Bu grafikler bize çok şey anlatıyor! İşte verilerle dünyada Omicron fırtınası...
Güncelleme Tarihi:
Omicron varyantının diğerlerine göre çok daha hızlı bulaşması fakat daha az öldürücü olması pandeminin gidişatını değiştirdi. Bilim insanları yeni varyant ile ilgili araştırmalara devam ederken bir yandan da dünyada Omicron fırtınası yaşanıyor. Peki Omicron dalgası diğer dalgalardan ne kadar farklı? Aşılı veya aşısız olmak neyi değiştiriyor? Dünyada pandeminin son durumunu ve Omicron dalgasını grafiklerle anlatıyoruz
Dünya genelinde Omicron varyantı nedeniyle vakalarda büyük bir artış yaşanıyor. Artış o kadar hızlı gerçekleşiyor ki, birçok ülke kendi vaka rekorunu kırmış durumda.
ABD’DE VAKA SAYISI 1,5 MİLYONA YAKLAŞTI
Özellikle ABD’de bu vaka artışını çok ciddi rakamlarda görüyoruz. Geçtiğimiz gün ülkede 1 milyon 350 bin yeni vaka bildirildi. ABD’de bu artıştan en çok etkilenen yer ise başkent Washington oldu. Yüzde 85’lik aşılama oranına rağmen başkent, kişi başına vaka oranıyla ülkenin en sıcak koronavirüs noktalarından biri haline geldi.
Grafikler: Harun Elibol
ABD'de Delta varyantı dalgası da çok şiddetli yaşanmıştı. Delta varyantının yayılma hızı ve öldürücülüğü bir hayli yüksekti. Omicron varyantı ortaya çıktıktan çok kısa bir süre sonra ülkede baskın hale geldi. Omicron'un ABD'yi Delta'dan daha fazla etkisi altına aldığını yukarıdaki grafikten de rahatlıkla görebiliyoruz.
HASTANEYE YATIŞ VE VEFATLAR HIZLA ARTMIYOR
Omicron dünyada baskın varyant haline gelmeye devam ederken, gelen veriler ise virüsün öldürücü özelliğinin azaldığını gösterir nitelikte. Vakaların pik yaptığı birçok ülkede hastaneye yatış ve vefat sayılarının ise aynı hızla artmadığını görüyoruz. Bilim insanları ve uzmanlar, Omicron varyantının inanılmaz bir hızla yayılmasına rağmen hastaneye yatış ve vefat sayılarını arttırmamasının birinci sebebi olarak aşıları gösteriyor.
Omicron ile ölüm sayılarının artmaması, bilim dünyasında 'Pandeminin sonu mu geliyor?' sorusunu gündeme getirdi.
Öte yandan Omicron kaynaklı vefatlar da gerçekleşiyor. Yapılan incelemeler, Omicron varyantı ile enfekte olup yoğun bakımda tedavi gören ya da hayatını kaybedenlerin çok büyük bir oranının aşısız olduğunu söylüyor.
DÜNYA GENELİNİN YÜZDE 59’U EN AZ BİR DOZ AŞILI
Dünya çapında 9,49 milyar doz uygulandı ve şu anda her gün 35,22 milyon doz uygulanıyor. Dünya nüfusunun yüzde 59’u en az bir doz Covid-19 aşısı oldu. Düşük gelirli ülkelerdeki insanların ise sadece yüzde 9’u en az bir doz Covid-19 aşısı aldı.
Covid-19’a karşı aşılama çalışmalarına baktığımızda Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE), 2 doz aşısını olanlarının oranının yüzde 99 olduğunu görüyoruz. BAE, dünya genelinde bu oran ile ilk sırada yer alıyor. Onu yüzde 91 ile Portekiz izlerken, Türkiye de 2 doz aşılamada yüzde 67’lik bir oranına sahip.
HATIRLATMA DOZLARI HENÜZ YÜZDE 10'LARDA
Nüfusa oranla en fazla hatırlatma dozu yapan ülkelerin başında yüzde 54 ile İngiltere geliyor. Onu yüzde 46 ile Almanya ve yüzde 43 ile İtalya izliyor.
