Uçak fabrikaları arasında parça taşıyan zeplin kılıklı uçak. Adı BelugaXL ya da BelugaST. Açık adı Beyaz Balina. Aslında çok şirin bir uçak. Gövdesine şu sıralar Airbus’ın en büyük yeni uçağı olan A350’nin iki kanadını birden alıyor. Airbus parçaları Türkiye dahil 11 ülkede imal ediliyor. Bu fabrikalar arasında parçaları toplayıp Fransa ya da Almanya’ya taşıma görevi BelugaST ve ağabeyi BelugaXL’e verilmiş. Kusursuz operasyonlar yapıyor.
#BelugaxlBüyük uçaklarla yapılacak seferlerin maliyetlerinin yüksekliği bölgesel jetlerin şansını arttırdı. Birçok havayolu bölgesel jet uçaklarına ağırlık vermeye başladı. Ne yazık ki, pazarın iki büyük oyuncusu Airbus’ta Kanada imalatı A2209 ve Brezilyalı uçak imalatçısı Embraer uçaklarının büyük kısmında, Pratt&Whitney’in pazarı alt üst eden sorunlu motorları kullanılıyor. Bu motorlar yüzünden A322-321 ailesinin Neo serisinden çok sayıda uçak hala yerde.
#AirbusTHY uzun bir aradan sonra haftanın her günü Torino uçuşlarına başladı. İtalya’nın sanayi ağırlıklı gizemli kenti Torino bu dönüşe çok sevindi. Kent sakinleri en uygun bağlantılar için artık İstanbul Havalimanı’na uçabilecekler. Zaten daha ilk günden uçaklarda yüzde 80 civarında doluluk sağlandı.
#THYGökyüzünün en yükseklerine çıkabilen dünyanın en yeni iş jetlerinden biri Falcon 6X. Daha kalktıktan birkaç dakika sonra havalimanı altınızda kalıyor. Bir füze gibi kalkıp tırmanıyor. İleri teknolojiler, güçlü motorlar insana güven veriyor. Oturduğunuz koltukta bunu tam olarak hissediyorsunuz. 47-48 bin feet’e çıktığında bile sizi ürkütmüyor. Türbülanslara takılmıyor.
#Falcon 6XAtatürk Havalimanı yeni terminali inşaatı ile başlayan müthiş bir serüven. Havalimanları, terminaller yaptı. TAV’ı bir dünya markası haline getirdi. TAV Havalimanları Holding üst yöneticisi Dr. Sani Şener artık TAV İnşaatı yönetecek. Yani şantiyesine döndü. Ama geride bıraktıkları onun imzasını, aklını, fikrini ve gerçekliklerini yaşatıyor. Yoğun çalışma temposundan şimdi bambaşka bir tempoya koşuyor. Emeklilik sözü onun hayatına sanırım hiç girmeyecek.
#Sani ŞenerTHY’nin 2023 sonunda verdiği toplam 20 milyar dolarlık uçak siparişinin imzaları İstanbul’da atıldı. Anlaşma 150 adet A321neo ve 80 adet A350 kesin uçak siparişini içeriyor. Törende ayrıca 15 yıllık STEP programının da lansmanı yapıldı. Program, Rolls-Roys ve Airbus’ın Türk şirketleriyle üretim hedefli araştırmalar yapmasını içeriyor.
#Türk Hava YollarıTürk Hava Yolları'nın yeni markası olan ve 104 uçakla kurulan AJet özel bir uçuşla Ankara'dan İstanbul'a ilk seferini yaptı. Uçuş öncesi düzenlenen tanıtım programında konuşan Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat " AJet'imiz 2024 yılında 104 uçakla ve 24 milyon yolcuyla bütçelenerek operasyonlarına başlıyor. 1.8 milyar dolar gelirimiz olacak. 2028 yılında ise uçak sayımızı 200'e çıkarmaya çalışacağız. Gelirimiz de 4.1 milyar dolar olacak. Bugün 'Yeniden merhaba Ankara' derken Ajet'in, hem Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan hem de Ankara'dan ülkemizi dünyaya açan kapıları olacak" dedi.
#AjetUlaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, İstanbul Havalimanı'nda mevcut kaynakların en etkin şekilde kullanılabilmesi amacıyla "Eş Zamanlı Bağımsız Üçlü Paralel Pist Operasyonları (Triple RWY Operations TRO)" uygulaması için 2022'den beri çalıştıklarını belirterek, "Uygulamanın hayata geçirilmesiyle İstanbul Havalimanı'na 3 uçağın aynı anda bağımsız üçlü iniş ve kalkış yapabilmesi imkânı kazandırılacak." dedi.
#Abdulkadir UraloğluPandemiden sonraki en hızlı toparlanma bu yıl oldu. Hem yolcu sayıları arttı, hem de uçak sayıları. Elbette uçulan nokta sayısı, havalimanlarındaki uçak indi-kalktı grafikleri hızla yükseldi. Uçak fabrikalarının imalat hızları arttıkça sistem doruğa ulaşacak. Ancak uçak imalatlarının artması için yan saniyelerinde hıza ayak uydurması bekleniyor. Uçak bilet fiyatlarının yüksekliğine rağmen hemen her havayolu kapasitesinde ya da üstün de bir doluluk yakalıyor. Dünyada ortalama uçak dolulukları yüzde 70-80 hatta zaman zaman üstünde gerçekleşiyor. Dünyanın en çok noktasına uçan havayolları arasında liste başı olan THY taşıdığı 85 milyon yolcu ile bir rekora imza attı.
#THYSipariş vermekte geciken havayollarının büyüme hızları da düşecek. Havayolu uçağı üreten Boeing, Airbus Embraer gibi şirketler bazı modeller için ancak 2027-2028 tarihlerine rezervasyon yapabiliyorlar. Bazı modeller için fabrika tezgahları 2037’ye kadar dolmaya başladı
#Havayolu ŞirketleriArtık Türkiye’nin ‘Cumhuriyet’ adında bir uçağı var. Kuyruk dikmesinde Atatürk’ün müthiş bakışı yer alıyor. O uçak aslında uzun bir yoldan geliyor. Pegasus Havayolları çalışanlarının yıllarca yaptıkları çalışmaların bir armağanı. Ne kadar güzel görünüyor bir baksanıza...
#Ali Sabancı26 Temmuz’da ordunun yönetime el koyduğu Nijer’in Türkiye Büyükelçisi Özgür Çınar, Hürriyet’e yaptığı açıklamada ülkede bir çatışma ortamı olmadığını, ancak gergin bir bekleyiş olduğunu söyledi. Çınar, Nijer’de bulunan vatandaşların dönmesi için THY’nin özel sefer düzenlediğini de kaydetti.
#NijerCumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Enflasyonu tekrar düşürmek için mücadelemizi kararlılıkla sürdürüyoruz. 2022 yılı ekim ayından itibaren geçen 8 aylık sürede enflasyon oranında 47,3 puan düşüş meydana gelmiştir" dedi.
#Cevdet YılmazYüzyılı aşkın bir havacılık fuarı. Tekli yıllarda açılıyor. Dünyada daha büyüğü yok. En fazla uçak alımı yapılan bir organizsyon. Havayolu şirketleri, savunma sanayi kuruluşları, hükümetler alımlarını bu fuarda açıklamayı çok prestijli buluyor. 54’üncü Paris Air Show, yükselen havacılık dünyasının yine yıldızı oldu. Milyarlarca dolarlık sipariş verildi, rekorlar kırıldı.
#Havayolu ŞirketleriTürk Hava Yolları İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Abdulkerim Çay, THY’nin genç istihdamını odak noktalardan biri olarak gördüğünü belirterek, “Gençlerden beklentimiz, daima yenilikçi fikirler sunmaları. Biz de kendilerini geliştirmeleri için onları sürekli teşvik ediyor; farklı programlarımızla ve THY Havacılık Akademisi ile eğitim imkânı sunuyoruz” diye konuştu.
#THYPandemiden en hızlı sıyrılan havalimanı İstanbul oldu. Salgın döneminde işten çıkarttıkları personelin dönmemesi nedeniyle ağır yara alan büyük havalimanları uzun kuyruklar, geciken uçaklarla anılırken, İstanbul Havalimanı salgın öncesi yoğunluğunu yakalamak üzere.
