Doğum yaptıktan sonra görme yetisini kaybetti! Peki nedeni neydi? Hamilelik sağlık sorunlarına sebep olabilir mi?
Güncelleme Tarihi:
İngiltere'de yaşayan Sylvia Chengo'nun 6 yaşındayken geçirdiği bir göz hastalığı, yıllar yıllar sonra doğum yapmasıyla nüksedince genç kadın görme yetisini kaybetti. Peki hamilelik göz sağlığını nasıl etkiliyor, başka hangi sağlık sorunlarına sebep oluyor? Hamilelikte yaşanan önemli sağlık sorunlarını ve riskleri uzmanlarla konuştuk. Detaylar haberimizde…
Londra'da yaşayan 34 yaşındaki Sylvia Chengo'nun çocukken gözleriyle ilgili sorunları vardı. Henüz 6 yaşındayken üveit hastalığı geçiren Chengo, bir gözünde geçici görme kaybı yaşamıştı.
Ancak ilerleyen yıllarda aldığı tedavilerle hastalığının etkilerinden çok büyük oranda kurtulmuştu. Gözlük kullanarak gayet iyi görebiliyordu artık....
Üveit gözün orta katmanı olan uveanın iltihaplanmasıyla ortaya çııkan bir hastalık. Gözlerde kanlanma, göz ağrısı, bulanık görme ile kendini belli eden üveitin etkileri, tedavi edilmediğinde görme kaybına kadar gidebiliyor.
Yıllar sonra 2014'te ilk çocuğu Kai'ı dünyaya getirdiğinde, Chengo'nun göz rahatsızlığı yeniden alevlendi.
Normal bir hamilelik geçiren ancak 3 gün süren sancılı bir sürecin sonucunda sezaryenle doğum yapan kadın, birkaç gün içinde görme yetisini kaybetmeye başladı.
New York Post’a konuşan Chengo, "Oğlum yedi günlükken çok iyi göremediğimi ve her şeyin bulanık olduğunu fark ettim ama bunun nedenini yeterince uyuyamamaya bağladım” dedi.
Çocuğunu yıkamaya çalışırken artık hiçbir şey göremediğini fark eden Chengo, olayın ciddiyetini anladı.
Doktorların da kafası karışmıştı. Chengo'nun neden göremediğine dair net bir yanıt bulunamıyordu. En güçlü ihtimal üveitle bağlantılı görme kaybıydı.
Chengo, "Görüşüm tamamen kaybolmuştu. Hiçbir şey göremiyordum. Her şey bulanıktı" diye konuştu.
İKİNCİ ÇOCUK DOĞUNCA DA AYNI ŞEY OLDU
Uygulanan ilaç tedavisi Chengo'nun görme yetisinin çoğunu geri kazanmasına yardımcı oldu. Ancak 4 yıl sonra ikinci çocuğunu doğuran kadın yine aynı şeyi yaşadı.
Zamanla ilaçlar yardımıyla yeniden görmeye başlayan Chengo, görüşünün hâlâ bulanık olduğunu ve 1 metreden ötesini seçemediğini söyledi.
Chengo, şimdilerde sosyal medyada görme engelli bir anne olarak yaşamaya dair ipuçları paylaşıyor.
Chengo'nun yaşadıkları oldukça nadir bir örnek. Ancak hamilelik döneminde yaşanan başka sağlık sorunları da var.
Biz de anne adaylarının hamilelikte ve sonrasında yaşayabileceği bazıları yaygın, bazıları da nadir olan sağlık sorunlarını kadın doğum uzmanları Prof. Dr. Özlem Moraloğlu ve Prof. Dr. Önder Koç ile konuştuk.
Hamileliğin pek çok fizyolojik değişikliği de beraberinde getiren özel bir süreç olduğunu vurgulayan Moraloğlu, “Yükselen progesteron hormonu, artan vücut ağırlığı, dolaşım, sindirim, solunum, boşaltım, endokrin ve üreme sistemleri başta olmak üzere tüm organlarda izlenen gebeliğe uyum sağlayıcı olaylar; altta yatan sağlık sorunlarını kötüleştirebildiği gibi bazı anne adaylarında hamileliğe has hastalıklara da sebebiyet verebilir” dedi.