Nüfusun yüzde 99'una 2 doz aşı yaparak dünyada en yüksek orana sahip olan BAE hatırlatma dozlarında da yaklaşık yüzde 40'a ulaşmış durumda. Türkiye'de güçlendirici doz olanların oranı ise yüzde 34. Öte yandan dünya genelinde hatırlatma dozlarının oranının henüz yüzde 10'larda olduğunu görüyoruz.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ'NDE AŞILAMANIN GÜCÜ
Birleşik Arap Emirlikleri, aşılama konusunda bütün ülkeleri geride bıraktı demek hiç de yanlış olmaz. Toplumun yüzde 99'unun 2 doz, yüzde 40'ının da 3 doz aşılandığı BAE, dünyada en çok aşılamanın yapıldığı ülke olarak ilk sırada yer alıyor.
BAE'nin aşılamadaki başarısı, Omicron dalgasının en hafif şekilde atlatılmasına da yardımcı oluyor. Bu ay ülkede Omicron etkisiyle vakalarda artış yaşansa da bu vaka artışı hastaneye yatış ve vefat sayılarını neredeyse hiç etkilemedi. Öyle ki ülkede 11 Ocak'ta Covid-19 kaynaklı sadece 3 ölüm bildirildi.
OMICRON, AŞI KALKANINI PORTEKİZ'DE DE DELDİ
Portekiz, nüfusunun yüzde 90'ını 2 doz, yüzde 38'ini de 3 doz aşılamış durumda. Bu oranla Portekiz, dünyada en çok aşı yapılan ülkeler arasında başlarda yer alıyor. Omicron'un aşırı hızlı yayılımı Portekiz'de de bir tsunamiye sebep oldu. Ülkede pandeminin başından beri en yüksek vaka sayısına ulaşıldı.
Ancak bir de vefat oranlarına bakalım... Portekiz'de yaşanan şiddetli Omicron dalgasına rağmen vefat sayılarında artış yaşanmıyor. Uzmanlar ise bunu 'aşının gücü' olarak özetliyor.
İTALYA'DA 50 YAŞ ÜZERİNE AŞI ZORUNLULUĞU, AŞISIZLARA KISITLAMA
Omicron dalgasından en çok etkilenen ülkeler arasında İtalya da yer alıyor. İtalya günlük yaklaşık 250 bin yeni vaka bildirse de vefat sayılarında çok ciddi bir artış meydana gelmiyor. Ülke, vaka sayılarının zirve yapmasına rağmen hastaneye yatış ve vefat sayılarının artmamasını ise toplumun yüzde 81'inin aşılı olmasına borçlu. Ancak yine de İtalya'da hızlı vaka artışına karşı bazı önlemler alınıyor.
Bakanlar Kurulu 6 Ocak'ta, vaka artışını yavaşlatmak ve hastaneye yatma riski yüksek olan kategorilerdekilere koruma sağlamak amacıyla 50 yaşını doldurmuş olanlara aşı mecburiyeti getirdi. Ülkede daha önce aşı zorunluluğu sadece belirli meslekler için uygulanıyordu.
Alınan tek önlem 50 yaş üstüne aşı zorunluluğu değil. Ülkede 10 Ocak'tan itibaren toplu taşıma, oteller ve müzelere kadar pek çok mekanda 'süper yeşil pasaport' olarak adlandırılan belge şartı uygulanmaya başlandı. Bu belge ise sadece aşı yaptıranlara ya da Covid-19 geçirenlere veriliyor. PCR testi sonucu kabul edilmiyor.
İtalya'da süper yeşil pasaport uygulaması Aralık 2021'de yürürlüğe girdi ve şimdiye kadar restoranların kapalı alanları, sinemalar gibi mekanlarda zorunlu kılındı. 10 Ocak'tan itibaren ise belgenin kullanım alanı genişledi. Şehir içi ulaşım araçları da dahil toplu taşıma hizmetlerinden faydalanabilmek, restoranların açık havadaki bölümlerinde oturmak, müzelere girebilmek için de süper yeşil pasaport gerekiyor.