#İstanbul HavalimanıAvrupa’da bayrak taşıyıcı havayolları arasında günlük sefer sayısında 1’inci olan Türk Hava Yolları (THY), filosunu yeni nesil uçaklarla büyütmeye devam ediyor. THY, Avrupalı uçak üreticisi Airbus’tan 25’i kesin, 5’i opsiyonlu olmak üzere toplam 30 adet sipariş verdiği A350-900 tipi uçaklardan 7’ncisini filoya kattı. Böylelikle THY’nin filosundaki yolcu uçağı sayısı 360 olurken, kargo dahil olmak üzere toplam uçak sayısı da 380’e ulaştı.
#Türk Hava YollarıAvrupa’da bayrak taşıyıcı havayolları arasında günlük sefer sayısında 1’inci olan Türk Hava Yolları (THY), filosunu yeni nesil uçaklarla büyütmeye devam ediyor. THY, Avrupalı uçak üreticisi Airbus’tan 25’i kesin, 5’i opsiyonlu olmak üzere toplam 30 adet sipariş verdiği A350-900 tipi uçaklardan 7’ncisini filoya kattı. Böylelikle THY’nin filosundaki yolcu uçağı sayısı 360 olurken, kargo dahil olmak üzere toplam uçak sayısı da 380’e ulaştı.
#Türk Hava YollarıBoeing’in ana üssü olan Amerika’nın batısındaki Seattle kentine kaç kez gittiğimi artık hatırlamıyorum. Birkaç defasında ise THY’nin ve Pegasus’un yeni aldığı boş uçaklarla Seattle’dan İstanbul’a uçtum. Ama bu uçuş farklıydı. Şimdi İstanbul’dan Seattle’a tarifeli bir uçuşla direkt gitmek başka güzel geldi.
#AmerikaPandemi havacılık sektöründe çalışanları büyük ölçüde tembelleştirdi. Evden çalışmaya alışanların bir kısmı ofislere dönmedi. Sektörde işten çıkarılanlar ise başka işkollarında iş buldukları için havacılık dünyasından vazgeçti. Şimdi özellikle havayolları ve havalimanlarında yetişmiş personel sıkıntısı çekiliyor.
#Türk Hava YollarıPandemi dünyada unutkanlığı arttırırken, uçaklarda unutulan eşya oranı da yüzde 20 arttı. Fakat aynı durum Türkiye için geçerli olmadı. Türkiye’deki uçuşlarda unutulan eşya sayısında pandemi öncesiyle karşılaştırıldığında ciddi azalmalar yaşandı. Yani eşyayı, en az pandemide, çantaların yasaklandığı dönemde unuttuğumuz görüldü.
#UçakTürk Hava Yolları uzun bir süre önce kokpitte uyguladığı önemli bir kuraldan vazgeçti. Özellikle iki pilotlu uçuşlarda, pilotlardan biri kokpitten çıkınca yerine kabin ekibinden bir kişinin içeri girmesi kuralından çeşitli bahanelerle vazgeçildi. Ve yaşanmış olaylardan alınan tüm dersler unutuldu.
#Türk Hava YollarıGastronominin Oscar’ı olarak da bilinen Bocuse d’Or birkaç hafta önceydi. Ülke takımlarına verilen büyük çaplı devlet desteklerinin o ülkenin gastronomisine yapılmış önemli bir yatırım olduğunu bir kez daha gördük. Bir gün Türkiye olarak bu yarışmayı biz de kazanmak istiyorsak sabır isteyen uzun soluklu bir strateji için gereken adımları atmaya başlamamız lazım.
#Bocuse D’OrSevgili okurlar... Bu haftaki konuğum 17 kez haccı izlemiş, uzun yıllar Orta Doğu’da görev yapmış, Körfez Savaşı’nda Irak’a ilk giren isimlerden, çektiği fotoğraflar ve yazdığı haberler başta Time, Life gibi dergilerde yer alan bir gazeteci: Eyüp Coşkun...
#Rıza ÖZEL