Her 100 kişiden biri hepatit C taşıyor

Her 100 kişiden beşi hepatit B, biri de hepatit C virüsünü vücudunda taşıyor. Hepatit B aşı ile önlenebiliyor, Hepatit C ise tedavi edilebiliyor. Viral Hepatitle Savaşım Derneği’nin Hepatit C kamuoyu bilinçlendirme kampanyası sürüyor. Yayılma hızı AIDS’i geçen Hepatit C virüsü, Türkiye’de de ciddi bir sağlık sorunu olmaya başladı. Erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalık olan Hepatit C, tedavi edilmediği takdirde siroz ve karaciğer kanserine neden olabiliyor.

n Hepatit C’nin, hepatit B’den farkı nedir?

- En önemli fark, C’nin kronikleşme oranının çok daha yüksek olmasıdır (yüzde 80’e kadar çıkıyor). B’nin aşısı var, C’nin ise aşısı henüz bulunamadı.

n Hepatit C virüsü taşıyan herkes mutlaka hastalanır mı?

- Hastalığa yakalananların yüzde 80’i kronikleşir. Bunların da yüzde 20’sinde tedavi edilmezlerse siroz ve karaciğer kanseri gelişir. Erken tanı konup, gerek duyulan vakalar zamanında tedaviye alınırsa siroza gitme riski ortadan kaldırılabilir.

n Korunmanın yolları nedir?

- Test edilmemiş kan kullanılmamalı. Enjektör iğnesi veya parmak delici iğne (lanset) birden fazla kişide kullanılmamalıdır. Jilet, diş fırçası gibi malzemeler kişiye özel olmalı. Prezervatif (kondom) kullanmanın, cinsel ilişkiyle bulaşmadan korunmada güvenilir yöntem olduğu unutulmamalı. Berber, kuaför, piercing ve dövme işlemleriyle bulaşma riski olduğu unutulmamalıdır. Taşıyıcının kanı veya diğer vücut sıvıları bulaşmış yüzeyler yüzde 10 çamaşır suyuyla ıslatılarak silinmelidir.

n Tedavisi ve aşısı var mı?

- Aşısı yok, ama tedavi şansı var. Ne zaman ve kimlerin tedavi edileceği, konunun uzmanı bir hekimin incelemesi ve takibiyle olmalı.

n Kimler risk altında?

- Hepatit B ve C virüsü hastanın veya sağlam taşıyıcının kan ve diğer vücut sıvılarında (tükürük, ter, süt, sperm sıvısı, vajen sıvısı) bulunabilir. Sık kan nakli yapılan kişiler, damar yolundan ilaç almak zorunda kalanlar, gayri hijyenik diş tedavisi görenler, hemodiyaliz hastaları, hayat kadınları ve eşcinsellerde risk daha yüksek.

n B ve C virüsü taşıyıcısı nasıl anlaşılır?

- Bunu bilmenin tek yolu kan testi yaptırmak. Testte, HBsAg pozitif ise kişi B virüsü ile karşılaşmıştır. Halen bu virüsü taşımaktadır. B virüsüyle oluşan bulaşıcı sarılıktan şifayla iyileşmenin işareti de HBsAg’nin negatif, anti-HBs’nin pozitif bulunması. Anti-HBs pozitifliği kişide oluşan bağışıklığın simgesi. C virüsü taşıyıcılarında anti-HVC pozitiftir.

n Taşıyıcı olduğunu bilenler ne yapmalı?

- Virüsü taşıyanlar hasta olmasa bile kanı ve diğer vücüt sıvılarıyla hastalığı başkalarına bulaştırabileceklerini bilmeli. Kan vermemeli ve korunmasız (prezervatifsiz) olarak bağışık olmayan veya aşılanmamış kişilerle cinsel ilişkiye girmemeli. Panik göstermemeli, fakat doktorunu düzenli görmeli. Her 6-12 ayda bir karaciğer fonksiyon testlerini yaptırmalı. Alkol almaktan kaçınmalı, herhangi bir nedenle ilaç almak zorunda kalırsa doktoruna danışmalı.