GÖRME KAYBI DOĞUM SONRASI DÜZELİR AMA BAZI İSTİSNALAR VAR
Hamilelik bulanık görmeye ve hatta görememeye sebep olabilir mi? Bunun için altta yatan bir sebep mi olması gerekir?
Gebelikte göz kuruluğu ve kornea ödemi gibi fizyolojik olayların gözlemlendiğini, bahsi geçen durumların geçici olup doğum sonrası dönemde eski haline döndüğünü söyleyen Moraloğlu, bazı istisnalar olabileceğinin altını çizdi:
“Ancak şeker hastalığına bağlı olarak gelişen ve göz damarlarında kalıcı bozulmaya neden olan diyabetik retinopati gibi durumlar gebelik ile birlikte daha da kötüye gider. Yine hipofiz bezinin iyi huylu tümörleri olan adenomlar gebelikte büyüme göstererek komşuluğunda seyreden göz sinirlerine bası yapar, bu da görme alanı kaybı ve çift görme gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak geçen preeklampsi hastalığı da görme problemlerine yol açabilir. Bunlara ek olarak ağır vakalarda beynin görme merkezinde oluşan ödeme bağlı olarak santral körlük dediğimiz tablo ortaya çıkabilir. Maalesef bahsedilen problemler vakaların bir bölümünde kalıcı görme kaybına yol açabiliyor.”
DİŞ HASTALIKLARI ERKEN DOĞUMU TETİKLER
Bazı anne adayları hamilelik döneminde diş ve diş eti sorunları ile karşılaşıyor. Hamilelik diş ve diş etini neden etkiliyor?
Hamilelik sırasında kanayabilen şiş ve ağrılı diş etleriyle sıklıkla karşılaşıldığını ifade eden Koç, “Diş eti kanaması, dişlerde plak birikmesinden kaynaklanır. Hamilelik sırasındaki hormonal değişiklikler, diş etlerinizi plaklara karşı daha savunmasız hale getirerek iltihaplanma ve kanamaya neden olabilir” dedi.
Moraloğlu ise hamilelikte diş hekimine başvuru konusunda çekince duyulmasının büyük bir sorun olduğunu söyleyerek, “Hamilelerin çoğu zamanında tedavi edilmeyen diş sorunlarından dolayı diş apsesi gibi komplikasyonlar yaşıyor. Vurgulanması gereken bir başka nokta da ilerleyen diş hastalıklarının erken doğumu tetikleyebileceği. Bu yüzden gebelerimiz diş hekimlerine düzenli olarak kontrole gitmeli ve uygun tedaviyi gecikmeden almalı” ifadelerini kullandı.
ABD Diş Hekimleri Birliği verilerine göre hamile kadınların yaklaşık yüzde 60 ila 75'inde, hamilelik sırasında değişen hormonlarla şiddetlenebilen iltihaplanma nedeniyle diş etlerinin kızarıp şişmesiyle ortaya çıkan diş eti iltihabı görülür.
BÖBREK BÜYÜMESİNİN BİRÇOK SEBEBİ OLABİLİR
Hamilelikte böbrek büyümesi de iç organlarda yaşanan sıkıntılardan biri. Bunun sebebi nedir?
Hamilelikte böbrek büyümesinin birden fazla sebebi olabileceğini söyleyen Moraloğlu, şu noktaları sıraladı:
“Hamilelik sırasında böbreklere ulaşan kan akımı ve böbreklerin gün boyunca süzdüğü idrar miktarı artış gösterir. Ayrıca ilerleyen haftalarda büyüyen rahim, idrar yollarına mekanik baskı da yapabilir. Bu olaylar da böbreklerde büyümeye yol açabilir. Fakat bu durum geçicidir ve doğum sonrası dönemde gerileme gösterir. Ancak şiddetli ağrıya ve idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olabilir. Üstelik bazı hastalarda hamilelik öncesinde mevcut olan böbrek taşları boşaltım sistemine düşerek erken doğum riskine ve tehlikeli enfeksiyonlara neden olabilir. Bu tip vakalarda hasta üroloji bölümü ile beraber değerlendirilir. Enfeksiyon için antibiyotik tedavisi ve ciddi idrar yolu tıkanıklığı için girişimsel işlemler gerekli olabilir.”
