Strep A alarmı bitmeden kızıl endişesi başladı! Türkiye’de görülüyor mu? Belirtileri neler? | 8 SORU 8 YANIT

Strep A bakterisi kaynaklı enfeksiyonlarda son dönemde ciddi artış yaşanıyor. İngiltere, Fransa, Galler, Kuzey İrlanda ve Türkiye’den sonra hastalık Hollanda’da da görüldü. Hollanda Ulusal Halk Sağlığı ve Çevre Enstitüsü’ne göre enfeksiyonun yaygınlığı ciddi boyutlara ulaşmaya başladı.

Utrecht Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Michiel Van der Flier, yaptığı açıklamada, “Enfeksiyon bir gün içinde kritik hale gelebiliyor. Virüsü kapan çocukta gözle görülür şekilde ağır semptomlar gelişiyor. Şu ana kadar beş çocuk hayatını kaybetti” ifadelerini kullandı.

Halk arasında beta mikrobu olarak da bilinen ‘A grubu beta hemolitik streptokok’, aslında yeni bir etken değil. Yıllardır özellikle kış aylarında etkisini gösteriyor ve boğaz enfeksiyonlarına, bademciklerde iltihap oluşumuna neden oluyor.

KIZIL HASTALIĞI TEDİRGİN EDİYOR!

Ancak sorun boğaz enfeksiyonlarıyla sınırlı değil. Bakteri, kızıl hastalığını da tetiklediği için uzmanları tedirgin ediyor.

Kızıl, strep boğaz enfeksiyonu olan hastalarda gelişen ve sıklıkla çocukları etkileyen bir başka enfeksiyon hastalığı. 

İngiltere Ulusal Sağlık Kurumu, geçtiğimiz günlerde bir açıklama yaparak kızıl hastalığına dikkat çekti ve “İngiltere'de nadir görülüyordu ama son yıllarda çok arttı. Epey bulaşıcı” uyarısında bulundu. İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı'nın baş tıbbi danışmanı Profesör Susan Hopkins ise “Şu ana kadar çıkan haberler ve elde edilen verilere göre 7 bin 500'den fazla kızıl bildiriminden bahsedebiliriz. Bu sayı daha fazla da olabilir” ifadelerini kullandı.

Dünya Sağlık Örgütü de yaptığı açıklamada, Avrupa'da endişe verici sayıda şiddetli strep A vakası, ölümü ve kızıl hastalığı görüldüğünü belirterek, diğer ülkelere tetikte olmaları ve beklenmedik herhangi bir ulusal ya da bölgesel vaka artışını uluslararsı kurumlara bildirmeleri uyarısında bulundu.

KIZIL VE A GRUBU ENFEKSİYONLAR TÜRKİYE’DE DE GÖRÜLÜYOR

Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben, “Kızıl ve A grubu beta streptokok enfeksiyonları yıllardır 5-15 yaş grubunda sık olmak üzere görülüyor. Özellikle sonbahar ve ilkbahar aylarında daha sık karşılaşıyoruz bu enfeksiyonlarla. Şimdi dünyada kızılda da bir artış var. Haliyle bizde de görülme sayısı artıyor. A grubu beta streptokok enfeksiyonu birkaç farklı tablo şeklinde karşımıza çıkıyor. Anjin, faranjit, kızıl ve büyümüş lenf bezleri gibi…” dedi.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları alanında uzman olan Dr. Öğr. Üyesi Gökmen Alpaslan Taşkın da “Dünyada kızıl sayısında bir artış var. Ülkemizde de kızıl görülüyor. Fakat tedavisi bulunuyor. Önemli olan hızla teşhis konması” ifadelerini kullandı.

Peki hastalık nasıl bulaşıyor? Hangi semptomlara neden oluyor? Tüm dünyanın konuştuğu bu hastalıkla ilgili akıllardaki sorulara uzmanlarımızın da desteğiyle yanıt aramaya çalıştık.

İşte 8 soruda kızıl hastalığı dosyası...

1-) KIZIL HASTALIĞI NEDİR?

