Özel dedektiflere en çok gelen soru: Eşim beni aldatıyor mu
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’de yasal düzenleme olmamasına rağmen “özel dedektiflik” hizmetleri her geçen gün artıyor. Özel dedektifleri en çok kadınlar tercih ederken, araştırmaları istenen konuların başında ise “Eşim veya sevgilim beni aldatıyor mu?” sorusu geliyor.
Başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede yasal düzenleme ile çalışan özel dedektifler için Türkiye’de mesleğin çerçevesini çizen yasal bir düzenleme yok. Ancak suç da sayılmıyor. Sanık-şüpheli ve mağdur-şikâyetçi tarafından lehine veya aleyhine delillerin sunulmasını önleyen bir düzenleme yok. Bu nedenle de artık birçok kişi delil toplanılması veya araştırma yapılması için özel dedektiflere gidiyor.
DELİLLER HUKUKA UYGUNSA
Dedektifler tarafından toplanan deliller, hukuka uygun olduğu takdirde ise yargılama dosyasına giriyor. Buradaki tek kritik nokta ise dedektiflik yapılırken hukuka aykırılık teşkil edilmemesi, özel hayat ihlali yapılmaması, hukuki sınırları aşacak şekilde çalışma yürütülmemesi. Örneğin, bir olaya yönelik yapılan bir araştırmada gerçeği aydınlatmak için toplanan güvenlik kamerası görüntüleri, delil tespiti için harici olarak yapılan inceleme, olay yerine ilişkin fotoğraf çekilmesi mahkemeye sunulabilir ve savunma hakkının bir parçası olarak kullanılabilir. Ancak, kişiyi tuzağa düşürme amacıyla yapılan takip ve fotoğraflama veya kişinin bilişim cihazı üzerinde izni olmadan mesaj-arama kayıtlarını belgeleme ise suç teşkil ediyor.
BİR NUMARALI MÜŞTERİLERİ
Özel dedektifleri tercih edenlerin başında ise kadınlar geliyor. Boşanma aşamasında oldukları eşleri veya ayrıldıkları sevgilileriyle ilgili bilgi almak isteyen kadınlar, özel dedektiflere koşuyor. Kadınların araştırılmasını istedikleri konuların başında ise “Eşim veya sevgilim beni aldatıyor mu?” geliyor. Burada elde edilen fotoğraf, bilgi, belge gibi delil oluşturulabilecek veriler ise dava dosyalarına sunuluyor. Özel dedektiflerin topladıkları deliller ise “özel hayatın gizliliğini ihlal” veya “hukuka aykırılık” olmadığı takdirde yargılamaya konu dosyalarda yer alabiliyor. Boşanma davalarında ise aile mahkemeleri, gizli çekilmiş veya takip edilerek elde edilen fotoğrafları delil olarak kabul etmiyor.
TCK’DA DÜZENLEME YOK
TÜRKİYE’DE YASAL DA DEĞİL SUÇ DA
- Kanunda özel dedektiflik ile ilgili bir düzenleme yok. Ancak, suç sayılacak bir düzenleme de bulunmuyor. Özel dedektifliğin ve harici delil toplamaya ilişkin içtihat kapsamında çizilen sınırları var. Bu da özel hayat ihlali, yasadışı delil toplama gibi. Bu arada Yargıtay’ın özel dedektiflik ile ilgili aldığı iki ayrı karar da bulunuyor. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, 2016/5174 ve 2018/12127 sayılı Kararı’nda hizmetleri karşılığında ücretlerini alamayan özel dedektiflerin başlattığı icra takibini haklı buldu. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi ise 2014/9209 ve 2014/16818 sayılı Kararı’nda ise boşanma aşamasında olduğu eşinin başka birisiyle ilişkisi olduğu gerekçesiyle, eşinin ilişki yaşadığı kişiye karşı manevi tazminat davası açan davacı tarafın dosyaya sunulan özel dedektif tarafından çekilen fotoğrafları delil olarak saydı.
AVUKAT BERKE BALABAN ANLATTI: ÖNCE KEŞİF SONRA İZ
- Ankara Barosu’na kayıtlı Avukat Berke Balaban, aldığı dava dosyalarında hukuki delillerin toplanması, tanık bulunması veya benzeri araştırmaların yapılması için kendi alanlarında uzman bir ekibin çalıştığı “özel dedektiflik araştırma departmanı” kurdu. Balaban, çalışma yöntemlerini ise şöyle anlattı:
“Öncelikle tarafların iddialarını değerlendirir ve bu iddiaların özel ihtiyaçlarını dikkate alırız. Örneğin bir ceza dosyasının konusuna göre, olayın yaşandığı bölgenin keşfi gereklidir. Bazı dosyalarda ise şahit tanıkların tespiti için olay mahallinde haftalarımızı geçiririz. Bazen dosya kapsamında ilgili birimlerce toplanan delillerin örneklerini özel olarak çalışan adli bilimcilere inceletiriz. Bu, somut gerçeklerin net şekilde açığa çıkması ve güçlü delillerin toplanması için kritik bir adımdır. Olay yerinin fiziksel incelemesi, gerektiğinde fotoğrafların çekilmesi ve ilgili kanıtların kaydedilmesi bu aşamanın önemli bir parçasıdır.”