Bir umut daha var: İmmünoterapi
Güncelleme Tarihi:
Son yıllarda kanser hücrelerinin bağışıklık (immün) sisteminden nasıl kaçtığı giderek daha iyi anlaşıldı ve bu kaçışı engelleyip kanserli hücreleri öldüren ilaçlar geliştirildi. Bu ilaçların en umut vaat ettiği meme kanseri türüyse, ‘çok kişilikli’ olarak tanımlanan, ‘üçlü negatif’ grubu...
Meme kanserinin üçlü (triple) negatif denilen türünü uzmanlar, kişiliği belirsiz bir insana benzetiyor.
Nasıl seyredeceği kestirilemiyor. Bazıları kemoterapiye çok iyi yanıt veriyor ve yıllarca kontrol altında tutulabiliyor. Bazıları ise direnç gösteriyor. Üçlü negatif hastalıkta henüz tam şifa sağlayan ve yan etkisi olmayan ilaç bulunamadı. Ama umut vaat eden yeni ilaçlar var.
İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü tıbbi onkoloji uzmanı Prof. Dr. Pınar Saip, üçlü negatif meme kanseri üzerine çok yoğun çalışmalar yapıldığını ve genetik özelliklerinin ortaya çıkarıldığını söylüyor ve “Önümüzdeki yıllarda tedavide çok olumlu gelişmeler olacağına inanıyorum” diyor. Üçlü negatif meme kanserinde özellikle platin (sisplatin, karboplatin) grubu kemoterapi ajanları daha etkili. Halen metastatik meme kanserinin tedavisinde bunları içeren ilaç kombinasyonları kullanılıyor.
SEYİRLER VE YANITLARI FARKLI
Üçlü negatif meme kanseri konusunda bilgi aldığımız Prof. Dr. Pınar Saip, şunları söylüyor: “Bazıları androjen reseptörleri (almaç) içeriyor ve bunları bloke edici hormon tedavileriyle iyi yanıt alınabiliyor. Enzalutamid, Bicalutamid hap olarak alınan androjen bloke edici ilaçlar. Üçlü negatif ve androjen reseptörlerinin pozitif meme kanserlerinde etkili oldukları gösterildi. Devam eden çalışmalar da var. Bu kanser türünde androjen reseptörlerine mutlaka bakılmalı. Andojen reseptörü pozitif olan hastalarda bu ilaçlar uygulanabilir. Ülkemizde başka amaçlarla kullanıldığı için erişimi mümkün. Sağlık Bakanlığı’nın onayıyla androjen reseptörü pozitif bulunan hastalarda da kullanılabiliyor.”
EN YENİ GELİŞME O İLAÇLARDA
En yeni gelişmeler ise, bağışıklık sistemi üzerinden etkili olan ilaçlarda yaşanıyor. Bir tür cilt kanseri olan habis melanomda, baş-boyun ve akciğer kanserlerinde onay alan bu ilaçlarla ilgili çalışmalar, üçlü negatif meme kanseri hastalarında da devam ediyor ve ilk haberler umut veriyor. Prof. Dr. Saip, “Kanser hücreleri, bağışıklık sisteminden kaçabiliyor. Son yıllarda bu kaçışın nasıl olduğu daha iyi anlaşıldı ve kanserli hücrelerin kaçış mekanizmalarını hedefleyen ilaçlar geliştirildi. Bağışıklık kontrol noktalarını (CTLA-4) engelleyen (İpilumumab, Tremelimumab) ve programlanmış hücre ölüm proteinini (PD 1) engelleyen (Nivolumab, Pembrolizumab) ilaçlarla çalışmalar devam ediyor” diyor.
KEMOTERAPİYLE EL ELE
Kanser çeşitli yolaklardan gelen sinyallerle büyüyor. Bu yolakların en önemlisi RAS-RAF-MEK sinyal yolağı. MEK’i baskılayan ilaçlar geliştirildi ve çalışmaları devam ediyor. MEK inhibitörleri (baskılayıcı ajanlar) denen bu ilaç grubu hem kemoterapi ilaçlarıyla birlikte hem de tek başına çeşitli çalışmalarda araştırılıyor. Bitti...
BRCA1-BRCA2 GENİ HASARLILAR, DİKKAT!
Üçlü negatif meme kanseri, BRCA1-BRCA2 hasarlı geni taşıyıcılarında daha sık görülüyor. Bu nedenle 50 yaş altı üçlü negatif hastalarda bu genlere bakılması öneriliyor. Aileden bu hasarlı genlere sahip hastalar için PARP inhibitörleri (Olaparib, Veliparib vb.) olarak sınıflandırılan ilaçlar geliştirildi. Olaparib etken maddeli ilaç, ileri evre yumurtalık kanserinde onay aldı ve kullanılıyor. Üçlü negatif meme kanserli hastalarda çalışmalar sürüyor.
KÜBA'DAN GELEN ÜRÜNLERE DİKKAT
Son günlerde özellikle Küba kaynaklı bazı ürünler (akrep zehri, çeşitli aşılar) kanser hastalarınca kullanılıyor. Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Özet, bu konuda şu uyarılarda bulunuyor: “Bunların etkinliğini ortaya koyan klinik verileri yok. Ne gibi yan etkilerin geliştiğini ve nasıl mücadele edeceğimizi biz hekimler de bilmiyoruz. Hastalara önerimiz, doktorlarına ve bilime güvenmeleri. Onlara gereğinden fazla umut veren değil, gerçekleri anlatan doktorlarının bilgileri dışında bu tedavilere başvurmasınlar.”
C VİTAMİNİ BİLE MASUM DEĞİL
Kanser tedavisi için bitkisel ürünlerde şifa arayanlar az değil. Hüsranla sonuçlanan bu arayışlara karşı, Prof. Dr. Ahmet Özet uyarıyor ve “Kanser tedavisinde etkinliği kanıtlanmış bitkisel ürün yok. Bazılarının kemoterapi yan etkilerini azalttığına dair küçük ölçekli çalışmalar mevcut” diyor.
Ek bitkisel ürünler, vitamin ve minerallerin kanser önleyici ya da kanser hastalarında tedavi esnasında destek amaçla kullanılması önerilmiyor. Prof. Dr. Özet, “Bunun yerine sağlıklı ve dengeli beslenmeyi öneriyoruz. Bazı destek ürünlerinin rastgele kullanılması tedavinin etkinliğini azaltabiliyor. Mesela C vitamini gibi antioksidanların kanserli hastalar da radyoterapi veya kemoterapinin etkinliğini azaltabileceğine dair ciddi endişeler var” diyor.