Saha raporu: Bölgedeki Hürriyet ekibi son durumu anlattı

-Türkiye çifte depremin vurduğu iller için tek yürek oldu. Devletiyle, STK’sıyla, özel sektörüyle ve kocaman yürekli halkıyla bölgeye yardım yağdırıyor. Gönüllüler, arama kurtarma ekipleri enkazlarda canla başla hayat kurtarmaya çalışıyor... Ancak dünya tarihinin en büyük felaketleri arasına giren depremlerin neden olduğu yıkım çok büyük.

-Her ne kadar tüm gücümüzle ayağa kalkmaya çalışsak da aksaklıklar ve eksiklikler yaşanıyor, ihtiyaçlar diz boyu. Bazı yerlere aşırı yardım malzemesi yığılıyor, bazı noktalara ise henüz hiç el uzatılamadı. Yardımların ve çalışmaların iyi organize olabilmesi, gözden kaçan noktaların belirlenmesi açısından sahanın net durumunun iyi tespit edilmesi hayati önem taşıyor.

-Tam da bu açıdan günlerdir afet bölgelerinde il il gezen muhabirlerimiz, bulundukları yerlerden birer durum tespit fotoğrafı çekti. Neler eksik, hangi alanlarda sorun yaşanıyor, depremzedelerin en çok ihtiyaç duyduğu malzemeler neler, nerelerde işler bir nebze de olsa yolunda ilerliyor tek tek gözlemledi. İşte Hürriyet muhabirlerinin gözünden saha raporları...

GAZİANTEP VE İLÇELERİ

YARDIM YAĞIYOR AMA DAĞITIMLAR SORUNLU

- Çok yardım geliyor ama dağıtımda sıkıntı var. Bir yerde dağıtım yapıldığı zaman öbür mahalledeki depremzedenin haberi olmuyor nerede, ne dağıtıldığından.

Gaziantep’in Nurdağı ilçesinde AFAD çadırları kuruldu, mobil aşevleri yemek dağıtıyor.

- Kurtarma görevlileri enkazlara müdahale ediyor ancak depremzedelerden de ‘önce benim enkazımı kazın’ baskısı var. Bir yerde canlı tespit edilip ekipler oraya yönlenince ‘Benim enkazımı neden bıraktın’ diye ekiplere saldıranları gördük.

Levent KULU, Savaş ÖZBEY

HİLTİ, VİNÇ GİBİ ARAÇLAR EKSİK

- Arama kurtarma ekibi çok ama bazı enkazlarda alet edevat az. Koca enkaza tek bir kazma ve tek bir demir kesiciyle müdahale edildiği oluyor.

- Trafik yönlendirmesi zayıf. Mesela Nurdağı’nın girişi kilitti ama biz köy yollarından İslahiye üzerinden gittik, o yönden yol açıktı.

HERKES ETLE TIRNAK DAYANIŞMA MÜTHİŞ

- Arama kurtarma ekipleri arasında hacı yüzüğü takan da var uzun saçlı, küpeli de. Çember sakallı da var telefonu İzmir Marşı’yla çalan da. Neredeyse bütün partilerin ilçe teşkilatlarının brandasını aşmış yardım kamyonları gördüm. Bütün illerden plakası olan özel araçlar var. Memleketin her rengi, her tonu etle tırnak gibi. Kimse kimseye yan gözle bakmıyor, herkes birbirine yardımcı oluyor, işini kolaylaştırıyor. Kendinizi felakete karşı kenetlenmiş bir milletin ferdi olarak hissediyorsunuz. Fakat Gaziantep Nurdağı ve İslahiye gibi yerlerde yağmadan bahsedildiğine de şahit oldum.

MALATYA VE İLÇELERİ

KAZMA VURULAMAYAN ENKAZLAR VAR

- Depremin üzerinden ilk 48 saat geçtikten sonra, Malatya’daki depremzedelere yardımlar ulaşmaya başladı. Kentin birçok girişinde yardım araçlarının oluşturduğu uzun kuyruklar görülüyor.