Kızıl hastalığının Strep A enfeksiyonuna bağlı boğaz enfeksiyonu olan bazı kişilerde gelişen bakteriyel hastalık olduğunu söyleyen Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Gökmen Alpaslan Taşkın, “Hastalıkta vücudun çoğunu kaplayan parlak kırmızı bir döküntü görülür. Kızıl ateş olarak da bilinir ve neredeyse her zaman boğaz ağrısı ile yüksek ateşe sebep olur. Kızıl, en çok 5 ila 15 yaş arası çocuklarda karşımıza çıkar. Bir zamanlar ciddi bir çocukluk hastalığı olarak görülse de antibiyotik tedavileriyle daha az tehdit edici bir hale geldi. Ancak yine de tedavi edilmezse kalp, böbrekler ve vücudun diğer kısımlarını etkileyen daha ciddi durumlara neden olabilir” ifadelerini kullandı.

2-) NE KADAR SÜREDE BULAŞIYOR?

Bulaşıcı enfeksiyonlar özellikle okul çağında çocukları olan aileleri endişelendiriyor. Peki kızıl hastalığı da Strep A kadar bulaşıcı mı? Bu sorumuza Dr. Gökmen Alpaslan Taşkın, çok net bir şekilde “Kızıl da diğer hastalıklar gibi oldukça bulaşıcı” cevabını verdi. Dr. Taşkın bulaşın önüne geçilmesi için şu uyarıların altını çizdi:

-- Mikropların olası yayılımını önlemek için, öksürürken ve hapşırırken ağız ve burun mutlaka kapatılmalı. Hapşırma ve öksürme sırasında kullanılan mendiller, kullanımdan sonra dikkatlice çöpe atılmalı. Eğer bir mendil kullanılması mümkün değilse, hastalığa neden olabilecek mikropların etrafa dağılımını en aza indirmek için dirsek içine doğru öksürülmeli…

-- Kızıl hastalığına sahip bireylerin bardakları, kapları ve gün içerisinde kullandıkları aletlerle nesnelerin yanı sıra, çocukların oyuncakları mümkünse sıcak suda veya bulaşık makinesinde yıkanmalı…

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben ise “5-15 yaş grubunda daha sık olmak üzere tüm yetişkin gruplarında da görülen bir enfeksiyon olan kızıl, 24-72 saat gibi kısa süre içerisinde bulaşabilir. Damlacık yani solunum yoluyla yayılabileceği gibi kapalı ortam, yakın temas, aynı tabak ve bardak kullanımıyla da bulaşma söz konusu olabilir” ifadelerini kullandı.

Grafikler: Harun Elibol

3-) BELİRTİLERİ NELER?

Dr. Gökmen Alpaslan Taşkın “Kızılın en yaygın belirtisi deride görülen ve hastalığa adını veren kızıl döküntüdür. Bu kızarıklık deride güneş yanığı gibi görünür ve temas edildiğinde zımpara kâğıdı gibi hissettirebilir. Tipik olarak yüzde veya boyunda başlayıp gövdeye, kollara ve bacaklara yayılır” dedi.�

Dr. Taşkın, hastalıkla ilişkili diğer semptomları da şu şekilde sıraladı:

* 38 derecenin üzerinde ateş

* Titreme

* Baş ağrısı

* Boğazda hassasiyet

* Beyaz ve sarı lekelerin görüldüğü kızarmış boğaz

* Yutkunmada güçlük

* Lenf düğümlerinde genişleme ve dokunmaya karşı hassasiyet

* Mide bulantısı

4-) UZUN VADEDE SAĞLIK SORUNLARINA NEDEN OLUR MU?

Dr. Demet Matben, tedavinin önemine değinerek “Artan kızıl ve Strep A, iyi tedavi edilmezse enfeksiyondan yaklaşık 15 gün sonra kalp kası ve kapakçıklarına zarar verip kalıcı hasar bırakabilir. İdrarda kanama, tansiyon yüksekliği, böbrek fonksiyonlarında bozulma ve böbrek iltihabına da neden olabilir” dedi.

