Kadınlarda kalp hastalıkları neden gözden kaçırılıyor? Çünkü semptomlar farklı...
Güncelleme Tarihi:
Kalp hastalıkları her yıl yaklaşık 700 bin kişinin ölümüne sebep oluyor. Hastalık daha çok erkekleri etkilese de son yapılan araştırmalar, kadınların ciddi risk altında olduğunu ortaya koyuyor. En önemli tehlike ise hastalığın erkeklerdeki semptomları vermemesi...
Konu kalp krizi olunca her saniye oldukça önemli. Ancak yapılan araştırmalar ve uzmanların gözlemleri, kadınların yaşadıkları kalp krizi semptomlarını bazen fark edemediğini gösteriyor.
İlk bulgular, kadınların erkeklerden daha hafif kalp krizi semptomları gösterme eğiliminde oldukları için genellikle yardım almaktan çekindikleri sonucuna işaret ediyor. Sağlık yetkilileri, kadınlarda kalp hastalığının yetersiz teşhis ve tedavi edildiğini ve bunun da ölüm oranlarının artmasına yol açtığını söylüyor.
Çoğu araştırma, kadınların doktora gitmeyi geciktirmelerinin ve yanlış teşhis edilmelerinin başlıca nedeninin, yaşadıkları semptomlar olduğunu öne sürüyor. Göğüs ağrısı veya rahatsızlık, her iki cinsiyette de kalp krizinin en yaygın belirtisi olsa da, kalp krizi geçiren kadınların göğüs ağrısı yaşama olasılığı erkeklere göre çok daha az. Bunun yerine, kadınlar genellikle nefes darlığı, soğuk terleme, halsizlik, yorgunluk, çene ve sırt ağrısı gibi kalp rahatsızlığıyla ilişkilendirilmesi daha zor olabilecek semptomlar geliştiriyor.
Amerikan Kalp Derneği'nin bir raporu, göğüs ağrısı göstermeyen kadınlarda kalp krizlerinin daha ölümcül olduğuna, bunun kısmen hem hastaların hem de doktorların sorunu tanımlamasının daha uzun sürdüğü anlamına geldiğine işaret ediyor.
SEMPTOMLARIN PSİKOLOJİK OLDUĞU SÖYLENİYOR
Araştırmalar, kadınlar kalp krizi geçirdiklerinden şüphelendiğinde, tedavi edilmelerinin erkeklerden daha zor olduğunu gösteriyor. Çünkü kadınlara semptomlarının kardiyovasküler olmadığının söylenme olasılığı daha yüksek. Hatta birçok kadına semptomlarının hepsinin psikolojik olduğu söyleniyor.
New England Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan bir çalışma, göğüs ağrısı da dahil olmak üzere kalp hastalığı ile uyumlu semptomlardan şikâyet eden kadınların, aynı semptomlardan şikâyet eden erkeklere kıyasla, ruhsal bir hastalık teşhisi konma ihtimalinin iki katı olduğunu buldu.
New England Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan bir çalışma, göğüs ağrısı da dahil olmak üzere kalp hastalığı ile uyumlu semptomlardan şikâyet eden kadınların, aynı semptomlardan şikâyet eden erkeklere kıyasla, ruhsal bir hastalık teşhisi konma ihtimalinin iki katı olduğunu buldu.
İKİ DİŞİNİ ÇEKTİRDİ AMA AĞRISI BİTMEDİ
New York Times'a konuşan kardiyolog Dr. Alexandra Lansky, çene ağrısı şikayetiyle birden fazla doktora giden, ancak diş hekimine sevk edilen ve iki azı dişi çekilen bir hastasını anımsıyor. Çene ağrısı geçmediğinde, kadın sonunda kardiyoloğa başvuruyor ve sorununun kalple ilgili olduğu keşfediliyor. Lansky, “Sorun hastanın dişlerinde değil de kalbinde olduğundan dolayı baypas ameliyatı oldu” dedi.
İngiltere Kalp Vakfı, kalp krizlerinin genellikle erkek sağlığıyla ilgili bir sorun olarak görüldüğünü ama kalp krizinden ölen kadınların sayısının meme kanserinden ölen kadınların sayısından daha çok olduğunu belirtti.
KADINLARDA SEMPTOMLAR DEĞİŞİYOR
Ocak ayında, bir grup bilim insanı, kadınların kalp sorunları ile ilgili durumlarda neden sağlık hizmetlerine başvurmayı ertelediği üzerine bir çalışma yayımladı. Buna göre, göğüs ağrısı veya rahatsızlığının olmaması ertelemenin en önemli sebeplerinden.
