Ev sahibi ile kiracının ‘satılık ilanı’ tartışması… Cama ilan astırmamak tahliye nedeni olabilir mi? Evde kiracı varken ev satılırsa ne olur?

Kiracılarla ev sahiplerinin karşı karşıya geldiği olayların sonu gelmiyor. İstanbul Kağıthane’de yaşayan E.Ö. de ev sahibi ile anlaşmazlığa düşenlerden...

Bir süredir kira ücreti konusunda ev sahibi ile sorunlar yaşadığını, son olarak da oturduğu dairenin satılığa çıkarıldığını öğrenen E.Ö., “Kira fiyatları astronomik şekilde artmaya başlayınca ev sahibimle aramız bozuldu. 3500 lira ödediğim kiranın bir anda 15 bin lira olmasını istedi. Bu zam oranı o dönem açıklanan enflasyonun katbekat üzerindeydi. Kabul etmeyince eşimle beni sürekli huzursuz etmeye başladı” dedi.

Anlaşmazlığa düşen ev sahipleri ve kiracılar için 1 Eylül itibarıyla arabuluculuk faaliyeti başladı. Bundan böyle, taraflar anlaşmazlık halinde mahkemeden önce arabulucuya gidecek. Arabulucu bürolarına yapılan çok sayıdaki başvurunun yüzde 75’ini tahliye talepleri ve zam anlaşmazlıkları oluşturuyor. Bu yoğunlukla uğraşmak istemeyen veya arabulucudan çıkan karardan memnun olmayan ev sahipleri, evi satılığa çıkarma yoluna başvuruyor.

‘İÇİNDE KİRACI OLAN EVİ KİMSE ALMAK İSTEMİYOR GEREKÇESİYLE EVİ BOŞALTMAMI İSTEDİ’

“Ben yine de kira zammı döneminde insaflı davranıp kendisine yüzde 25’in üzerinde artış yapmayı teklif ettim. 6-7 bin lirayı kabul etmeye hazırdım. Halbuki daha üç yıldır bu evde oturuyorum. Ama ev sahibim 15 bin lirada diretti. Ben de yüzde 25 yasal oranı kendisine yolladım. Bunu yaptıktan sonra evi satacağını söyledi” diyen E.Ö., yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:

“Telefonla arayıp 'İşlerim bozuldu. Biraz yüklü nakde ihtiyacım var. Bu nedenle evi satıyorum. Bir aya kadar boşaltmanızı istiyorum' dedi. Bundan önce de evine taşınacağını söylemişti. Ayrıca artık bir aya kadar ev boşaltmak hiç kolay değil. Yüksek ev kiraları, depozito, emlakçı komisyonu ve nakliye parası derken oldukça büyük bir meblağ çıkıyor. Ev sahibim içinde kiracı olan evi kimsenin almak istemediğini belirterek kendisine yardımcı olmamızı istedi. Açıkçası uzun süredir kira artışı için baskı yapan, birkaç ay önce de 'Kendim oturacağım' diyen birinin bir anda evi satılığa çıkarması bana inandırıcı gelmedi. Bu konuşmamızdan sonra evi bir emlakçıya da vermedi.”

‘ISRARLA SATILIK İLANINI CAMA ASMAYA ÇALIŞTI’

Ev sahibinin bir ay boyunca iki üç günde bir “Evi ne zaman boşaltıyorsunuz” diye aradığını söyleyen E.Ö., “Ben telefonu açmayınca eşimi rahatsız etmeye başladı. Bir gün elinde 'satılık' yazan bir ilanla geldi. 'Bunu cama asacağım' dedi. Kendisine o an müsait olmadığımızı söyledik. Gerçekten de müsait değildik. Israrla içeri girmeye çalıştı. Giremedi tabii… Bunu kiracının olduğu eve, kiracının rızası olmadan asamayacağını söyledim. O da 'Olur mu öyle şey! Bu ev benim, ne yapacağımı size mi soracağım?' dedi. Küçük çaplı bir arbede yaşadık” ifadelerini kullandı. E.Ö. şöyle devam etti:

“İlanı astırmadım, astırmayacağım da… Evi satmak gibi bir niyeti olmadığından eminim. Tüm bu baskı bizi çıkarıp evi 20 belki de 25 bin liraya kiraya vermek için… Kendisinin arka sokağımızda bir evi daha var ve oradaki kiracıya da aynısını yapmış. O kiracı belli ki çok huzursuz olmuş, evi boşaltmış. Bir haftadır mesajla tacizlerini sürdürüyor. Eşim korktuğu için 'Bırak ilanı assın' diyor ama ben astırmama konusunda kararlıyım. İlanı astık diyelim, sonra ne olacak? Her istediği zaman bize sormadan birilerini eve mi getirecek? Bizi yıldırmaya çalışıyor, mobbing uyguluyor.”

