1 SORU 5 UZMAN | Açık havada maske hâlâ gerekli mi?
Güncelleme Tarihi:
Yazın gelişiyle artan hava sıcaklıkları bir yandan, aşılamanın ve kısıtlamaların etkisiyle düşen vaka sayıları diğer yandan derken birçok kişinin aklında aynı soru: Açık havada maskemi çıkarsam olur mu? Bu soruyu sizin için Türkiye'nin önde gelen uzmanlarına sorduk. Cevapları haberimizde...
Yaklaşık bir buçuk yıldır hayatımızda olan maskelerimiz adeta bir uzvumuz haline geldi. Varlığına bu denli alıştığımız maskeler sıcakların bastırmasıyla birlikte tekrar gündemimize girdi. Evet, ülkemizde vaka sayıları düşüyor, aşılamada rekorlar kırıyoruz.
Hürriyet.com.trBu durumda bir soru artık yüksek sesle dillendirilmeye başlandı: Hâlâ dışarıda maske takmak gerekli mi?
Bu soruyu 5 uzmana ilettik. Uzmanlarımız 3 alt başlıkla değerlendirdi:
- Aşılananlar için maske önlemi farklı uygulanmalı mı?
- Bu konuda dünya ne yapıyor?
- Açık havada maske takma zorunluluğu ne zaman kalkar?
'AŞILANANLAR İÇİN AÇIK HAVADA MASKE ZORUNLULUĞU KALKMALI'
Prof. Dr. Alper Şener: Sinovac aşısı olanların, açık havada mesafeyi korudukları sürece maskeyi çıkarmalarında hiçbir sakıncası yok. BioNTech olanlar ve üstünden 28 gün geçenler ise açık havada rahatlıkla maskesiz dolaşabilir. Mesafe de bence çok önemli değil çünkü bu aşının koruyuculuğu ve varyantlar üzerinde etkinliği çok yüksek.
Bence aşılı bireyler için açık havada maske zorunluluğu kalkmalı ancak denetim sorunu nedeniyle genel bir düzenleme yapılması zor görünüyor. Maske yakın dönemde sadece toplu taşıma, hastane, iş yeri gibi alanlarda zorunlu hale gelecek, açık havada zorunlu olmayacak.
'TEMMUZ AYINDAN SONRA ZORUNLULUK KALKABİLİR'
Doç. Dr. Ümit Savaşçı: Maske kullanım zorunluluğu açık alanda zaten çok gerekli değil ama 10-15 kişilik gruplar halinde olunduğunda maske kullanımı gereklidir. Temmuz ayından sonra bu aşılama programına göre açık alanlarda maske zorunluluğunun kalkacağını düşünüyorum. Sadece kapalı alanlar, toplantı salonları, sinema, tiyatro ve belki konser alanları gibi yerlerde zorunluluk devam edebilir.
'HERKES AŞILI İSE MASKE TAKILMAYABİLİR'
Prof. Dr. İftihar Köksal: Açık havada kalabalık ortamlarda bulunulmuyorsa ve diğer kişilerle en az 2 metre mesafede bulunuluyorsa maske takılmayabilir. Eğer kişi açık havada kalabalık bir ortamda ise ve o açık ortamda bulunan kişilerin tümü aşılı ise yine maske takılmayabilir.
Zaten açık havada virüsün bulaşma ihtimali, mesafeye dikkat edildiğinde düşüktür ancak toplumun en az yüzde 70’i aşılanana kadar kapalı ortamlarda ve kalabalık ortamlarda açık havada olsa dahi maske takmaya devam etmek gerekir. Maskelerden tamamen kurtulmak için toplumun en az yüzde 70’inin aşılanması gerekir.
'UMARIM YENİ DÜZENLEME YAPILIR'
Prof. Dr. Fatma Nurhayat Saydam: Artık yaz mevsimine girdik. Açık havada dolaşmalarımız arttı. Açık havada dolaşırken maske takılması bence belli kurallara tabi olmalı. Yani aşılananların oranı belli bir düzeye gelene kadar, maske belli koşullarla takılmalı.
Örneğin açık hava da olsa, 2 metreden yakın mesafede insanlar varsa, bulaş riski hala var demektir. Çünkü yapılan çalışmalar göstermiştir ki, yüksek sesle konuşmak, öksürmek, hapşırmak virüsü etrafa saçmaktadır. Ama güvenli mesafede (2 metreyi kastediyorum) maskesiz oturabilir veya yürüyebiliriz diye düşünüyorum. Umarım yakın zamanda bununla ilgili yeni bir düzenleme yapılır.
'EYLÜL İTİBARİYLE DAHA GÜVENLİ KOŞULLARDA OLACAĞIZ'
Prof. Dr. Faruk Aydın: Pandemi hala devam ediyor, bu nedenle mesafe kuralını koruyamayacağımız kalabalık cadde gibi açık alanlarda ve kapalı alanlarda halen maske kullanmaya devam edeceğiz. Düğün, nişan, parti gibi açık hava etkinliklerinde de bu kurala uymak gerekiyor. Aşılama oranımız yüzde 70’leri geçtikten sonra daha rahat davranabileceğiz.