Dr. Gökmen Alpaslan Taşkın da boğazda bulunan bakterilerin başka bölgelere yayılabileceğini vurguladı ve şu detayları paylaştı:

“Kızıl hastalığına neden olan bakterilerin vücut içinde yayılarak enfekte edebileceği diğer bölgeler arasında akciğerler, bademcikler, böbrekler, deri, dolaşım sistemi ve orta kulak bulunur. Kızıl hastalığı nadiren bazı vakalarda romatizmal ateşe yol açabilir. Romatizmal ateş ciddi bir durumdur ve cildi, eklemleri, kalbi ve sinir sistemini etkileyebilir. Bu komplikasyonlar ne yazık ki uzun süreli sağlık sorunlarına yol açabilir.”

5-) HASTALIĞINI TANISI NASIL KONUYOR?

Dr. Demet Matben, “Kızıl hastalığında boğazdaki muayene bulguları, boğazdan alınan sürüntü, Strep A hızlı test ve boğaz kültürü ile tanı konur. Doğru tespit edilen hastalık doğru tedavi edilirse komplikasyonlar ve uzun vadeli sağlık sorunları görülmez” ifadelerini kullandı.

6-) KORONAVİRÜS GİBİ SALGINA DÖNÜŞMESİ MÜMKÜN MÜ?

Uzmanlar Strep A’nın koronavirüs gibi bir salgın haline dönüşmesinin mümkün olmadığını söylüyor. Öte yandan enfeksiyonun görüldüğü ülke sayısı da artıyor. Peki kızıl geniş çaplı bir salgına dönüşebilir mi?

Dr. Gökmen Alpaslan Taşkın, kızıl için bu ihtimalin zayıf olduğunu vurgularken “Yine de tamamen göz ardı etmemeliyiz. Koronavirüs salgını esnasında aldığımız mesafe ve hijyen önlemlerinin bu enfeksiyonun bulaşmasını da engelleyebileceğini unutmayalım” dedi.

7-) HASTALIĞIN TEDAVİ YÖNTEMİ NEDİR?

Strep A enfeksiyonuyla mücadele için kullanılan antibiyotiklerin, kızıl tedavisinin de dayanak noktası olduğunu ifade eden Dr. Gökmen Alpaslan Taşkın, “Uygun antibiyotiklerin hızlı bir şekilde uygulanması hastalığın süresini kısaltır. Aynı zamanda antibiyotik, kullanmaya başlandıktan 24-48 saat sonra bulaştırıcılığı önler” dedi.

Dr. Demet Matben ise antibiyotik direncine dikkat çekerek, “Hastalığın tedavisinde ilk tercih edilen penisilin grubu antibiyotikler ve eğer alerji varsa klaritromisin grubu antibiyotiklerdir. Tedavi 10 gün sürmelidir. Antibiyotik direncinin arttığı bu çağda tedavi sonrası boğazda Strep A taşıyıcılığının devam edip etmediği veya tam tedavi olup olmadığının kontrolü için boğaz kültürlerinin alınması büyük salgınların önüne geçer” ifadelerini kullandı.

8-) AİLELERE NASIL GÖREVLER DÜŞÜYOR? NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR?

Dr. Gökmen Alpaslan Taşkın enfeksiyona karşı ailelerin çok dikkatli olması gerektiği uyarısını yaparak dikkat edilmesi gerekenleri dört madde halinde sıraladı:

1- Enfeksiyonun başkalarına yayılmasını önlemek için kızıl ateş teşhisi konan çocukları antibiyotik tedavisinin başlamasından en az 24 saat sonrasına kadar evde kalmaları gerekiyor.

2- Şiddetli boğaz ağrısı olan çocuklar için bir şeyler yemek acı verici olabilir. Bu nedenle yumuşak yiyecekler ya da sıvı diyet en iyi yöntem.

3- Hastalık boyunca çocuklar bol miktarda sıvı tüketmeli. Özellikle su içmelerini öneririm.

4- Döküntü kaşınırsa, çocuğunuzun tırnaklarının kısa kesildiğinden emin olun, böylece cildi tahriş olmaz. Doktor onayı ile kaşıntı önleyici de kullanılabilir.