Hürriyet Adli Tıp’ta... Küvözdeki gizli filoHAMİLELİK ŞEKERİ ANNEDEN ÇOK BEBEK İÇİN TEHLİKELİ
Hamilelik şekeri belki de anne adaylarından en sık duyulan sağlık problemi. Normal şeker hastalığından farkı nedir? Bebeğe olumsuz etkileri var mıdır?
Moraloğlu hamilelik şekerinin genellikle geri döndürülebilen bir durum olduğunu belirterek, “Hamilelik şekeri gebelerin bir bölümünde plasentadan salınan hormonlara ve annede oluşan insülin direncine bağlı olarak gelişir. Zaten hamilelikte annenin metabolizması gelişmekte olan bebeği beslemek için kan şekerini yüksek düzeyde tutmaya çalışır. Fakat genetik alt yapısı olan hamilelerde kan şekerinde fazla miktarda yükselme gözlenir ve annenin ürettiği insülin bu artışı dengelemekte yetersiz kalır” dedi ve klasik şeker hastalığından farkını şöyle açıkladı:
“Bu durumun klasik şeker hastalığından farkı doğum sonrası dönemde eskiye dönen anne metabolizması ile gerilemesidir. Klasik şeker hastalığı kalıcı olur ve kontrolsüz kalması durumunda hayati sorunlara yol açar. Hamilelik şekeri dediğimiz durum ise anneden ziyade bebek için tehlike arz eder. Bebekte kontrolsüz kilo alımı, ani ölüm, doğum travması, elektrolit bozukluğu, beslenme problemleri, kan koyulaşması ve sarılık gibi sorunlara yol açabilir. Yine bebeğin akciğer gelişimini bozarak doğum sonrası bebeğin yenidoğan yoğun bakıma yatışı riskini arttırabilir. Hamilelik şekerinin tanısı hamileliğin 24-28. haftaları arasında gerçekleştirilen şeker yükleme testi ile konulur.”
HAMİLELİKTE TANSİYON TÜM HAYATİ ORGANLARI ETKİLER
Hamilelikte tansiyon da anne adaylarını zora sokan durumlardan biri. Hamilelik neden tansiyonu tetikler?
Normalde hamilelikte kan basıncının düşmesinin beklendiğini belirten Moraloğlu, bunu sağlayanın da hamilelikte oluşan ve anneden bebeğe kan akışını sağlayan damarlarda meydana gelen geçici değişiklikler olduğunu söyledi. “Bazı hamilelerde genetik faktörler, altta yatan kronik hastalıklar, plasentanın oluşumundaki bozukluklar gibi faktörler bir araya gelerek bahsi geçen damarlardaki değişimin oluşmasını önler. Bu da halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak tanımlanan ve preeklampsi dediğimiz hayati probleme yol açar. Tüm bu olaylar neticesinde hamile kişinin beyin, böbrek, karaciğer, dolaşım sistemi başta olmak üzere tüm hayati organları zarar görür ve doğum gerçekleşene dek bu durum ağırlaşarak sürmeye devam eder” dedi.
Moraloğlu şöyle devam etti:
“Bu süreç bebeği de olumsuz etkiler. Gelişme geriliği, erken doğum, ölüm ve yenidoğan yoğun bakıma yatış ihtiyacı gibi risklerde artışa sebep olur. Preeklampsi hastalarının bir bölümünde bilinç kaybı ve kasılma nöbetleri izlenebiliyor. Bu durumda anne ve bebeğin hayati riski çok daha fazladır. Bu sebeple hamilelerin kan basıncı takibi düzenli olarak yapılmalı.”
GÜNDE ORTALAMA 300 SAÇ TELİ KAYBEDİLEBİLİR
Birçok kadın hamilelik sırasında ve doğum sonrasında saçlarının döküldüğünün farkına varıyor. Hamilelik saçları nasıl etkiler?
