Kira ödemeleri incelemede! Bildirimde bulunmayan kiracı da suçlu mu? Zamanla kiralar düşer mi? 'Gelirin 33 bin liralık kısmı istisna kapsamında ama…'
Güncelleme Tarihi:
Hazine ve Maliye Bakanlığı, doğru beyan edilmeyen ve vergi kaybına neden olan kira gelirlerinin peşine düşerek, konutları analize başladı. Pek çok kiracıya belirli gün ve saat verilerek gerçek kira bedelleriyle ilgili görüşme mektupları gönderildi. Çalışmalar hâlâ devam ediyor. Peki bu uygulamayla tam olarak amaçlanan nedir? Kira artışlarının kontrol altına alınmasını sağlayabilir mi? Uygulamayı ciddiye almayan ev sahipleri ve kiracılar hangi cezalarla karşılaşabilir? Uzmanlarla tüm bu sorulara cevap aradık.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in kira gelirini beyan etmeyen veya kira geliri elde etme potansiyeline sahip konutlar için çalışmalar olduğunu açıklamasının ardından, vergi dairesinden ilgili kişilere tebligatlar gitmeye başladı.
Şu ana kadar yapılan çalışmalarda yaklaşık 4,5 milyon konutun analiz edildiği ve kiralık olarak kullanıldığı belirlenen adreslerde fiili tespitler yapılmaya başladığı bildirildi. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü; Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü verileri ile TÜİK istatistiklerinden de faydalanılarak potansiyel kiracılara ait adreslerin tespitine devam ediyor.
Bu kapsamda pek çok kiracıya vergi dairesi tarafından bir görüşme yapılması için tebligatlar gönderildi. Gönderilen yazıda ‘kira ödemesi ile ilgili olarak görüşülmek istendiği’ belirtildi. Kiracılardan görüşmeye gelmeden önce kira sözleşmesi, banka ödeme dekontu, mevcut ise emlakçı bilgileri istendi.
En son Gelir İdaresi Başkanlığı sosyal medya hesabından yaptığı duyuruda ise görüşme mektubu bırakılan kiracıların kira ödemelerine ilişkin bildirimlerini vergi dairesine gitmeden Dijital Vergi Dairesi sitesinde yer alan ‘Kira Bildirim Formu’nu doldurarak da yapabileceği açıklandı.
Kira Bildirim Formu; Dijital Vergi Dairesine (https://dijital.gib.gov.tr) kullanıcı bilgileri (kullanıcı kodu / T.C. kimlik numarası / vergi kimlik numarası) şifre veya e-Devlet şifresi ile giriş yapıldığında sol menüde en alt bölümde yer alıyor.
‘BU UYGULAMA SAYESİNDE ZAMANLA KİRA FİYATLARINDA KONTROL MEKANİZMASI DEVREYE GİRECEKTİR’
İstanbul Ticaret Odası Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komite Başkanı Hakan Akdoğan, “Uygulama ile amaçlanan aslında çok açık; kira gelirini bildirmeyen vatandaşlardan kira gelirlerini öğrenip vergisini almak. Ekonomiyi daha güçlendirmek ve kaynak yaratmak… Bu doğrultuda şu an ne kadar kaçak işlem varsa bunun önüne geçilmeye çalışılıyor. Bunun da oldukça önemli bir adım olduğunu söyleyebilirim” dedi.
“Gelirleri kayıt altına almak, zamanla kira fiyatlarında da kontrol mekanizmasının devreye girmesine neden olacaktır” diyen Akdoğan, “Zaten bu yıl içinde kira sözleşmelerinin e-Devlet üzerinden yapılacağı da söyleniyor. Bunun için de çalışmalar sürüyor. Bu bile çok önemli bir adım. Özetle bunların hepsi ilerleyen aşamada birçok şeyin takibini kolaylaştırıp daha doğru kararlar verilmesini sağlayacak” ifadelerini kullandı.
Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa da kira sözleşmelerinin artık e-Devlet sisteminden yapılması gerektiğinin altını çizerek, “Böyle bir düzenlemenin hayata geçmesi kira sözleşmesinin yazılı yapılmadığı hallerin ortadan kalkmasını sağlayacak. Bu halde kira sözleşmesinin sözlü olması, dolayısıyla şartların belirlenemediği veya hukuki işlemlerde imzaya itiraz edilmesi gibi durumların ortadan kalkmasını da sağlayacak. Yargılamaların bu konular bakımından hızlanmasına da etki edecektir. Ayrıca kiraya verenlerin hiç veya eksik kira geliri bildirimlerinden dolayı yaşanan vergi kaybını da önleyecektir” ifadelerini kullandı.