Therapeutics and Clinical Risk Management dergisinde yayımlanan çalışma kapsamında, pandemi öncesinde New York'ta dört farklı hastanede kalp krizi geçiren 218 kadın ve erkeği incelendi. Kadınların yüzde 62'sinin göğüs ağrısı veya rahatsızlığı olmadığı bulundu. Bu rakam erkeklerde yüzde 36 idi. Birçok kadın nefes darlığı, mide bulantısı ve hazımsızlık gibi gastrointestinal semptomlar bildirmişti.
Sonuç olarak, kalp krizi geçiren kadınların yüzde 72'si hastaneye gitmek için 90 dakikadan fazla beklemişti.
Araştırmayı yürüten kardiyolog Dr. Jacqueline Tamis-Holland, “Kalp krizinde göğüs ağrısı semptomunun görülmesiyle ilgili hem kadınlarda hem de erkeklerde bir anlayış eksikliği var” dedi.
Dr. Tamis-Holland, gecikmelerin başka nedenleri olduğunu da söyledi: “Birincisi, kadınların kendilerini kalp hastalığı karşısında erkekler kadar savunmasız görmemeleri. Önceki çalışmalar, semptomlarını stres veya kaygı olarak görüp reddetme olasılıklarının daha yüksek olduğunu gösteriyor. İkincisi de kalp hastalığının kadınlarda erkeklere nazaran daha ileri yaşta görülmesi. Tamis-Holland'ın araştırmasında kalp krizi geçiren kadınların yaş ortalaması 69 iken erkekler için bu sayı 61'di.”
YANIT ALANA KADAR PEŞİNİ BIRAKMAYIN
Uzmanlar, kadın ve erkeklerin kalp hastalığının belirtilerini ve risk faktörlerini tanımalarına yardımcı olmak için daha fazla sosyal yardım ve eğitime ihtiyaç olduğunu söylüyor.
New Haven Hastanesi'nden Dr. Lansky, “Pek çok genç kadın kalp hastalığı olduğuna inanamıyor. Çünkü bu hiçbir zaman genç kadınların hastalığı olarak nitelendirilmedi. Sağlığınızla ilgili bir sorun olduğundan şüpheleniyorsanız, yanıtları alana kadar hiçbir uzmanın sizi geri çevirmesine izin vermeyin” dedi.
SEMPTOMLAR AYRINTILI AÇIKLANMALI
İnsanlara semptomlarını tanımlarken mümkün olduğunca ayrıntılı olmalarını tavsiye eden Dr. Lansky, dizi ve filmlerde kalp krizi sırasında göğüslerini tutan insanların tasvirlerinin yanıltıcı olabileceğine de dikkat çekti:
“İnsanlar genellikle ağrıdan ziyade kalp hastalığından dolayı göğüste baskı veya sıkışma yaşarlar. Ayrıca hafif bir efora tepki olarak olağandışı yorgunluk veya nefes darlığı hissedebilirler. Eğer geçmişte merdivenleri rahatlıkla inip çıkabiliyorken şimdi nefesinizi toplamak için durma ihtiyacı hissediyorsanız, bu ciddiye alınması gereken bir işaret olabilir.”
‘İNSANLIK İÇİN BİR ŞEYLER YAPMAK İSTİYORSANIZ…’
Kalp hastalığı hakkında bilinenlerin çoğunun erkekleri içeren çalışmalardan geldiğini vurgulayan Lansky, “Kalp krizi ve girişimsel tedavilerle ilgili klinik deneylerde katılımcıların sadece yüzde 20 ila 25'i kadınlardan oluşuyor. Bunun bir nedeni, hamile kalırlarsa veya hormonal dalgalanmalar yaşarlarsa, deneme sonuçlarını etkileyebileceklerine dair endişe nedeniyle araştırmacıların kadınları uzun yıllar dışlamaları. Kadınları klinik çalışmalara kaydolmayı teşvik etmek çok önemli. İnsanlık için bir şeyler yapmak istiyorsanız, bu büyük bir şey” diye konuştu.
Biz de Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun’a ‘Kadınlarda kalp hastalıkları neden sıklıkla gözden kaçırılıyor?’ sorusunu sorduk. İşte cevabı…
KADIN KALBİNDE ÖNEMLİ FARKLILIKLAR VAR
Bir kadının kalbinin tıpkı bir erkeğinki gibi göründüğünü, ancak önemli farklılıklar olduğunu belirten Boztosun, bunları şöyle açıkladı:
“Örneğin, bir kadının kalbi genellikle daha küçüktür ve kalp içerisindeki odacıkları ayıran duvarlar daha ince olur. Bir kadının kalbi bir erkeğinkinden daha hızlı pompalar ancak her atımda yaklaşık yüzde 10 daha az kan pompalar. Daha da kötüsü, kalp hastalığını tedavi etme kılavuzları 1990'larda neredeyse yalnızca erkeklerde yapılan çalışmalardan geliyor.”