Peki kiracılı ev satışa çıkarıldığında kiracının evi boşaltması gerekiyor mu? Kiracının oturduğu eve ‘satılık’ ilanı asılmasına izin vermeme hakkı bulunuyor mu? Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa ile mercek altına aldık.

‘EV SATIŞA ÇIKARILDIĞINDA KİRACININ EVİ BOŞALTMA ZORUNLULUĞU BULUNMUYOR’

E.Ö.’nün yaşadığı gibi olayların şu an çok yaygın olduğunun altını çizen Ümit Yasin Kısa, “Malik taşınmazını istediği her an satabilir ancak malikin taşınmazını satmak istemesi halinde sırf bu satış nedenine dayanarak kiracısını tahliye etme imkanı bulunmuyor” dedi ve ekledi: 

“Burada belki yeni yürürlüğe giren, kira sözleşmesinden kaynaklı uyuşmazlıklar için öngörülen arabuluculuk sürecine başvurularak ortak bir zeminde buluşulabilir. Bunun dışında, yeni malik sürelere uyarak tahliye davası açabilir.”

‘EV SATILIRSA KİRA SÖZLEŞMESİ YENİ MALİKLE DEVAM EDER’

“Konu hakkında Borçlar Kanunu'nun ilgili maddesi; 'Sözleşmenin kurulmasından sonra kiralanan herhangi bir sebeple el değiştirirse, yeni malik kira sözleşmesinin tarafı olur' şeklindedir” diyen Ümit Yasin Kısa, “Yani taşınmazın üçüncü bir kişi tarafından satın alınması halinde kira sözleşmesi yeni malikle devam eder, önceki sözleşme son bulmaz. Eğer ki yeni malik konutu kendisinin veya kanunda sayılan yakınlardan birinin kullanacağını iddia ediyorsa, yine kanunda belirtilen sürelere uyarak bildirim yapmalı ve tahliye davası açmalıdır” dedi.

Kanun gereğince yeni mülk sahibi, eğer kira kontratına istinaden tapuda şerh yoksa, tapu devri yapıldıktan sonra bir ay içinde kiracıya ihtarname göndermelidir. İhtarname gönderildikten sonra eğer kira sözleşmesinin bitimi 6 aydan uzun süreli ise kiracı 6 ay içinde evi boşaltmalıdır.

KİRACI, ‘SATILIK’ İLANI ASILMASINA İZİN VERMEME HAKKINA SAHİP Mİ?

“Borçlar Kanunu'nda malikin konutu satmak istemesi halinde kiracının ve malikin neleri yapması gerektiği, hangi hakları olduğu sayılmıştır” diyen Ümit Yasin Kısa, “Buradan hareketle kanunu incelediğimizde özellikle konutun satılık olduğunun teşhir edilmesine dair bir hükme rastlamıyoruz. Burada tarafların menfaat dengesi gözetilmelidir. Bir yanda taşınmazını satmak isteyen ve bunu ilan etmek isteyen malik, diğer yanda konutu kullanma hakkı kendisinde olan kiracı... Somut olaya göre değişmekle birlikte, malikin satış ilanını asamayarak uğrayacağı zararın daha fazla olduğu kanaatindeyim. Fakat bu durum tahliye için bir neden olamaz” ifadelerini kullandı.

Kısa, “Eğer konuta ilan asılmasının hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa ve alanının işgal edildiği iddiası varsa bu durumda huzur ve sükunu bozmak suçu değerlendirilebilir. Bunun dışında kiracının rızası dışında konuta girilemeyeceği için ayrıca bir hukuk davasına gerek duyulmaz” diye de ekledi.

‘KİRACININ, YENİ ALICININ UYGUN OLMAYAN ÖLÇÜDE EVİ GEZİP GÖRME EYLEMLERİNE KARŞI ÇIKMA HAKKI BULUNUYOR’

Ev satılığa çıkarıldığı için, haliyle alacak kişi evi görmek isteyebilir. Böyle bir durumda kiracı evi göstermek zorunda mı? Bu noktada hem ev sahibi hem de kiracının kanunen hakları neler? 

Bu sorumuza Ümit Yasin Kısa, “Kira sözleşmesi devam ederken satılığa çıkarılma haline dair kanun maddesi; kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür. Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır” cevabını verdi.

“Özetle bu durumda kiracı satılık taşınmazı müstakbel alıcılara göstermek zorundadır” diyen Kısa, “Ancak bu uygun bir süre önce bildirilmeli ve makul seviyede olmalıdır. Eğer kiracı buna karşı çıkarsa malik bunun yerine getirilmesi için dava açma hakkına sahiptir. Aynı şekilde kiracı da makul ve uygun olmayan ölçüdeki gezip görme eylemlerine karşı çıkma hakkına sahiptir” dedi.

Fotoğraflar: iStock