33 BİN TL’Sİ İSTİSNA KAPSAMINDA AMA…
Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa, “Kiraya veren kişilerin kira gelirlerini gerçeğe uygun şekilde beyan etmeleri gerekiyor. 2024 yılı için kira gelirlerinin 33.000 TL’lik kısmı istisna kapsamındadır. Yani bu tutara kadar olan kısım için vergi ödenmeyecek olup bunun üzerindeki kira gelirleri için vergi ödenecektir. Eğer bu yapılmazsa ve tespit edilirse hem vergi cezası hem de ödenmeyen vergilerin faiziyle ödenmesi gerekecektir. Eksik veya hiç beyan vermeyen kiraya verenler çeşitli cezalarla karşı karşıya gelebilirler” dedi.
KİRACIYA BU DOĞRULTUDA DÜŞEN GÖREVLER NELERDİR?
Asıl sorumluluğun mülk sahibinde olduğunu söyleyen Akdoğan, “Sonuç itibariyle kim bu durumdan gelir elde ediyorsa bütün sorumluluk ona aittir. Ancak kiracılara da bu aşamada görevler düşüyor. Onların da beyanları dikkate alınıyor. Çünkü banka üzerinden görülen ödemelerin eksik veya fazla beyan edildiğinin fark edilmesine rağmen bu işin aslını öğrenmek için kiracıların da iznine başvurulabiliyor. Özetlemek gerekirse kiracılardan kayıt dışı ekonomi ile mücadele edilmesine yönelik destek isteniyor” dedi.
'GERÇEĞE AYKIRI SÖZLEŞME İMZALANDIYSA KİRACI DA SORUMLU OLACAKTIR'
Ümit Yasin Kısa da bu aşamada kiracının yapacağı pek bir şey bulunmadığını söyleyerek, “Kiracı, kira ödemesini banka kanalıyla kiraya verenine yaptıktan sonra başkaca sorumluluğu olmayacaktır. Tabii burada şu hususu da hatırlatmam gerekiyor; uygulamada bazen gerçek kira bedeli dışında Maliye’ye göstermek için daha düşük bedelli ikinci kira sözleşmeleri yapılıyor. Bu gibi gerçeğe aykırı sözleşmeler imzalandıysa kiracının da gerçeğe aykırılık nedeniyle sorumluluğu doğacaktır” ifadelerini kullandı.
Emekliler vergi anlamında bazı konularda muaflar. Bu uygulama emeklileri de kapsıyor mu? Bu sorumuza Ümit Yasin Kısa, “Emeklilik, ev hanımı olunması, işsizlik vs. gibi durumlarda ‘kira geliri beyanında’ herhangi bir muafiyet bulunmamaktadır. Bu nedenle bu kişiler de kira gelirini beyan etmelidir” cevabını verdi.
KİRACILAR KİRA ÜCRETİNİ ELDEN YAPMAMALI!
Bu uygulama artık kira ücretinin bankadan yatırılması daha da önemli hale getirdi. Şu saatten sonra kiracılar elden kira vermeye devam ederse bir suça ortak mı oluyorlar?
“Kira bedellerinin hangi kanal vasıtasıyla ödeneceğine dair Borçlar Kanunu’muzda doğrudan bir hüküm bulunmuyor” diyen Ümit Yasin Kısa, “Ancak genel hükümler uyarınca şunlar söylenebilir; kira borcu da bir para borcudur. Bu nedenle para borcu olan kira borcunun kiracı tarafından kiraya verene götürülerek ödenmesi, yani kiracı tarafından kiraya verene ulaştırılması gerekmektedir. Bu nedenle mesela hesabını kapatan bir kiraya veren için konutta ödeme yöntemi olmadığı takdirde Sulh Hukuk Mahkemesinde ödeme yeri başvurusu yapılmalıdır” dedi.
Kısa, şu bilginin de altını çizdi:
“Ancak Maliye Bakanlığı’nın tebliği uyarınca 500 lira üzerindeki konut kirası ödemelerinin banka yoluyla yapılması zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla Borçlar Kanunu’nda buna dair hüküm olmasa da tebliğler ile bir zorunluluk oluşturulduğu söylenebilir. Bu nedenle kiracıların elden ödeme yapmaması yerinde olacaktır.”
Fotoğraflar: iStock