Tam 'gaz' iyileşme

DÜNYANIN gözü dün Rusya’nın St. Petersburg kentinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında yapılan kritik görüşmedeydi. 268 gün devam eden uçak krizi ardından zirvede bir araya gelen Erdoğan ile Putin, ilişkilerin kısa sürede 24 Kasım 2015 öncesinden de daha ileri seviyeye ulaştırılacağı mesajını verdi. İki ülke lideri 12 maddeden oluşan mutabakat planı hazırlandığını da duyurdu.

Putin, Rusya ve Türkiye’nin ticari işbirliğinde en önemli kilit noktayı enerji ve enerji projelerinin tuttuğunu söylerken, özellikle doğalgaz konusundaki açıklamaları dikkat çekti. Bizzat Ankara’da dünyaya duyurduğu Türk Akımı Doğalgaz Boru Hattı projesine yönelik olarak Putin, “Türk tarafı Türk Akımı konusunda krize rağmen somut adımlar attılar. Türk Akımı’na alternatif olarak Güney Akım projesini düşünmedik. Proje kısa sürede hayata geçebilir. Türk Akımı, Türkiye’nin ekonomisini ve iç ihtiyacının karşılanması açısından da önemlilik arz ediyor” dedi. Türk Akımı’nın hızlı bir şekilde hayata geçirileceğini kaydeden Erdoğan ise “Rusya’dan yıllık 28 milyar metreküp doğalgaz alınıyor. Türk Akımı projesinde 2 hat bulunuyor. Bir hat Türkiye’nin ihiyacına yönelik diğer hat ise Avrupa’ya yönelik olacak” ifadelerini kullandı.

Türk Akımı Projesi’nde, Türkiye’nin ihtiyaçlarını karşılayacak kısmın gerçekleştirilmesi için hiçbir şüphelerinin olmadığını belirten Putin şöyle konuştu: “Projenin Avrupa’ya gaz akışı sağlayacak bölümü için Avrupalı yetkililerle görüşme yapılması gerekiyor. Avrupa Parlamentosu Güney Akımı’nı engelleyecek kararlar aldı. Bulgaristan’ın projeye dönmek istediğini görüyoruz, ne var ki bir takım zararlara uğradık. Avrupalı ortaklarımız vazgeçtiği için zarara uğradık. Türk Akımı en kısa zamanda hayata geçirilebilir. İkinci yönü ise Avrupa. Türk ortaklarımızla görüşmeye hazırız. Ama bunun için bütün taraflarla anlaşmaya varılmalı.”

DOSTLUK HATTI

Toplantıdan Akkuyu nükleer santrali projesi ile ilgili de önemli bir karar çıktı. Erdoğan, Akkuyu Nükleer Santrali’ne stratejik yatırım statüsü verileceğini belirterek, “Akkuyu teşvik yasasından istifade edecektir” dedi. Türk-Rus Ortak Yatırım Fonu kurulması konusunda mutabık kalındığını da kaydeden Erdoğan, “Savunma sanayide işbirliğimizi artıracağız. Bölgesel konuların ele alması noktasında Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü zirvesi mekanizması kurulmasına da olumlu bakıyoruz” dedi. Akkuyu Santrali gibi dev projelerin hızlandırılmasıyla alınacak mesafenin önemli olduğunu söyleyen Erdoğan, “İnşallah Ankara-Moskova hattını yeniden bir güven ve dostluk hattı haline getireceğiz” dedi.

İki liderin görüşmesinin ardından açıklamalarda bulunan Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak da, Türk Akımı’nda ilk hat inşaatının 2019’un ikinci yarısında başlayabileceğini söyledi. Türkiye’ye yönelik doğalgaz indiriminin ise henüz gündemde olmadığına işaret etti.

İNŞAAT PROJELERİ TEKRAR BAŞLAYACAK

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye ile ekonomik ve ticari ilişkilerde uçak krizi öncesi dönemini yakalamak ve üzerine çıkmak istediklerini söyledi.Konstantinovski Sarayı’nda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Türk-Rus iş adamlarına hitap eden Putin, “Kriz öncesine ulaşmak için kademeli bir çalışma yapmalıyız. Bizde kırmak kolay inşa etmek zordur derler, ilişkileri eski seviyesine getirmek zor olacak ama bunu başaracağımızı düşünüyorum” dedi.  Putin, toplantıya katılan iş dünyası temsilcilerinin her iki ülke piyasalarını iyi bildiğini ve ortak projeleri hayata geçirerek karşılıklı ticaretin geliştirmek istediklerini belirterek, “2014 yılında ticaret hacmi 31 milyar doları aşmıştı.  Son yıllarda malum sebeplerden ötürü ikili ticaret hacminde ciddi düşüş yaşandı. 2016’nın ilk 5 ayında karşılıklı ticaret hacmi yarı yarıya düşerek 6 milyar dolara geriledi. Türkiye’nin piyasada boşalan yerini Rus ve diğer ülke firmaları doldurdu” diye konuştu. İnşaat sektörünün, Türkiye-Rusya ekonomik ilişkilerinin lokomotifi olduğunu belirten Putin, bu alandaki işbirliğini yeniden canlandırmaya hazır olduklarını söyledi.      Putin, “Son 20 yılda Türk şirketleri Rusya pazarında bin 500 civarında projeye imza attı.  Bunun maliyeti 55 milyar dolar. Uçak krizi öncesindeki ilişkileri sadece yakalamak değil aşmak istiyoruz. Bu sizin katkılarınızla mümkün olacaktır” ifadelerini kullandı.

