Son dakika... Erdoğan'ın açıklamalarının ardından dolar, euro ve altında sert düşüş
Güncelleme Tarihi:
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine toplantısı sonrası verdiği mesajlar sonrası döviz kurunda sert düşüş yaşandı. Dün gün içinde yüzde 10'u aşkın değer kazanan dolar ve Euro kuru Erdoğan'ın açıklamaları sonrası gün bazında yüzde 30'u aşan değer kaybına yönelmişti. Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, Inveo Portföy Fon Yönetim Müdürü Eral Karayazıcı ve İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener yeni gelişmeleri değerlendirdi. Altın fiyatları da dolara paralel olarak düşüş gerçekleştirdi ve yüzde 40'a yakın kayıp oluştu. Gram altın 639 liraya kadar düştü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dünkü kabine toplantısı sonrası açıkladığı ekonomiye önlem, TL’ye destek paketi piyasaları olumlu etkiledi. Erdoğan’ın yaptığı açıklamalarda, TL mevduatları için yeni yapılacak düzenleme, ihracatçılara destek paketi ve BES’te devlet katkısının yüzde 30’a çıkarılacağına dair mesajlar öne çıktı.
DOLAR VE EURO'DA SON DURUM
Dün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamaları sonrasında dolar 18.40 TL'den 12,61 TL seviyesine kadar gerilemişti. Haftanın ikinci işlem gününe de düşüşle başlayan dolar; ilerleyen saatlerde seyrini hafif yukarı çevirirken, sonrasında yeniden değer kaybına yöneldi. Dolar kuru bugün içerisinde 11,1020 TL seviyesine kadar gerilerken; saat 16:52 itibarıyla yüzde 2,32 oranında düşüşle 13,1276 TL seviyelerindeki hareketine devam ediyor.
Dün sert gerileyen Euro kuru, şu dakikalarda da düşüşünü sürdürüyor. Türkiye piyasalarının açılış saatinde 13,96 TL seviyesinde bulunan Euro; yüzde 2,37 oranında düşüşle 14,8224 TL seviyesinde işlem görüyor.
Sterlin ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından sonra başlayan düşüşle; dün gördüğü 24,3319 TL seviyesinden, bugün 14,6639 TL seviyesine kadar geriledi. Şu sıralarda da, yüzde 1,86 oranında düşüşle 17,4257 TL seviyesinde işlem görüyor.
Altın fiyatlarında sert düşüş!AÇIKLAMALAR SONRASI DÜN PİYASALARDA NELER YAŞANDI?
Dün bir ara 18.40 TL’ye kadar yükselen dolar kuru, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları sonrası yüzde 30 civarında değer kaybı yaşayarak 13 TL’nin altını gördü. Euro kuru da gün içerisinde 20.79 TL seviyesine kadar tırmanışının ardından; dolarda yaşanan düşüşe eşlik ederek, yüzde 30 civarında değer kaybı yaşadı ve 14 TL sınırına kadar geriledi. Gram altın ise dolar kurunda yaşanan sert düşüşün etkisiyle, tüm zamanların gördüğü en yüksek seviye olan 1062 TL seviyesinden saat 22.47 itibarıyla 726 TL seviyesine kadar geriledi. Döviz ve altındaki satışlarla yaşanan sert düşüşlerin ardından bir miktar tepki alımıyla hafif yükseliş görüldü. Dün gece saat 23.20 itibariyle dolar 13.41 TL’den, Euro 15.08 TL’den, gram altın ise 772 TL’den işlem gördü.
DÖVİZ KURUNUN BASKILANMASINA YARDIMCI OLACAKTIR
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, pakette en çok öne çıkan başlığın TL mevduat getirisinden daha yüksek döviz kuru artışı olmasına karşılık, bir nevi tasarruf sahibini döviz artışı riskinden koruyan yatırım teşviki olduğunu belirtirken; değerlendirmelerine şöyle devam etti: “Buna göre; vadeli TL mevduat hesabında faiz garanti, kur artışı TL faizinin üzerinde gerçekleşirse de getirinin üzerine aradaki fark ödeniyor. Burada, para yatırdığınız gün ve vade sonundaki kur ile faiz oranı arasındaki fark kontrol edilecektir. Eğer, döviz kuru TL mevduat faizinden daha fazla yükselirse normal mevduat getirisinden daha yüksek getiri elde edilecek. Aradaki fark da TL cinsinden mudilere ödenecek. Yatırımcı döviz riskine karşılık, TL getirisini garanti altına alan ve piyasa faiz oranlarının üzerinde kazanç elde edilecek bir şekilde kalkan içine alınacak. Muhtemelen kur farkı ödemeleri için belirli vadeler esas alınacaktır. Vade bozumlarında nasıl ki kısmi çekimlere denk gelen faiz ödemesi kesiliyorsa, benzer bir durum kur getirisi için de söz konusu olacaktır. Yani; 6 aylık vadede 6 aylık dönemsel faiz + (ilgili dönemdeki döviz kuru getirisi – dönemsel TL mevduat getirisi) veya 1 yıllık vadede 12 aylık faiz + (ilgili dönemdeki döviz kuru getirisi – 12 aylık TL mevduat faizi) gibi… Burada döviz kuru belli seviyelerin altına geriler ve döviz kuru getirisi mevduat getirisinin altında kalırsa anaparadan eksilme olmayacak, çünkü anapara + TL mevduat faizi garanti altında. Döviz kuru daha fazla artarsa da ilave getiri olacak.”
Tera Yatırım Başekonomisti Erkan, “Dolayısıyla, döviz talebini azaltmaya ve TL tasarruf sahibini döviz kuru artışına göre korumaya yönelik olarak değerlendirilebilir. TL mevduat sahibinin riski dövizin artması veya belli seviyelerin altına düşmemesidir. Eğer döviz kurunda artış beklentisi varsa, enflasyondan korunma güdüsüyle normal olan yatırımcı davranışı döviz tasarrufuna geçmektir. Söz konusu önlem, TL mevduatın getirisini cazip hale getireceğinden döviz kurunun baskılanmasına yardımcı olur” şeklinde söyledi.
YERLİ YATIRIMCININ DÖVİZ TALEBİ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALACAK
Eral Karayazıcı- Inveo Portföy Fon Yönetim Müdürü
Türk Lirası mevduatı desteklemeye yönelik kararın ilk etkisi sert pozitif oldu döviz kurları açıklama sonrası yüzde 25 kadar değer kaybı yaşadı.
Detayların belli olmasını takiben etkinin kalıcılığı hakkında daha sağlıklı tahmin üretebileceğiz. Mevduatın çok önemli bir bölümü 30 gün vadede yer alıyor. Bu blok vadeyi uzatmaksızın teşvikten yararlanabilecek olursa yerli yatırımcıların döviz talebi önemli ölçüde azalacak ve bu döviz piyasasında dengelenmeyi beraberinde getirecektir.
Kurda stabilizasyon sağlanabilirse bundan borsada en pozitif etkilenecek sektörlerden biri bankacılık olmaya aday görünüyor. Nitekim ilk işlemlerde Borsa İstanbul banka endeksi yüzde 5 değer kazanıyor. Üç aydır rallide bayrağı taşıyan döviz gelirine sahip şirketler ise bir süre dinlenebilir hatta bir miktar değer kaybı yaşayabilirler.
Önümüzdeki hafta-aylarda DolarTL özelinde 11-14 bandı içinde adım adım dalga boylarının küçüldüğü yatay bir seyir var olan bilgi seti ile şansı en yüksek senaryo olarak öne çıkıyor.
STOPAJ KALKTI, KUR FARKI ALINACAK
Prof. Dr. Sefer Şener - İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi
CNN Türk ekranlarında konuşan Prof. Dr. Sefer Şener "Öncelikle hayırlı olsun. Önemli mesajların verilmesi lazım diyorduk. Piyasalara güven vermek dillendirmek gerekir diyorduk. Dün en üst seviyeden pozitif algının topluma verildiğini görüyoruz. Yapılan düzenleme ile şunu görmek lazım. Stopaj avantajı var. Siz paranızı TL'de değerlendirdiğinizde vergi ödüyordunuz. Bu kalkmış durumda. Sadece dövizinizi değil TL'nizi bankada değerlendirmeye kalksanız bugünkü kur ile gelecek kur kadar fark alacaksınız." dedi.
Şener'in açıklamaları şöyle:
Stopaj kalkmış oldu. Vadeye yatırmakla dövizde tutsaydınız aradaki farkı ödüyor. Vadeli olarak vereceği paranın üzerine para sağlamış oluyor. Dövize bir alternatif oluşturmuş oluyor. Enflasyondan korunmak için dövizde tutuyoruz anlayışını da bu şekilde bir mazeret kalmamış oldu. Döviz yönünde getiri istiyorsanız TL enstrümanlarıyla aynı getiriyi sağlayacaksınız.
Yaklaşık 235-250 milyar dolar aralığında değişen bir rakam söz konusu. Bunun 143 milyar doları vatandaşların hesabında. Geriye kalan kısım ise şirket hesaplarından oluşuyor. Döviz hesaplarının çok büyük kesimi özel kesimin vatandaşların elinde. Şirketlerin elindeki kısım daha az.
Net rakamları söylemek lazım ama yakın rakamlar bu 92-93 oluyor. Bu kadarlık kısım bize şunu da gösteriyor. Demek ki TL'nin getirisine dönük bir tereddüt oluşmuş. Bu tereddüt giderildiği için böyle bir enstrüman ortaya atıldı. Yeniliklere de diğer pakette yer alan yeniliklere de bakmak lazım.
Türkiye'deki mevduatların kısa vadede olması çok düşündürücü. TL mevduatlarının döviz mevduatlarının yüzde 93 gibi oranı 1-3 aylık vadeden oluşuyor.
(Hazine Kaynağı Hakkında) Bütçe kaynaklarından karşılayabilir. Mevcut bütçeden karşılayabilir. Ek bir vergi ile karşılayabilir. Ben ek bir verginin gündeme geleceğini düşünmüyorum. TL borçlanma da yapılabilir. Yeni vergi olasılığını sıfıra yakın görüyorum. Hazine kaynakları ya da Hazine borçlandırılarak olur. TL borçlanma olacak bu da iyi bir modelleme TL'ye güveni getirir.
Dün akşamdan beri bozulan miktarları kurun geldiği noktayı görüyoruz. Hükümet böyle bir şey açıkladığına göre bunun finansmanı vardır demektir. Bunun kaynağını araştırmaktan ziyade pozitif düşündüğünüzde zaten kur aşağı yönlü gidiyor. Zaten farka ek kaynağa ihtiyaç kalmayacak.
Ben ek kaynağın sorun olacağını hiç düşünmüyorum. Yüzde 2-3'lük stopajdan vazgeçiyorsunuz. Faiz gelirini de zaten banka verecek. Sizin ilave yapacağınız kısım çok büyük oranda olacak kısım değil. Hiç ilave yapmanız gerekmeyebilir. Dün akşama göre bile 1 lira aşağıda. Bunu bile baz alsanız Hazine'den herhangi bir kaynak çıkmayacaktır. Bunun herhangi bir sorun oluşturacağını düşünmüyorum. İlave vergi olacağını kesinlikle düşünmüyorum.
Faiz artışı ile bu işin alakası yok. Bir olay bile büyük algıya yol açtı. Buna benzer birkaç enstrümanın devreye alınması lazım. Tek başına bu uzun vadede yeterli unsur değil. Ben kesinlikle Hazine'ye yük getireceğini düşünmüyorum. Dövizde düşüş yaşanıyor. Tek başına çözüme yeterli mi derseniz kesinlikle değil. Faiz artışı mı derseniz alakası yok. Kredilere de yansıtmanız gerekirdi. Burada TL bakımından bunu yapıyorsunuz. Tek başına çözüm olacak unsur değil. Ama piyasadaki algıyı ne kadar değiştireceğini gördük. BDDK Başkanı da dün yaynladı. Gecelik bazda 1 milyar doların üzerine çıktı. Orada netlik yok tamamı mı tek banka mı ama tek başına yeterli olmasa da çok önemli psikolojik sınır atlatıldı. Verilecek pozitif hava ile altının doldurulup nasıl yapılacağının da açıklanması lazım. