim diyor, inşaat firması mı?
-Yok, orada oturan bir doktor var, o söylüyor.
◊ Doktor mu?
-Evet, altı ay burada, altı ay Amerika’da yaşıyor. Dört dairesi var binada. Güvenli diyorsa öyledir.
◊ Anladım, eşimle görüşüp döneceğim size. İyi günler.
YEŞİLYURT-25.000 LİRA
‘55-60 yıllık eski yapılar, ateş tuğla olduğu için bir şey olmaz’
◊ Merhaba, Yeşilyurt merkezdeki 1,5+1 daire için aramıştım.
-Evet, buyurun, yenidir orası.
◊ Daire mi yeni, bina mı?
-Daire yeni. Bina 45-50 yıllık. Yeni tadilata girdi, sıfırlandı.
◊ Bina çok eskiymiş. Depreme dayanaklı mı peki, kat malikleri tarafından rapor alınmış mı?
-Yok rapor almadılar ama bunlar çok eski binalar, ateş tuğla yani, ondan güvenli olduğunu söylediler.
◊ Mal sahibi mi söyledi, kendisiyle görüştüğümüzde bana da garanti eder mi?
-Yok, alt katında pastane ve döviz bürosu var, dükkân, onun sahibi söyledi. Eskiden onlar baktırmış sanırım.
◊ Nasıl yani, alt katında dükkân var ve güvenli mi? Ama altında dükkân olan binaların tehlikeli olduğunu söylüyor uzmanlar hep.
-Yok, onlar yüksek dükkânlar için geçerli. Asma katı filan varsa dükkânın tavan yüksekliği uzunsa, direnç kaybı oluyor binada. Bizim orada öyle bir durum yok.
◊ Hımm, anladım. Yığma tuğlaydı değil mi?
-Evet evet, 55-60 yıllık eski yapılar bunlar. Tuğlaları şimdiki gibi değil, sağlamdır, doludur. Ateş tuğla deniyor. Tadilat yaptırırken ustalar bayağı zorlandı tesisatı filan yenilemekte.
◊ Ustalar görebildi mi acaba demirlerini, tuğlasını? Yıpranma payı olmamış mıdır hiç?
-Muhakkak olmuştur tabii. Ama bunlar bitişik nizam binalar...
3-4 katlılar. Yan binalar hep yeni, o yüzden risk azalıyor.
◊ Üstümüze devrilmez yani...
-Yani, tabii bilemem yine de ne olacağını, fakat az katlı, ateş tuğla, yanında da yeni binalar var dediğim gibi.
◊ Peki, tamam. Ben bir düşüneyim, teşekkürler.
ŞİŞLİ-40.000 LİRA
‘Ev eski ama iyi bir inşaat firması
yapmış zamanında’
◊ Merhaba, Şişli’deki 2+1 kiralık eviniz için arıyorum. Bina yaşı kaç acaba?
-Bina eski ama deprem sonrası iyi bir inşaat firmasının yapımı, 2004 yılı sanırım. Depreme dayanıklı yani.
◊ Maksimum bu fiyata bir ev arıyorum. Kendi binamız eski ve güvenli olmadığı için taşınacağız. Burası da 19 yıllık sonuçta, sağlamlık raporu var mı? Dayanıklı diyorsunuz ama...
-Onu bilmiyorum ama vardır muhtemelen, soralım isterseniz bir yöneticiye.
◊ Peki, ne zaman döneyim size, ne zaman öğrenebilirsiniz?
-Ben öğrenip sizi arayayım hanımefendi.
◊ Teşekkürler, bekliyorum.
(Emlakçıdan dönüş olmadı.)
BEŞİKTAŞ-37.000 LİRA
‘Rapor sisteme düşmesin diye almadık’
◊ Beşiktaş’taki kot 1 ev için aramıştım. Eski bir bina sanırım, kaç yıllık? Deprem raporu var mı?
-60 yıllık filan. 1999 öncesi yapılan bütün binalara risk analizi yapıldığında hepsi çürük çıkar.
◊ Hımm, o yüzden de kimse baktırmıyor sanırım...
-Evet. Nişantaşı’nda ofisim var, 55-60 yıllık taş gibi bir bina ama gelip baksalar çürük raporu verirler.
◊ Peki, elinizde depreme dayanıklı raporu olan bir ev yok mu?
-Yüzde 99 rapor alınan bir bina yoktur ancak sıfır binalara bakacaksınız hanımefendi.
◊ Onlar da yeni bina diye analiz ettirmiyorlar.
-Size nasıl bir şey lazım?
◊ Nişantaşı-Beyoğlu-Beşiktaş üçgeninde üç odalı ev arıyoruz. Ama bina güvenliyse iki odaya da sığarız.
-Benim ofisimin üst katında bir daire var, üçüncü kat. 1969 yapımı ama kolon sayısı çok fazla, özel bir firmaya baktırdık biz.
◊ Aa, sizin raporunuz var öyleyse.
-Yok, rapor sisteme düştüğü anda otomatik olarak bizi bağlıyorlar. O yüzden rapor göstermiyoruz. Çok güzel, 110 metrekare net. İki oda, bir salon bir ev, küçük bir giyinme odası var. 30 bin lira.
◊ Size sözlü olarak söylediler
o halde sağlam olduğunu binanın.
-Hanımefendi ben de mal sahibiyim. Aile apartmanı, merak etmeyin. Gelin, görünce anlayacaksınız.
◊ Görünce nasıl anlayayım...
-Biz binamızda asansörümüzü, kazan dairemizi, boya-badanasını yaptırdık. Çatlak bile yok binamızda.
