'HER2' pozitifte iki yeni müjde

‘HER 2’, (Türkçesi İnsan Epidermal Büyüme Faktörü Reseptörü 2) meme kanserlerinin yaklaşık yüzde 20’sinde bulunan bir protein.

Bu protein tümör hücrelerine daha saldırgan bir karakter kazandırıyor. Dolayısıyla tümörler daha hızlı büyüyüp yayılıyor. Proteini taşıyan tümörler genelde hormonal tedavilere de ya duyarsız ya daha az duyarlı. ‘Her2’ye yönelik yeni tedaviler çıkmadan önce, tümöründe bu proteini taşıyan hastalarda operasyon sonrası metastaz riski daha yüksekti. Tümörü metastaz yapmış ileri evre hastalarda ise yaşam süresi daha kısaydı.

Bu döngüyü kıran Pertuzumab, ruhsat alan ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) listesine giren yeni ilaçlardan. Pertuzumab, halen piyasada bulunan Trastuzumab gibi, ‘Her2’ye bağlanan bir molekül-biyolojik ajan. Antikorlar, vücudumuzun bağışıklık hücrelerinin ürettiği, mikroplar gibi zararlıları yok etmekte kullanılan bir silah. Pertuzumab, antikorların laboratuvar koşullarında üretilmiş teknolojik hali. Tümör hücresinde bulunan ‘Her2’ proteinine bağlanarak, öldürüyor. İlacın çok önemli bir avantajı da yan etkilerinin az olması.

‘BAĞIŞIKLIK’ TAKLİTÇİSİ
Konuyla ilgili, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Erhan Gökmen’den bilgi aldık. Prof. Dr. Gökmen, “Pertuzumab’ın, ileri evre Her2 pozitif meme kanserli hastalarda, Trastuzumab ve kemoterapiye eklendiğinde yaşam süresini ortalama 16 ay uzattığı gösterildi. Bu başarı onkolojide oldukça nadir görülen bir durum ve büyük bir müjde” diyor.

İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. Yeşim Eralp de, Pertuzumab’ın evre 3 ve 4 hastalarının tedavisinde kullanıldığını söylüyor. İlacın etkili olması için beraberinde mutlaka bir kemoterapi ilacı ve Trastuzumab isimli diğer akıllı ilacın da uygulanması gerektiğini belirten Prof. Dr. Eralp, “Ancak kemoterapi ilacı olmadan, sadece Trastuzumab ile uygulandığında da hastaların yüzde 15’inde yanıt alınabiliyor” diyor.

VE İKİNCİ MÜJDELİ İLAÇ
İkinci heyecan uyandıran ilaç olan ‘T-DM1’ de SGK geri ödeme listesine girdi.

T-DM1 onkolojide şimdiye kadar kullanılan klasik tedavi yöntemlerinden oldukça farklı bir tasarıma sahip. Klasik kemoterapi ilaçları tümör dokusuna kan yoluyla verildiklerinden, diğer sağlıklı organlara da gitmiş oluyor. Bu nedenle saç dökülmesi, bulantı-kusma, bağışıklığın zayıflaması gibi ciddi yan etkiler yaşanıyor. T-DM1, kemoterapinin direkt tümör hücresine ulaşmasını sağlayan bir teknolojik ürün. İleri evre HER2 pozitif meme kanserli hastalarda yapılan klinik çalışmalarda T-DM1’in standart tedavilere göre hem daha etkili hem daha az yan etkili olduğu görüldü. Daha önce tedavi almış kişilerde de yaşam süresini 6 ay kadar uzattı.

ABD ve Avrupa’da ruhsat başvurusu yapılan Neratinib de, üzerinde durulan ilaçlardan biri. Türkiye’de ruhsat başvurusu henüz yok. Neratinib, HER2 proteinin tümör hücresine kazandırdığı saldırganlığı, sinyal ileti yollarını baskılayarak önlemeyi hedefleyen akıllı bir ilaç. HER2 pozitif erken evre meme kanserinde standart tedavilere eklenmesini araştıran ve Türkiye’den de birçok hastanın katıldığı bir çalışmanın sonuçları açıklandı. Buna göre Neratinib nüks etme riskini azaltıyor ancak ishal sıklığını artırıyor.

'KOBAYLIK DEĞİL KLİNİK ÇALIŞMA'
Pertuzumab, T-DM1 ve neratinib ile ilgili klinik araştırmalara Türkiye de katıldı. Bu hastalar, şimdi büyük ilerleme sayılan ilaçları yıllar önce kullanabildi. Çalışmalara katılmasalar, bu ajanları alamayacak, belki bir kısmı hayatta olmayacaktı. Prof. Dr. Gökmen, “Yaygın kanının aksine ‘kobay gibi kullanılacağız’ düşüncesi doğru değil. Bu çalışmalar Sağlık Bakanlığı onayıyla yapılıyor. Türkiye’de klinik çalışmalara katılım Batı’ya göre daha düşük. Oysa ki çalışmalar hem potansiyel etkili ilaçlara erken ulaşma imkânı sağlıyor hem de birçok yeni ilacın piyasaya çıkmasını hızlandırıyor” diyor.

MEME KANSERİ BELİRTİLERİ NELER
Genel sağlınız ve meme kanserinden korunmak için, dengeli beslenme, normal bir kilo, sigara içmeme, alkolü sınırlandırma, düzenli egzersiz gibi önlemler alabilirsiniz. Ancak bunlar riski yok etmez. Bu nedenle meme kanserine yakalanmışsanız, bu sizin veya başkasının suçu değil. Tam aksine moralinizi yüksek tutmak tedavinizi de olumlu etkiler. Meme kanserinin en sık rastlanan belirtisi memede ağrısız, zamanla büyüyen bir kitle. Hastaların çok azında ağrı da eşlik edebiliyor. Daha nadir olarak memede çekilme, derisinde kalınlaşma, şişlik, tahriş ya da bozulmalar, meme ucunun hassaslaşması ya da içe dönmesi gibi belirtiler bulunuyor. Ağrı ve kanlı akıntı ileri evrelerde ortaya çıkıyor.

MEME TAKİP TAKVİMİ
Ulusal kanser tarama programı önerilerine göre Türkiye’de uygulanan meme kanseri tarama protokolü şöyle:

- 20-40 yaş arası: Ayda bir kendi kendine meme muayenesi, iki yılda bir klinik (doktor) meme muayenesi.
- 40-69 yaş arası: Ayda bir kendi kendine meme muayenesi, yılda bir klinik meme muayenesi, iki yılda bir mamografi çekilmesi.

YARIN: Üçlü negatif meme kanserinde umut immünoterapide (Bağışıklığı güçlendirici tedavi)