- Arama ve kurtarma çalışmaları için çok sayıda iş makinesi TIR’larla şehre getirildi. Bu makineleri kullanmak için çok sayıda gönüllü operatör, bölgeye akın etti. 

- Askerlerin arama kurtarma çalışmalarına katılmasıyla birlikte enkazlardaki çalışmalar hızlanmış durumda. Çevre illerden gelen arama kurtarma ekiplerinin yanı sıra yabancı ülkelerden gelen profesyonel ekiplerin de kurtarma çalışmalarına katkısı büyük. 

YEMEK DAĞITIMI BAŞLADI

- İlk 48 saat birçok depremzede enkaz başında kendiyle baş başa kaldı. Vatandaşlar enkaz altındaki yakınlarına kendi imkânlarıyla ulaşmaya çalıştı. 

- İlk 48 saatte gıda, su ve ısınma problemi yaşandı. Ama yemek sorunu azaldı.

- Birçok noktada arama kurtarma çalışmaları sürüyor olmasına rağmen, halen kazma vurulmayan enkazlar bulunuyor. 

HİJYEN BÜYÜK SORUN

- Vatandaşların konaklandığı kurumlarda ciddi bir hijyen problemi baş göstermeye başladı. Ayrıca bu kurumlarda kalanlar, ısınma sorunuyla da mücadele ediyor.  

- Yardım TIR’larının şehir merkezine sokulması çok ciddi bir trafiğe neden oluyor. Yoğun araç trafiği ambulans, itfaiye, arama-kurtarma ve cenaze araçlarının gidecekleri noktalara geç kalmasına neden oluyor. 

Selahattin SÖNMEZ, Mesut Hasan BENLİ

İLETİŞİM ÇOK KESİLİYOR

- Depremzede ve arama kurtarma faaliyetlerinde görev yapan personel iletişim problemi yaşadı. GSM şirketleri yetersiz kaldı.

- Ağır hasarlı binaların çevresinde bir koruma çemberi bulunmuyor. Binaların her an yıkılma riski var. Vatandaşların bu binaların çevresinde serbestçe dolaşabiliyor olması da ayrıca büyük tehlike yaratıyor.

ÇADIRLAR KURULUYOR

- Soğuk havanın egemen olduğu Malatya’da vatandaşlar, ayakta kalan okullar ile belediyeye ait tesislerin yanı sıra kurulan çadırlarda konaklayabiliyor. 

- Depremzedelerle güçlü bir dayanışma sergilenmeye çalışılıyor. Çok sayıda gönüllü kuruluş şehir içinde dolaşarak depremzedelerin konakladığı noktalarda, çorba, yemek, battaniye, giysi dağıtımı yapıyor.

SAHA RAPORU: ÇÖPLER VE HİJYEN EN BÜYÜK SORUN

HATAY MERKEZ

- Yurdun dört bir tarafından yardım geliyor. TIR veya kamyonlardan bazıları direkt şehre girip boş buldukları bir caddede, sokakta yardımları dağıtıyor.Karmaşa çıkıyor ve yardımın verimi düşüyor. Ne olursa olsun resmi kurumlarla irtibatlı olmaları ve yardımları onlara teslim etmeleri gerek. AFAD da bu yardımların sistemli bir şekilde yürütülmesini istiyor.

- Gelen yardımların içinde her şey var. Halkımız bu konuda çok cömert. Ama daha planlı, daha nokta atışlı olmalılar. Mesela ayakkabı veya kıyafetin her türlüsü yerine sadece bot gibi basit ama kullanışlı olanlar tercih edilmeli.

Hatay’da depremzedeler için ulaştırılan giysiler bu halde.

ISITICI DEĞİL TENEKE SOBALAR YOLLAYIN

- Elektrikli sobalar geliyor ama henüz elektrik yok. Dolayısıyla doğalgaz da yok.  O yüzden küçük teneke sobalar da çok faydalı olur. Hatay’da gündüz hava iyi ama akşam ve gece hızla değişip eksiye kadar iniyor.

