St. Petersburg mesajları

8 ay sonra ilk kez el sıkışan liderler, sıcak mesajlar verdi. Putin ve Erdoğan son olarak Kasım 2015’te Antalya’da düzenlenen G20 Liderler Zirvesi’nde bir araya gelmişti. Erdoğan ise Rusya’yı en son Eylül 2015’te ziyaret etmişti.

UNESCO’nun Dünya Mirası listesindeki Konstantinovski Sarayı’ndaki tarihi görüşme planlanandan 1 saat 6 dakika gecikmeli başladı. Salona ilk önce Putin girdi ve yaklaşık bir buçuk dakika Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın girmesini bekledi. ‘Yunan’ salonuna gülümseyerek giren Erdoğan, 8 ay sonra ilk kez Rus Devlet Başkanı ile tokalaştı. 138 gazetecinin takip ettiği görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuri Uşakov da hazır bulundu.

İKİ ÜLKE HALKLARININ YARARINA

Konuşmasına “Hoş geldiniz” diyerek başlayan Putin, Kasım 2015’te Türkiye’nin hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Rus Su-24 uçağını düşürmesine değindi ve şunları söyledi: “Ülkelerimiz arasında çok iyi ilişkiler vardı. Ancak geçtiğimiz Kasım ayında uçağımızın vurulması askerlerimizin hayatını kaybetmesiyle soğukluk dönemi yaşandı. İlişkilerde düşüş yaşandı. Bu arada ülkenizde darbe girişimi yaşandı. Bugün Türkiye’nin iç siyasetinde yaşanan zor duruma rağmen buraya gelmeniz hepimizin ikili ilişkilerin normalleşmesini istediğinin bir göstergesidir. Bu da her iki ülke halklarının yararına olacaktır. Rusya lideri olarak sizi ilk arayanlar ve geçmiş olsun diyenlerden biri olduğumu biliyorum. Telefon görüşmesinde de söylediğim gibi burada da bizim ilkesel tutumumuzu tekrar hatırlatmak istiyorum. Biz anayasaya aykırı olan her türlü girişimin karşısındayız. Sizin yönetiminizde Türk halkının bu sorunun üstesinden geleceğini umut ediyorum.”

‘BÖLGENİN BİZDEN BEKLENTİLERİ VAR’

Putin’in ardından konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rus lidere hassas bir dönemde verilen randevudan dolayı teşekkür etti ve özetle şöyle konuştu: “Aslında planlanan malum G20 Zirvesi’ydi. Tabii o nahoş olaydan sonra, bunun böyle süratle bir araya gelmemize vesile olması sebebiyle bundan dolayı gerçekten teşekkür ediyorum. Önümüzde büyük hedefler belirlediğimiz bir süreçtir. İnanıyorum ki şimdi attığımız ve atacağımız bu adımlarla çok daha farklı sürecin içerisine gireceğiz. 15 Temmuz darbe girişiminde, ertesi gün sizlerin lider noktasında bizi arayışı hem tüm heyetimizi hem de tüm halkımızı mutlu etmiştir. Geçtiğimiz pazar günü Türk halkı zaten meydanları doldurarak darbelere karşı tavrını net biçimde sergiledi. Şimdi aramızdaki diyalogdan sadece ülkelerimiz halkları değil, tüm bölgenin önemli siyasi beklentileri var. Bizim sizinle yapacağımız işbirliğinin bölgemizdeki birçok probleme çözüm bulacağına da inanıyorum. Ben tekrar çok teşekkür ediyorum.”

MASANIN SÜRPRİZLERİ

- İKİ liderin baş başa görüşmesi bir buçuk saat sürdü. Görüşmenin ardından heyetler arası görüşmeye geçildi.

Rus ve Türk heyetleri görüşmeden sonra oturdukları yemek masasında ilginç bir detay gözden kaçmadı. Masaya konulan porselen tabakların ortasına Putin ile Erdoğan’ın el sıkıştığı fotoğraf basılmıştı. Erdoğan’ın günü birlik Rusya gezisine Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mehdi Eker katıldı. Ayrıca Erdoğan’ın ekibine son anda sürpriz bir isim eklendi. MİT Müsteşarı Hakan Fidan da resmi heyette yer aldı.