İNGİLTERE'DE VAKALAR PİK YAPTI
24 Kasım'da Güney Afrika'da ortaya çıkan Omicron varyantı, İngiltere'yi çok kısa sürede etkisi altına almıştı. Öyle ki, Omicron kaynaklı ilk ölüm 13 Aralık'ta yine İngiltere'den bildirilmişti. İngiltere'de 7 günlük Covid vaka sayıları toplamı 1 milyonu aştı. Varyant sebebiyle ülkede vakalar pik yaptı.
İngiltere, yüzde 76'lık oranıyla aşılamanın en yüksek olduğu ülkelerden biri. Ülkede 3. hatırlatma dozları da hızlı bir şekilde uygulanıyor; nüfusun yüzde 54'ü hatırlatma dozu oldu. Aşılama oranının yüksek olması ve hatırlatma dozlarının hızlıca uygulanması, yüksek vaka sayılarına rağmen vefat oranlarının artmasının ve ülkede yeni önlemler alınmasının önüne geçiyor.
AŞILAR ABD'DE YAKLAŞIK 250 BİN İNSANIN HAYATINI KURTARDI
ABD, Omicron tsunamisinden en fazla etkilenen ülkelerden biri. 10 Ocak'ta ülkede 1 milyon 350 bin yeni koronavirüs vakası tespit edildi. Bu rakam, Omicron varyantının tüm dünyada hızla yayıldığı son dönemde şimdiye kadar kaydedilen en yüksek günlük vaka sayısı oldu.
Toplumun yüzde 74'ünün aşılı olduğu ABD'de, çocukların da Omicron varyantından daha fazla etkilendiğinin ortaya çıkması üzerine 5-11 yaş grubuna Covid-19 aşısı tanımlanmıştı. Ülkede hatırlatma dozları da hızla uygulanıyor.
Omicron ve çocuklar: Daha mı bulaşıcı? 3 SORU 3 UZMAN
ABD'de milyon başına Covid-19 vaka ve vefat grafiğine baktığımızda bu aşılama hassasiyetinin etkilerinin olumlu olduğunu görüyoruz. Yaklaşık 1,5 milyon yeni vaka ile rekor kıran ülkede vefat sayıları ise aynı hızla artmıyor.
Öte yandan ABD'li ve Kanadalı bilim insanları tarafından yapılan ortak bir çalışma, çok önemli bir bilgiyi ortaya çıkardı. Araştırmaya göre, Covid-19 aşıları geçen yılın ilk yarısında ABD'de yaklaşık 250 bin ölümü ve 1,2 milyon hastaneye yatışı önledi.
ALMANYA KENDİ VAKA REKORUNU KIRDI
Almanya'da Robert Koch Enstitüsü (RKİ) tarafından yapılan açıklamaya göre ülke genelinde 12 Ocak'ta 81 bin 417 yeni koronavirüs vakası tespit edilirken, günlük vaka sayısında rekor seviyeye ulaşıldı.
Ülkede oldukça erken bir tarihte, 26 Aralık 2020'de başlayan aşılama programında, 83 milyonluk nüfusta bugüne kadar ülkenin yüzde 74'ü aşılandı. Üçüncü doz yaptıranların sayısı ise 36 milyon 800 olarak açıklandı. Vaka sayılarında kendi rekorunu kıran Almanya'da vefat sayıları ise endişe yaratmayacak şekilde seyrediyor.
Vaka sayılarının hızla artması Almanya'da bazı önlemleri de beraberinde getirdi. Alınan yeni önlemlere göre, 2 doz aşılı olanlar ve hastalığı geçirenler 16 Ocak tarihinden itibaren restoran, kafe, bar, kulüp gibi yerlere girerken negatif hızlı test sonucu göstermek zorunda olacak. Bu kuraldan sadece hatırlatıcı aşı dozu olanlar muaf tutulacak.