◊ Hep bakım olarak değil mi yaptıklarınız, güçlendirme vs. değil?
-Yok, hayır, hiç gerek duymadık. Hem çelik hem de perde betonumuz çok fazla.
◊ Tamam, ben size döneceğim...
ÇEKMEKÖY-9.200 LİRA
‘Buralar hep kayalık zaten’
◊ Merhaba, Çekmeköy, Çamlık Mahallesi’ndeki 2+1 ilanınız için aramıştım. Bu bina kaç yaşında acaba?
-2008 yapımı bu bina hanımefendi.
◊ 99 depremi sonrası yapılmış yani, anladım. Peki, güvenli olduğuna dair bir rapor var mı?
-Yok, maalesef bir rapor almamışlar ama bu binaların hepsi yeni. Biliyorsunuz burası yeni yerleşim bölgesi.
◊ Evet, biliyorum ama Hatay depreminde gördük, yeni binalar da yıkıldı...
-Tabii tabii, haklısınız ama buralar hep kayalık zaten. Hem zemine hem de evlerin 99 depremi sonrası olmasına güveniyor mal sahipleri.
◊ Anladım, peki, elinizde incelenmiş deprem raporu olan bir daire var mı?
-Maalesef yok, dediğim sebeplerden kimse baktırmıyor burada. Siz bana mesaj atın, elime öyle bir daire düşerse haber ederim.
◊ Peki, teşekkürler.
ETİLER-20.000 LİRA
‘Bina yeni diyorum ya!’
◊ Merhaba, Etiler’deki kiralık stüdyo daireniz için aramıştım.
-Evet, çok güzel bu dairemiz, deniz manzaralı.
◊ Bina yaşı 26-30 arası yazıyor ama tam kaç yaşında bina?
-Bina 40 yıllık.
◊ Hımm, bayağı eskiymiş. Depreme dayanıklıdır raporu almışlar mı?
-Yok hayır, bu binalarda öyle rapor almıyorlar. Yeni binalar var, güvenli ama onlar da 90 bin lira.
◊ Onların raporu var mı merak ettim?
-Yok, onlar yeni diyorum ya zaten. Yeni binaya neden rapor alınsın ki?
Üç-dört yıllık.
◊ Hatay’daki depremde hatırlarsanız hep yeni binalar yıkıldı, zemin de önemli oluyor ya hani böyle durumlarda...
-Yok hanımefendi, rapor almıyor kimse.
◊ Peki teşekkür ederim.
ANADOLU VE AVRUPA YAKASI-25.000 LİRA
‘1999 öncesi yapılara yıkım kararı çıktığına dair söylentiden dolayı kimse başvurmak istemiyor’
◊ Merhaba, internette geniş bir portföye sahip olduğunuzu gördüm.
-İstanbul’un hemen her bölgesinde portföyümüz var.
◊ Nezih bir semtte, maksimum 40 bin liraya kadar iki ya da üç odalı ev arıyorum. Tek kriterim deprem raporu olması.
-Anlıyorum, evet, raporu olan ev bulmak gerçekten zor. Yeni binaları tercih edebilirsiniz belki.
◊ Onların da raporu yok. Oysa ne çok yeni bina yıkıldı biliyorsunuz son depremde.
-Evet, zemin de çok önemli. Ancak sonra raporları sahte çıktı onların bazılarının. Hatta bir mesajla işini halledenleri duyduk.
◊ Peki, siz ne yapmamı önerirsiniz?
-99 depremi öncesindeki binaların tamamına yıkım kararı çıktığına dair bir söylenti var, bu da etkili oluyor insanların direnmesinde. Size zemini sağlam bölgelerde, 99 depremi sonrası yapılmış evleri tavsiye ederim.
◊ Oralarda bu bütçelere bulmak mümkün mü?
-Yeni yerleşim bölgelerinde bulunabilir. Ben ofisteki ilanları tarayacağım. Binayla ilgili güvenlik meselesini de belediyeye sorabiliriz.
◊ Çok teşekkür ederim.
HEM PAHALI HEM RİSKLİ
Özellikle İstanbul’da yüksek kiraya gücü yetmeyen riskli binalarda oturmayı sürdürüyor. 13 Ağustos 2023’te yayımladığımız haberde İBB Deprem Risk Yönetim ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı binasını kontrol ettirmek isteyenlerin başvuru sayısında nisan ve mayıstan itibaren ciddi bir düşüş olduğunu belirtmişti.
Bahaneler tükenmiyor
Hürriyet Pazar ekimizde depreme karşı önlem almak yerine birçok kişinin bahanelere sığındığını gündeme getirmiştik. Söz konusu bahanelerden bazıları ve uzmanların açıklamaları şöyleydi:
◊ “Bizim ev sağlam, vaktiyle subaylar/doktorlar yaptırmış apartmanı.”
Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Derneği Genel Başkanı Nazmi Şahin: Bir binanın sağlamlığı ancak mühendisler tarafından yapılan incelemeler ve raporlamalarla belli olabilir.
◊ “Yeni bir binada oturuyoruz, apartmanımıza güveniyoruz.”
İnşaat Mühendisleri Odası geçmiş dönem Kocaeli şube başkanı Kahraman Bulut: 99 depreminden sonra yapılan inşaatları yapı denetim tarafından kontrol edildiği için hem de yeni yönetmeliklere uygun yapıldığı için sağlam kabul ediyorduk. Ama maalesef Kahramanmaraş depremlerinden sonra yeni binaların da yıkıldığını gördük. Bunun için risk tespiti yapan lisanslı firmalara binanızı kontrol ettirebilirsiniz.