‘KIYMETLİ DOSTUM PUTİN’

CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, baş başa görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Rus Lider Putin, “Özellikle şunu kaydetmek istiyorum, yapıcı bir görüşme yaptık. Bölgesel ve ikili konuları ele aldık. Bizim tarihimizde pek çok dönem var. Yapıcı saygı ve ortaklık öne çıkıyor. Türkiye ve Rusya’nın önceliği, ilişkileri kriz öncesi seviyeye döndürmek. Bu çok önemli bir hedeftir. Çok zor bir dönemden geçtik ama Türk dostlarımıza bu zorlukları atlayabileceğimizi düşündüğümüzü söylemek istiyorum” diye konuştu.

MALUM HADİSEDEN SONRA

Putin’e samimi misafirperverliği için teşekkür eden Cumhurbaşkanı Erdoğan ise konuşmasında şunları söyledi: “Kapsamlı ve yararlı görüşmeler gerçekleştirdik. İlişkilerin eski seviyelere taşınmasında iki taraf da kararlı. Malum hadiseden sonra ilk yüz yüze görüşmemizdi. Aynı zamanda 15 Temmuz darbe girişiminden sonra ilk yurtdışı ziyaretimi Rusya’ya yapmış oldum. 15 Temmuz gecesi Türkiye, tarihinin en alçak saldırılarından birini yaşadı. Fetullahçı bir grup ülkemize saldırdı. Tüm bunlara rağmen biz çalışmalarımıza devam edeceğiz. Sayın Başkan’ın darbe girişiminin hemen ertesi günü araması dayanışma ve güven tesis etmiştir. Türk-Rus ilişkileri sadece ikili önem taşımıyor aynı zamanda bölgesel olarak barış için önemli anlam teşkil ediyor.”

Basın toplantısında Putin’e “Kıymetli dostum” diye hitap eden Cumhurbaşkanı, “Kıymetli dostum Putin ile işbirliğini artırmak üzere bölgemizin huzuru ve işbirliği için adımlar attık” diye devam etti.

Erdoğan bir soru üzerine “Kuşkusuz Suriye konusunda her iki ülkenin görüş ayrılıkları olsa da Suriye için demokrasiden yana iki ülke söz konusu” dedi.

SURİYE İÇİN AYRI TOPLANTI

Putin ise “Suriye krizinin çözümüne yönelik görüş ayrılıklarımız olduğu malum. Demokratik çözümler ancak demokratik yollarla bulunur. Suriye krizinin çözümü konusunda hedefimiz aynı. Bu ortak yaklaşıma uygun çözümü bulmaya çalışacağız” dedi. Putin ve Erdoğan, bu açıklamaların ardından Suriye krizini görüşmek için yeniden bir araya geldi. MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın da katıldığı görüşme 2.5 saat sürdü. Erdoğan-Putin zirvesinde varılan sonucun açıklanmadığı tek konu Suriye krizi etrafındakı görüşmeler oldu. Sadece Suriye konusunda temasların devam ettirilmesi kararı alındığı duyuruldu.

Bu arada Rusya Ekonomi Bakanı Ulukayev görüşmelerde vurulan Rus jetiyle ilgili tazminat konusunun açılmadığını söyledi.

UÇAĞI VURANLAR FETÖ YANDAŞI

Daha sonra iş dünyasıyla yapılan toplantıda “Her şey eskisinden de daha iyi olacak” mesajı veren Cumhurbaşkanı Erdoğan şöyle konuştu: “Rusya ile aramızı kimin bozmak istediği 15 Temmuz darbe girişimiyle daha da iyi anlaşılmıştır. 24 Kasım’da Rus uçağını vuranlar da FETÖ terör örgütü yandaşları. O pilotlar yakalandı ve haklarında soruşturma devam ediyor. Ancak Rusya ile ilişkilerimiz şimdi yeni düzleme çıkıyor. Kısa sürede aramızdaki krizin olumsuz sonuçlarından kurtularak ilişkilerimizi çok daha ileri
safhaya ulaştıracağız.”

İKİ LİDER DOĞRU YAPIYOR

ESKİ Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Rus haber ajansı Ria Novosti’ye yaptığı açıklamada Putin ve Erdoğan arasındaki görüşmeye ilişkin şunları söyledi: “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşmeye karar vererek çok doğru yaptığını düşünüyorum. Adım adım diyalog kurulması ve işbirliği yolu bulunması gerek. Ayrıca hem Türkiye, hem biz, hem de dünya politikası adına çok yararlı olacağına inanıyorum.”