Öte yandan Almanya'da zorunlu aşı için kanun çalışması yapıldığı ve önümüzdeki haftalarda federal meclise gelmesi beklendiği de ifade edildi. Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier hükümetin ülkede yetişkinler için Covid-19 aşısının zorunlu hale getirilmesine dair planının tartışılması çağrısında bulundu.
TÜRKİYE'DE VAKA SAYILARI 4 KAT ARTTI
Ülkemizde de Omicron varyantı özellikle son haftalarda etkisini göstermeye başladı. 16 Ocak'ta ülkede 54 bin 100 yeni koronavirüs vakası tespit edilirken 136 kişi ise vefat etti. 17 Ocak tablosunda ise 64 bin 934 yeni vaka ve 162 vefat gördük.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yaptığı açıklamada, "Birçok kişi, randevu aldığı halde aşısını yaptırmaya gelmiyor. Aşılarını olanların hastalığı genellikle çok kolay atlattıklarını bildikleri halde! Aşı için ayrılacak zaman işinizi aksatmaz ama hastalığa aşısız yakalanırsanız bütün düzeniniz aksayabilir. Randevunuza sadık olun" ifadelerine yer verdi.
Türkiye'de aşılama kampanyası 2021 Ocak'ta başlamıştı. Sinovac aşısının ardından BioNTech'in de dahil olduğu aşılama sürecinde kısa sürede oldukça yüksek bir orana gelinmişti. İki doz Sinovac aşısı olmuş 50 yaş ve üzerindekiler ile sağlık çalışanlarının 1 Temmuz'dan itibaren üçüncü dozlarını olmak üzere randevu alabilecekleri bildirilmişti.
BioNTech aşısı olanların iki dozları üzerinden 6 ay geçince ülkede hatırlatma dozları devreye girdi. İki doz üzerinden 6 ay geçenlere uygulanarak başlanan hatırlatma dozlarının süresi Omicron varyantı ile 3 aya düşürüldü. Aşılama kampanyası hızla devam eden Türkiye, dünya genelinde yüksek orana sahip ülkeler arasında yer alıyor.
GÜNEY AFRİKA'DA VEFAT EDENLERİN YÜZDE 82'Sİ AŞISIZ
Omicron'un ortaya çıktığı Günay Afrika'da varyant çok hızlı bir şekilde yükseldi, vakalar zirve yaptı ve sonrasında ise azalmaya başladı. Ülkeden gelen verilere göre, varyant burada daha hafif sonuçlara neden oldu. Çok fazla ölüm olmadan zirveye ulaştı. Peki aşılama oranının yüzde 32 olduğu Güney Afrika'da nasıl oldu da ölüm sayıları vakalar kadar artmadı?
Güney Afrika'nın önde gelen bulaşıcı hastalık uzmanı Salim Abdool Karim, bunun nedenini "Toplumun yüzde 70'inden fazlası daha önce Covid-19 ile enfekte oldu. Bunun sonucunda da Omicron'a karşı koruma gerçekleştirmiş olabilirler" sözleriyle anlatıyor. Uzmanlar, ülkenin nispeten daha genç bir nüfusa sahip olmasının da bu sonuçta etkili olabileceğini söylüyor.
Güney Afrika'dan gelen yeni veriler, ülkede hastaneye yatan ve vefat edenlerin yüzde 82'sinin aşısız olduğunu söylüyor. Verilere göre, 40 yaş ve altındaki kişilerde ise hastaneye yatış ve vefat oranı çok daha yüksek; yüzde 90 ila 100 arasında! Uzmanlara göre bunun tek bir sebebi var, o da bu yaş grubunun 40 yaş üstüne göre çok düşük aşılama oranına sahip olması.
Bununla birlikte Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, ülkede aşılanan insanların çok nadir enfekte olduğunun ve enfekte olsalar bile daha hafif atlattıklarının altını çiziyor.