İzmir-İstanbul altı saate inecek

Sevgililerin buluştuğu, anaların çocuklarını gözleri yaşlı uğurladığı istasyonlardan, yıllarca hasret ve vuslat yüklü vagonlarla sefer yapan trenler. Ülkemizde hep arka plana itildiler nedense, birçok gelişmiş ülkede en büyük ulaşım aracıyken. Bu hafta, TCDD 3. Bölge Müdürü Sabahattin Eriş ile gelişmeleri konuştuk.

İzmir’de demiryolu neden önemli? Demiryolunun geçmişi hakkında bilgi verir misiniz?

İzmir’de demiryolları oldukça önemli. Öncelikle en yaygın kent içi demiryoluna İzmir sahip. (Aliağa-Cumaovası arasında yaklaşık 80 km.) Öte yandan ülkemizde uluslararası bir limana ve uluslararası bir havaalanına demiryolu erişimi olan yegane şehir. Ege Bölgesi perspektifinden bakıldığında; demiryolları iki önemli liman (İzmir, Bandırma) önemli iskelelerin bulunduğu Nemrut Körfezi’ne ve havaalanına, çok sayıda organize sanayi bölgesine (Manisa, Denizli, Kemalpaşa, Akhisar, Torbalı, Kaklık gibi) erişim sağlamakta. Ege Bölgesi demiryolları üç ana hat ve bunlara saplanan tali demiryollarından oluşuyor. Bin 300 kilometre civarında. Bir İngiliz şirketi inşa etmiş ve Menderes havzasına hitap eden İzmir-Denizli; Gediz havzasını yalayan İzmir-Manisa-Afyon. Yine bir liman kenti olan Bandırma’ya uzanan Manisa-Bandırma hattı. Üzülerek ifade edelim ki cumhuriyet tarihinde bin 300 km demiryolunun sadece 57 km’si yeni yapım (Menemen-Aliağa, Çiğli-Menemen ve Şirinyer-Adnan Menderes 2. hatlar). Demek ki bugün trafik altındaki demiryollarının yüzde 95’i Osmanlı’dan kalmış. 1950’den itibaren kaderine terk edilen demiryollarının 2003’ten itibaren devlet politikası haline dönüştüğünü söyleyebiliriz. Eskişehir-Ankara arasında test sürüşleri devam ediyor. Saatteki hız 250 km. Ankara-Konya hızlı tren hattının alt yapısı bitmiş üst yapı inşaatı devam ediyor. Ankara-Sivas hızlı treni ihale aşamasında. Ankara- İzmir projelendirilmiş. Ve tabii ki asrın projesi olarak nitelendirebileceğimiz Marmaray projesi.

Tren, 20 tonluk 900 TIR’a bedel

Ya demiryolları ile ilgili yeni planlar, projeler, hedefler? Örneğin 25 yıl sonrası?

Yeni demiryolları projeleri İzmir-Ankara, İstanbul-İzmir, Bursa-İstanbul hızlı trenleri diye sıralanabilir. 25 yıl sonra özellikle demir, çelik, kömür, akaryakıt, mermer gibi maddelerin karayolunda taşınmayacağını umuyoruz. Akaryakıt tankerleri ile otomobilleri, kamyonlarla otobüsleri şehiriçinde iç içe, yan yana götüren trajik ulaşım biçimine çare bulmalıyız. Üzerine konteyner veya mermer bloklarının düştüğü otomobillerde can verenler, bizim insanımız. Ortalama her gün 15 kişinin hayatını kaybettiği karayolu, trafik kazalarını kanıksayamayız. ABD’de tek trenle taşınan yük 18 bin tonu buluyor. Bir tren eşittir 20 tonluk 900 TIR.

EGERAY kent içi ulaşımı kökten değiştirecek

Demiryollarına yapılan yatırımlardan bahseder misiniz? Demiryolu ulaşımı hangi noktada?

1993’ten itibaren başlayan ve yürekler acısı bir demiryolu sistemini yenilemeye odaklanmış 3. Bölge; bin 200 km civarındaki yolunu yenilemiş, yük taşımacılığı bu yıl 3 milyon tonu aşacak hale gelmiştir. Yenilenmesi gereken Aydın-Denizli arasındaki bölüm ise 2009 sonunda tamamlanacak. Önemli bir proje de EGERAY. Yani Alsancak-Aliağa-Cumaovası istasyonları arasında yapılacak metro standardında elektrikli tren işletmeciliği. Bu proje kent içi ulaşımı, ana omurga itibarıyla, raylı sistemlerin üzerine oturtmayı hedefliyor. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile yürütülüyor. Proje toplam maliyeti 700 milyon dolar civarında. 2009 içinde bu sisteme Torbalı, 2010’da ise Manisa’nın entegre edilmesi planlandı. İzmir-Torbalı-Tire hattında 5 olan sefer sayımız bugün 12. Bütün seferler dolu. Günde ortalama 2 bin kişiyi Ödemiş ve Tire’den alıp getiriyoruz. Karayolu araçları ile aynı zaman ve konforda. Üçte bir fiyatına. İzmir-Bandırma tren, Bandırma-İstanbul feri- bot bağlantısı ile İzmir-İstanbul 7 saatin altına inmiş durumda. Yakında yurt dışından gelecek set trenlerle bu kesimde deneme seferlerine başlayacağız ve İzmir- İstanbul 6 saate inecek. Demiryolu, dünyanın en güvenli, çevreci, ekonomik ulaşım biçimidir. Tabii ki hiçbir ulaşım biçimi, sadece diğerinin rakibi değil, ancak birbirini bütünler. Türkiye’deki durum, bunun tam aksi. Karayollarına aşırı yük binmiş. Ülkemizdeki kamyon ve TIR sayısı, OECD ülkelerinin tamamından fazla. Mutlaka ağır yük trafiğinin yüzde 25’ini en geç 10 yılda demiryollarına aktarmalıyız. Aksi halde her 17 yılda bir, her aile bir ferdini trafik kazasına kurban verecektir.