Güncelleme Tarihi:
Aşırı alkol tüketiminin bağışıklık sistemini olumsuz etkilediği, bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karşı duyarlılığı artırdığı bilinen bir gerçek. Bu konuda farklı ülkelerden pek çok uzman kendi görüşlerini bildirse de alkolün covid-19 aşısının etkinliğini azalttığına dair net bir veri yok.
Manchester Üniversitesi'nden İmmünolog Sheena Cruickshank, "Aşıya iyi bir yanıt almak için bağışıklık sisteminizin en üst düzeyde çalışması gerekir” diyor ve bu nedenle aşı olmadan bir gece önce veya aşılandıktan kısa bir süre alkol kullanılıyorsa, bunun bir faydası olmayacağını söylüyor.
İngiltere İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) ise, Covid-19 aşısından önce ya da sonra alınan alkolün aşıların etkinliğini düşürdüğüne dair hiçbir kanıtın olmadığını söylüyor. İngiltere Ulusal Sağlık Enstitüleri’nin (NHS) ya da aşı üreticilerinin sağladığı verilerde de böyle bir vakanın görülmediği ifade ediliyor.
Buna karşılık Rusya’da bir sağlık uzmanı Sputnik V aşısı olan vatandaşlara aşılanmadan en az iki hafta önce alkol almayı bırakmalarınıi aşıdan sonra da en az 6 hafta alkolden uzak durulması gerektiğini tavsiye etmişti ancak bu durum sağlık uzmanları arasında tartışmaya neden oldu.
Sputnik V aşısının geliştiricisi Alexander Gintsburg, daha sonra bu tavsiyenin çok aşırı olduğu yorumunu yaptı. Gintsburg, Sputnik V hesabından attığı bir tweet aracılığıyla, Covid-19 aşısından sonra alkolün tamamen yasaklanmasından bahsetmediklerini, makul miktarda tüketime izin verildiğini, aslında bu durumun tüm aşılar için geçerli olduğunu ve aşıdan sonraki 3 gün boyunca alkolden uzak durulmasını tavsiye ettiklerini söyledi.
Dr Gintsburg, the developer of #SputnikV, comments on fake news re. 42 days of alcohol abstinence: We’re not talking about a complete ban on alcohol, moderate consumption is allowed. We advise refraining from alcohol for 3 days after each injection, which applies to all vaccines. pic.twitter.com/qcFFzELqMw
— Sputnik V (@sputnikvaccine) December 9, 2020
Aşıdan önce ve sonra alkol tüketimi ile ilgili genel bir fikir birliği yok ancak alınan alkolün aşının yan etkileriyle karışabileceğini ve aşının koruyuculuğunu etkileyebileceğini savunan uzmanlar da var.
Örneğin, New York Üniversitesi Langone Health'den Dr. Tania Elliott, aşının ağrı, kas ağrısı, halsizlik gibi yan etkilerinin olabileceğini, alkolün yan etkileriyle birlikte kişinin kendisini daha kötü hissetmesine neden olma riski taşıdığını belirtiyor.
Sağlık Bakanlığı’nın COVID -19 BİLGİLENDİRME PLATFORMU’nda ise aşı sonrası yan etki izleme ve değerlendirme açısından sıkıntı olabileceği için alkol alınması önerilmiyor.
Peki bu konuda bir yılı aşkın bir süredir Covid- 19 ile mücadelede aktif rol oynayan alanında uzman isimler ne düşünüyor?
BEDENE ZARAR VERMEYEN AŞIYA DA VERMEZ
KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın:
Aşının alkolle herhangi bir ilişkisine dair net bir bilgi yok ancak bedene zarar vermeyen alkol miktarı aşıya da zarar vermez diye düşünüyorum. Dolayısıyla aşı öncesi, sonrası ya da iki aşı arası gibi detayların özel bir anlamı yok.