Amerikan Dermatoloji Akademisi'ne göre normal bir insan her gün 50 ila 100 saç teli kaybediyor. Ancak bunun hamilelerde daha fazla olabileceğini söyleyen Koç, “Hamilelik sırasında veya doğumdan hemen sonraki aylarda saç incelmesi veya saç dökülmesi yaşanabilir. Bununla birlikte, saç dökülmesi normal sayılabilir ve hormonlar, vücut üzerindeki stres veya hamileliğe eşlik eden tıbbi durumlardan kaynaklanabilir. Hormon dengesi büyüyen bebeği desteklemek için önemli ölçüde değiştiğinden, ilk üç aylık dönem vücudu strese sokabilir. Stres, kafanızdaki saçların yüzde 30 veya daha fazlasını dinlenme aşamasına sokabilir. Yani günde ortalama 100 saç teli kaybetmek yerine 300 saç teli dökülebilir. İncelmenin fark edilmesi ise iki ila dört ay sürebilir” ifadelerini kullandı.
Herhangi bir zamanda saçınızın yaklaşık yüzde 90'ı uzarken geri kalan yüzde 10'u dinlenme evresine girer. Her 2-3 ayda bir dinlenen saçlar dökülür ve yerine yeni saçlar çıkar. Hamilelik sırasında saç dökülmesi, kadınların yüzde 40 ila 50'sini etkiler.
HAMİLELİKTE KALBİN VÜCUDA POMPALADIĞI KAN MİKTARI ARTAR
Kalp çarpıntısı ve düzensiz kalp ritmi de gebelik döneminde çok yaygın. Bunun sebebi nedir? Anne ve bebeği olumsuz etkiler mi?
Moraloğlu, “Hamilelikte dolaşımdaki sıvı miktarı ve kalbin bir dakikada vücuda pompaladığı kan miktarı belirgin artış gösterir” diyerek, bu durumun da anne adaylarında çarpıntı hissine yol açabileceğini ifade etti.
Koç, “Bilinen bir kalp rahatsızlığı yoksa kalp çarpıntısı ve düzensiz kalp ritmi, gebelik döneminde en sık kansızlıkta, hormon bozukluklarında ve ateşli hastalık durumlarında gözükebilir” diyerek gerekli ilaç ve hormon tedavileriyle bu durumun düzeltilebileceğini söyledi.
AZ VE SIK YEMEK MİDE SORUNLARINI ÖNLER
Mide yanması, ekşimesi ve reflü de pek çok hamile kadının şikâyetçi olduğu sıkıntılar arasında. Bu etkilerden kurtulmak için anne adayları neler yapmalı?
Hamilelikte sindirim sisteminin ritmindeki değişiklikler, kilo alımı, büyüyen rahmin baskısı ve karın içi basınçtaki artış gibi olayların mide yanması, ekşimesi ve reflü şikayetlerine yol açtığını açıklayan Moraloğlu, “Bunlar da hastanın hayat kalitesini ve uyku düzenini olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden hamileler aşırı beslenmeden kaçınmalı, çok baharatlı yiyecekleri tüketmemeli ve uyurken baş seviyesini bir miktar yükseltmelidir. Az ve sık besin tüketimi de faydalı olabilir. Şikayetlerin çok ileri olduğu vakalarda kadın doğum hekimlerince önerilen şurupların da faydası olur” ifadelerini kullandı.
DÜZENLİ TAKİP HEM ANNE HEM DE BEBEĞİN GELİŞİMİ İÇİN ÖNEMLİ
Moraloğlu, hamilelikte sağlık sorunlarının yaşanabileceğini ve bu nedenle düzenli gebelik takiplerinin yapılmasının, sadece bebeğin gelişiminin değil annenin sağlık durumunun da detaylı olarak incelenmesinin çok önemli olduğunu söyledi.
Moraloğlu sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Hatta anne olmayı planlayan her kadının daha gebelik oluşmadan detaylı sağlık kontrolünden geçirilmesini ve herhangi bir sağlık sorunu saptanması durumunda gerekli müdahalelerin etkin bir biçimde yapılması önerilir. Fakat maalesef çoğu kadın bir uzmana ilk kez gebe kaldıktan sonra ulaşıyor ve öncesinde mevcut olan sağlık sorunlarını göz ardı edebiliyor.”