- Beton kırmak için hilti, demir kesme makası, jeneratör ve aydınlatma cihazları hayati önemde.

TEMİZLİK MADDESİ SABUN, KOLONYA...

- En önemli sorunlardan biri mobil tuvaletler. Özellikle kadınların durumu daha zor. Kurtarma personeli için de çok elzem bir ihtiyaç. Mobil tuvalet sayısı ne kadar çok olursa o kadar iyi. Hijyen sorunları da ortadan kalkar. Cami tuvaletleri şimdiden mikrop saçmaya hazır halde. Sabun, kolonya ve diğer hijyen maddeleri de çok önemli.

- Özellikle yemek dağıtım noktalarında çöpler birikiyor. Bunlar için ne yapılabilir bilmiyorum ama bu da çok önemli bir sorun.

Gizem COŞKUNARDA, Uygar TAYLAN

BAZI NOKTALARDA ÇADIRLAR KURULU

- Birçok aile enkaz başından ayrılmıyor. Geceyi de o şartlarda dışarda geçiriyor. Belirli noktalara çadırlar kuruldu ama lokal olarak da şehrin içinde çadır alanları çoğaltılabilir. Özellikle Odabaşı Mahallesi’nde buna çok uygun alanlar bulunabilir.

- Yemek ve diğer gıda yardımları konusunda bir sıkıntı görünmüyor. Ama özellikle gönüllülerden gelen aşevlerinin sabit noktaları çoğaltılmalı.

- Telefon hatları ve internet özellikle Antakya merkezde çok zayıf. Muhtemelen baz istasyonları depremde zarar gördüğü için. İletişim kurmak mümkün değil. Bu konuda mutlaka bir şeyler yapılmalı.

HATAY’IN İLÇELERİ

İLETİŞİM GÜÇLÜKLE SAĞLANIYOR

- Bölgede enkaz çalışmaları sürüyor ancak profesyonel ekipler yetersiz.

- Enkazlarda açıkta olan kabloların zarar verme olasılığı ve yangınlara karşı, elektrik ya hiç verilmiyor ya da kontrollü sağlanıyor. Bu da ilçeleri karanlıkta bırakıyor. Aydınlanma sorununa çare bulunması gerekiyor.

- Dayanışma, birlik-beraberlik müthiş ancak yardımlar organize dağıtılamıyor.

Musa KESLER, Murat ŞAKA

- Güvenlik sorunları yaşanıyor. Geceleri havaya ateş açılıyor.

- İnternet ve telefon hatları çok sorunlu. İletişimde sıklıkla kesintiler yaşanıyor.

- Bir de ciddi tuvalet sorunu var. Bölgeye seyyar tuvaletler gerekiyor.

ADIYAMAN VE İLÇELERİ

HAVA ÇOK SOĞUK BATTANİYE LAZIM

- Adıyaman’da neredeyse her ara sokakta yıkılan bir bina var. Şehir merkezine ulaşır ulaşmaz hemen ikiye ayrıldık. Sabaha kadar enkazları dolaşıp arama kurtarma ve yardım çalışmalarını yerinde takip ettik.

Emre ESER, Taylan Özgür DİL

ARKA SOKAKLAR YARDIMA MUHTAÇ

- Çalışmalar Valilik binasının olduğu Atatürk Bulvarı’nda yoğunlaşmış durumda. Arka sokaklara geçildikçe çalışmaların azaldığı ve enkazda yakınları bulunan depremzedelerin vinç, dinleme cihazı, dozer bulabilmek için büyük bir koşuşturmaca içerisinde olduğunu gördük.

HER KÖŞEDE BİR ATEŞ YANIYOR

- Adıyaman’da depremzedelerin diğer bir büyük mücadelesi de soğuk hava ile. Bölgedeki en büyük ve temel eksik ise çadır. Hemen hemen herkes geceyi soğuk havada ateş başında geçiriyor.