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Rıdvan Karaali
Aşıların tam ve iyi bir şekilde etkili olabilmesi için ve vücut savunma sisteminin tam çalışıyor olması lazım. Bu sadece Covid-19 aşısı için değil tüm aşılar için geçerli. Yani bir kişinin savunma sistemi ne kadar iyi çalışıyorsa aşının etkisi o kadar iyi oluyor. Bazı hastalıklar, bazı ilaçlar bu savunma sistemini bozabilir, alkol kullanımı da savunma sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını engellemiş oluyor. Dolayısı ile aşılama öncesi ve sonrası aşılamanın etkinliğini azaltabiliyor.
Aşılama uygulamasının başından beri hep gündemde tuttuğumuz yan etkilerin alkol kullanan kişilerde daha fazla görüldüğünü gözlemledik. Dolayısı ile aşı olacak kişilerin hem 1. doz hem 2. doz olmak üzere aşılama öncesi belli bir süre (7-10 gün), aşılama sonrası ise en az 10- 14 gün süre ile savunma sisteminin tam ekin bir şekilde çalışması için bu süre zarfında alkolden uzak durmak aşının etkinliği açısından önem arz etmektedir.
Sigara kullanımı da aynı şekilde alkol kadar çok net olmasa da savunma sistemimizin etkin bir şekilde çalışmasının önünde bir engel. Hem sigara hem alkol kullanımı bu aşıların yan etkilerinde artmaya ya da aşının etkinliğinde azalmaya neden olabilir. Bunu bilerek aşılama takvimini ona göre ayarlamak en doğru yaklaşım olacaktır.
DÜŞÜK DOZDA ALKOLÜN ETKİSİ YOK
Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Savaşçı
Aralıklı olarak alkol alan yani sosyal içici olanların düşük dozda alkol kullanmalarının aşının etkinliği üzerinden bir etkisi yoktur. Ancak aşıdan önce ya da sonra yüksek dozda alkol alınırsa bağışıklık sistemini baskıladığı ve vücudu fırsatçı enfeksiyonlara daha açık hale getirdiği için özellikle aşıdan sonra 15 günlük dönemde aşırı alkol kullanımından kaçınılmalıdır. Yani 1. doz ya da 2. doz fak etmiyor. Sonuç olarak kronik alkolik durumlarında bağışıklık sistemi daha çok baskılanır. Ek olarak şunu da belirtmekte fayda var, aslında bağışıklık sistemini sigara daha çok baskılıyor, bu da göz ardı edilmemeli.
AŞININ ETKİNLİĞİ FARKLI PARAMETRELERE BAĞLI
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Mert Kuşkucu
Alkol ve sigaranın temel olarak bağışık sistemine olumsuz etkileri olduğu için kullanılmasını bu açıdan önermiyoruz. Ama aşı etkinliği farlı parametrelere bağlı olduğu için sadece buna bağlıdır ya da değildir diyemeyiz. Sigara için çok net bir bilimsel veri yok ancak alkolün, temel olarak bağışıklık sistemini olumsuz etkilediği için 24 saat öncesi ve sonrasında alınması tavsiye edilmez.
Ankara Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği İdari ve Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Hakan Oğuztürk
Alkol, aşı ile birlikte bağışıklık sisteminde virüse karşı güçlü bir savunma mekanizmasının oluşmasına olumsuz bir etki yapacak ve aşının etkinliğinde azalmaya neden olur. Bu aslında sadece Covid-19 aşısı için değil, tüm aşılar için dikkat edilmesi gereken önemli bir detaydır. Aşılanacakların aşıyı yaptırmadan önce ve sonra alkolden uzak kalması aşının vereceği faydayı artıracaktır diyebiliriz.
Aşıdan 10 gün öncesi ve 1 ay sonrası alkole yaklaşılmamalı. Yoksa aşının bize sağlayacağı faydada ciddi anlamda düşüş söz konusu olabilir.
Diğer taraftan sigara kullanan kişilerde de Covid-19 aşısının etkisi azalabilir. Bu anlamda sigara, alkolde olduğu gibi aşılamadan sonraki süreçte antikorların oluşması aşamasında hem negatif etki yapıp hem de oluşmuş olan bağışıklığın baskılanmasına sebebiyet verebiliyor. Bu da aşının faydası konusunda sıkıntı oluşturabilmekte hem de hastalıklara tekrar yakalanma anlamında bir davetiye çıkarmaktadır.