Şimdi acil ve önemli olan aşıların hızlıca sağlanması ve uygulanması. Ülkemizin günlük aşılama kapasitesi 1 milyon olduğu için Eylül itibariyle daha güvenli koşullarda olacağımızı, o zamana kadar Sağlık Bakanlığı’nın önerilerine uymamız gerektiğini unutmamalıyız. 2021 yılını korunma ve aşı yılı gibi geçirerek 2022’ye eski normalimizle girebileceğimizi öngörüyorum.
DÜNYA NE DİYOR?
Kapalı ortamlarda bulaş riskinin açık havaya göre çok yüksek olduğu konusunda bütün uzmanlar hemfikir. İngiltere'de yayımlanan uluslararası bir tıp dergisi olan BMJ’de (British Medical Journal) nisan ayında bu konu ile ilgili bir makale yer aldı. Salgın hastalıklar ve kamu sağlığında uzman isimler iki gruba ayrılarak, açık havada maske takılmasının gerekli olup olmadığını ve nedenlerini tartıştı.
AÇIK HAVADA MASKE GEREKLİ DEĞİL
St. Andrews Üniversitesi'nden Müge Çevik, North Carolina Üniversitesi'nden Zeynep Tüfekçi ve Johns Hopkins Tıp Fakültesi'nden Stefan Baral, açık havada maske takmanın gerekli olmadığını savunuyor.
Bu uzmanlar korona vakalarının yüzde 10'dan azının dış mekanlarda bulaştığını, bunların da hem iç hem de iç mekanlarda bir araya gelen ve uzun süre fiziki olarak yakın duran insanlar arasında olduğunu savunuyorlar. Açık havada bir araya gelinen hiçbir aktivitenin süper-yayıcı olduğu kanıtlanmış değil ve virüs yoğunluğunun düşük olması nedeniyle bulaş riski çok düşük görüşündeler.
HAVA AKIMININ AZ OLDUĞU VE MESAFENİN KISA TUTULDUĞU ALANLAR RİSKLİ
Buna karşılık California Üniversitesi'nden Babak Javid, Dirk Bassler ve Zürih Üniversitesi'nden Manuel Bryant, maskenin bazı koşullarda dışarıda da takılması gerektiğini savunuyor. Bununla birlikte dış mekanlarda bulaş riskinin yüksek olduğunu düşünmüyorlar ve açık havada her ne olursa olsun maske takma zorunluluğu olmasından yana da değiller. Ayrıca eğer bir kişi yalnız başınaysa ya da aynı evde yaşadığı kişiyle birlikteyse açık havada maske takmasının gerekmediğini düşünüyorlar. Javid, Bassler ve Bryant açık havada maske takma konusunda detayları ve farklı koşulları göz önüne alan bir yaklaşımı savunuyor.
Koronavirüsün bulaşma riski, havadaki virüslü partiküllerin miktarına, yoğunluğuna ve kişinin virüse ne kadar süreyle maruz kaldığı göre değişiyor, bu kriterler çok önemli. Virüs taşıyan kişilerin açık havada hava akımının az olduğu durumlarda (rüzgarsız durgun hava) etraflarındaki insanlarla yakın bulunmalarının, kapalı ortamlar kadar olmasa da yine de bir bulaş riski oluşturacağını söylüyorlar.
HANGİ ÜLKELER MASKELERDEN KURTULDU?
ABD: Aşıları tam olan kişiler için maske kuralı birçok eyalette kaldırıldı. Her iki doz aşısını yaptıran Amerikalılar artık açık havada maske takmak zorunda değil. Kalabalık etkinliklerin olduğu açık alanlarda ise maskeyi halen takmak gerekiyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), maske takmanın hala daha güvenli olduğunun altını çiziyor.
İsveç: Diğer Avrupa ülkelerinin aksine İsveç toplu taşıma araçlarında bile maske takılmasını zorunlu kılmadı. Ülkede maske takma zorunluluğu yok.
Almanya: Almanya’da vaka sayılarının azalmasıyla maske takma zorunluluğu açık alanlarda kaldırıldı. Sadece kapalı alan girişlerinde maske kontrolü yapılıyor.
İsrail: İsrail Sağlık Bakanlığı’nın aldığı kararla ülkede açık havada maske takma zorunluluğu 2 ay kadar önce kaldırılmıştı. Son olarak 15 Haziran tarihinde kapalı alanlardaki zorunluluk da kaldırıldı.
Yeni Zelanda: Ülkede toplu taşıma araçlarında maske takmak zorunlu. Ayrıca hükümet maskelerin kalabalık ve kapalı ortamlarda takılmasını da teşvik ediyor.
Avusturalya: Avustralya'da havaalanları ve uçaklar dışında, halka açık ortamlarda maske takma zorunluluğu kalktı.
Belçika: Başkent Brüksel'de salgınında görülen iyiye gidiş ve artan aşılamayla birlikte açık havada maske takma zorunluluğu 9 Haziran itibarıyla kaldırıldı.
Rusya: Rusya'da maske, mesafe ve hijyen kuralları halen yürürlükte ancak kamuda ve açık alanlarda maske takma zorunluluğu yok.