SÜREÇ AYNI, RİSKLER FARKLI
Boztosun, kalp krizinin önde gelen nedeni olan koroner arter hastalığında kadın ve erkek sürecinin aynı olduğunu ancak buna rağmen kadınlarda kalp damar tıkanıklığı için erkeklerde olmayan risk faktörlerinin bulunduğunu ifade etti ve ekledi: “Kalp krizinden sonraki iyileşme sürecinde, kadınlar her zaman erkekler kadar başarılı olmazlar. Bunun nedeni bazen kadınların kalp damar hastalıkları için en iyi tedaviyi almaması, bazen de kadınların risk altında olduklarını maalesef geç fark etmeleridir.”
SADECE KADINLARDA GÖRÜLEN HASTALIKLAR TETİKLİYOR
Boztosun hastalığın erkekler ve kadınlarda nasıl farklılık gösterdiğini tek tek açıkladı:
-Kadınlar, erkeklerin sahip olmadığı risk faktörlerine sahip.
Sadece kadınlarda bulunan bazı hastalıklar kalp damar hastalığı riskini artırır. Bunlara kadınlarda sıklıkla görülen çikolata kisti, polikistik over hastalığı, gebelikte ortaya çıkan diyabet ve hamilelik sırasında gelişen yüksek tansiyon da dahil. Çikolata kistinin, 40 yaşın altındaki kadınlarda koroner arter hastalığı gelişme riskini yüzde 400 arttırdığı bulundu.
-Kadınlar ilk kalp krizi geçirdiklerinde genellikle daha yaşlı olur.
Erkekler, kadınlardan çok daha erken yaşta kalp krizi geçirme riski altında. Östrojen kadınlara menopoz sonrasına kadar kalp hastalığına karşı bir miktar koruma sağlar. Bu nedenle kadınlarda ortalama kalp krizi yaşı 70, erkeklerde ise 66'dır.
-Kadınlarda kalp krizi belirtileri farklı olabilir.
Göğüs ağrısı, erkeklerde kalp krizinin en yaygın belirtisi. Bazı kadınlar da göğüs ağrısı yaşasa da farklı şikayetlere sahip olmaları daha olası. Filmlerde görülen dramatik, göğsü sıkan ağrının aksine, kadınlar kalp krizinden önceki üç veya dört hafta boyunca genellikle daha hafif semptomlar yaşarlar. Alarm verici semptomlar ise şunlar:
Yeni başlayan veya belirgin yorgunluk hissi. Örneğin, yatağı toplamak gibi basit bir aktivite, olağandışı bir şekilde yorulmanıza neden olur veya normal egzersiz rutininizden sonra aniden yorgun hissedersiniz.
Nefes darlığı veya terleme. Efor sarf etmeden ortaya çıkan ve efordan sonra daha da kötüleşen nefes darlığı ve terlemeye dikkat etmelisiniz. Ayrıca, nefes darlığı yatarken kötüleşiyorsa ve oturduğunuzda rahatlıyorsa bu durum kalp damar tıkanıklığı ya da kalp yetmezliğini habercisi olabilir.
Boyun, sırt, omuz, kol, üst karın veya çenede ağrı. Ağrıyan belirli bir kas veya eklem olup olmadığına dikkat edin. Koldaki ağrı erkeklerde genelde solda görülürken kadınlarda her iki kolda da olabilir. Ayrıca göğüste başlayıp sırta yayılan ağrılara, aniden ortaya çıkan ve geceleri sizi uyandırabilecek ağrılara veya çenenin sol alt tarafına yayılan ağrıya dikkat edin.
-Kadınlarda koroner arter hastalığını teşhis etmek daha zor.
Anjiyografi işlemi, kalbin büyük arterlerinde daralma veya tıkanıklık bulmak için altın standart test olarak bilinir. Ancak koroner arter hastalığı kadınlarda genellikle bir anjiyoda bile açıkça görülemeyen küçük damarları etkiler.
YouTuber ailelere soruşturma-Kalp krizi bir kadın için bir erkekten daha zor.
Kadınlar kalp krizi geçirdikten sonra erkekler kadar iyi durumda olmayabilirler. Genellikle hastanede daha uzun süre kalmaları gerekir ve hastaneden ayrılmadan önce hayati riskleri daha yüksek olur. Bunun nedeni, kalp krizi geçiren kadınların diyabet veya yüksek tansiyon gibi tedavi edilmemiş risk faktörlerinin daha fazla olmasıyla ilgili olabilir. Zaman zaman bunun nedeninin ailelerini ön planda tutmaları ve kendilerine maalesef iyi bakmamaları olduğunu da görüyoruz.