100 MİLYAR DOLARLIK HEDEFE DÖNÜŞ

CUMHURBAŞKANI Erdoğan, 100 milyar dolarlık hedefe kararlı bir şekilde yürüme niyetinde olduklarını vurguladığı toplantıda, özetle şu mesajları verdi: “İlişkilerimizin eski seviyesine ve hatta ötesine taşınmasından iki taraf son derece kararlıdır. Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşlar, ikili ticari kısıtlamaların ortadan kaldırılması, vizesiz rejimin tam teşekküllü şekilde yürürlüğe konması için gerekli adımları atacağız. Türk-Rus ilişkileri sadece ikili planda önem taşımıyor. İşbirliğimiz aynı zamanda bölgesel ve küresel barışın, huzurun tesis bakımından da çok önemlidir. Türkiye Rusya ilişkileri örnek bir seviyeye ulaştı. Bu noktaya tesadüfen değil, muazzam işbirliğimiz ile geldik.”

12 MADDELİK HAREKET PLANI

1.      Rusya-Türkiye arasında Üst Düzey İşbirliği Konseyi ÜDİK mekanizmasının tekrara çalıştırılması.

2.      Charter seferlerinin başlatılması.

3.      Tarım başta olmak üzere ikili ticarette kısıtlamaların tamamen kaldırılmlası.

4.      Türkiye mahreçli Rusya’daki teşebbüslere yaptırımların kaldırılması.

5.      İki ülke arasında vizesiz uygulamaya dönülmesi.

6.      Akkuyu nükleer santral inşaatına stratejik proje statüsü verilmesi.

7.      Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesi görüşmelerinin hızlandırılması.

8.      Türk Akımı’nın 2019’da devreye girecek şekilde inşaatına başlanması.

9.      Rus-Türk ortak yatırım konseyi kurulması.

10.  Askeri alanda savunma sanayi dalında işbirliğinin attırılması.

11.  Türkiye-Rusya-Azerbaycan arasında üçlü istişare mekanizması kurulması.

12.  Moskova ile Ankara arasında güven hattı oluşturulması.

CHARTER VE VİZE HIZLA ÇÖZÜLECEK

RUSYA ve Türkiye arasındaki ilişkilerin en önemli ayaklarından birini de turizm oluşturuyor. Uçak krizi öncesi Türkiye’ye yaklaşık 4 milyon Rus turist gelirken, kriz sonrası bu rakam bir hayli azaldı. İki liderin yaptığı görüşmelerin ana maddeleri arasında da ‘charter uçuşları’ ve ‘vize serbestisinin’ tekrar sağlanması yer aldı. Putin,  “Türkiye’ye yönelik charter uçuşları ile ilgili konuyu yakın gelecekte çözeceğiz” dedi. Erdoğan da, “Rusya’dan Türkiye’ye gelen turist sayısı fazlaydı. Halklarımızın kaynaşması açısından da çok önemliydi. Bugün görüşmelerde özellikle charter uçaklarla ilgili sürecin hızlanacağını söylediler. Bu önemli bir gelişmedir” diye konuştu. Vize konusunda sorulan bir soruyu da cevaplayan Putin, şu ifadeleri kullandı: “ İlişkilerin normalleşmesini tabii ki istiyorduk. Bunu da gerçekleştireceğiz. Her şey çok çabuk gelişmiş durumda. Öncelikle ticari ilişkilerin düzelmesi konusunda adımlar attık. Önümüzdeki haftalarda detaylı görüşmemiz gereken konular var. Vize konusu da çözülmek zorunda. İki ülke arasındaki işbirliği ve Türk ortaklarımız da özellikle ulaşım ve demiryolu alanlarındaki ihtiyaçlardan bahsettiler bunların en kısa zamanda kaldırılması gerekiyor.” Erdoğan ise, “Vizesiz rejimin tam teşekkülü şekilde tekrar yürürlüğe konması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız” ifadelerini kullandı.

DOLARA ZİRVE ETKİSİ

İKİ lider arasındaki zirve sonrası dolarda da hızlı düşüş yaşandı. Bankalararası piyasada güne 2.98 TL’den başlayan ve gün içinde 2.9872 TL’ye kadar çıkan dolar zirveden çıkan olumlu açıklamalar sonrası 2.9656 TL’ye kadar geriledi. Serbest piyasada dolar 2.9835’ten günü kapatırken, Borsa ise yüzde 0.96 değer kazanarak 78.524 puana yükseldi.

İŞ DÜNYASI UMUTLU

İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan:

“Bugün bu tarihi günü yaşıyoruz. İki liderin bugünkü görüşmesinin sonuçları, hem ekonomik ve hem de siyasi açıdan tarihi önemdedir. Kriz süresince en büyük yarayı alan ekonomik ilişkiler, atılacak bu adımlarla bir an önce düzeltilmelidir.”

İstanbul Ticaret Odası Başkanı İbrahim Çağlar:

“Açılan yeni sayfa, iki ülke ekonomisine yeniden irtifa kazandıracak. 2020’ye kadar iki ülke ticaretini 100 milyar dolara çıkarma hedefine, uçak krizi öncesi bıraktığımız yerden daha güçlü şekilde başlayacağız vereceğiz.”

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçılar Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle:

“Sayın Erdoğan ve Putin’in görüşmesinin ardından tekstil sektöründe yeniden pazarın açılacağını düşünüyoruz. Hazırlıklı olunması, fabrikaların çalışması lazım.”