AFAD ÇADIRLARI KURULUYOR

- Bir yandan sayıları fazla olmasa da AFAD çadırları kurulmaya devam ediyor. Dokunduğumuz herkes, “Hava soğuk, dışarıda ateş yakarak donmamaya çalışıyoruz. Çadıra ihtiyacımız var” diyor.

- Depremin en çok etkilediği illerden Adıyaman’da gergin ve endişeli bekleyiş sürerken, 110 saat geride kalmasına rağmen enkaz altından sağ salim çıkartılan insanlar olması hem depremzedelere hem de bölgedeki ekiplere moral oluyor.

KAHRAMANMARAŞ VE İLÇELERİ

ACİLEN KONTEYNER VE ÇADIR GEREKLİ

- Türkiye’nin dört bir yanından sürekli yardım geliyor, kurtarma ve enkaz çalışmaları için iş makineleri ve insani yardım getiren TIR’lar da burada.

- Çok büyük bir dayanışma var, gönüllüler canla başla çalışıyor.

YİYECEK VE İÇECEK YARDIMI SAĞLANDI

- İnsani yardım için TSK’ya bağlı hava, kara ve deniz arama kurtarma birlikleri, STK’lar, AFAD, 81 ilden gelen itfaiye grupları, yurtdışından gelen arama kurtarma timleri ve vakıflar başta olmak üzere arama kurtarma ekipleri sahada zamanla yarışıyor. Neredeyse her köşe başında yiyecek ve içecek yardımları yapılıyor.

SAHRA HASTANELERİ TEDAVİYE BAŞLADI

- Depremden sonra biraz gecikmeli de olsa kurulan sahra hastaneleri mağdur vatandaşlara tıbbi yardım yapıyor.

- Şehirde büyük bir keşmekeş var, bireysel olarak yardıma gelenlerin yanı sıra şehirde kalanlar da enkaz bölgesinde araçlarıyla trafiğe neden oluyor. Bundan dolayı, ambulans, itfaiye, arama-kurtarma ve cenaze araçları gidecekleri noktalara geç kalıyor.

SEYYAR TUVALETLER BÜYÜK BİR İHTİYAÇ

- Kahramanmaraş’taki en büyük sorunlardan biri seyyar tuvalet ihtiyacı. Bölgede evsiz kalanlar ya da enkaz başında yakınlarını bekleyenler insani ihtiyacı gidermekte zorluk çekiyor.

- Kentin bazı noktalarında sular kesik durumda.

- Her depremde olduğu gibi bu depremde de haberleşmede büyük sıkıtı yaşanıyor. GSM şirketleri yetersiz.

Selçuk BÖKE, Mert Gökhan KOÇ

ÇOĞU DEPREMZEDE HÂLÂ SOKAKLARDA

- Enkaz altından can kurtarmak için yarışan ekiplerin dışında, orada işi olmayan çok sayıda kişi de çalışmaların yavaşlamasına neden oluyor. Çoğu enkaz başında zaman zaman tartışmalar yaşanıyor; vatandaşlar, basın mensupları, güvenlik güçleri ve arama kurtarma ekipleri bu yüzden kurtarma çalışmasını bırakıp kendi aralarında tartışıyor.

- Kente acilen konteyner ya da çadır takviyesi yapılması gerekiyor. Çoğu depremzede halen sokaklarda.

GÜVENLİK ZAFİYETİ BAŞ GÖSTERİYOR

-Depremde hasar alan birçok işyeri ve hasar almayan konutlar, kötü niyetlilerin hedefi oluyor. Güvenlik açısından zafiyet yaşanıyor.

-Felakette büyük hasar alan birçok binanın çevresinde güvenlik çemberi yok. Sürekli olarak artçı depremlerin yaşandığı bölgede, yol kenarında yıkılmasına ramak kalan binaların yanından insanlar ve araçlar geçmeye devam ediyor.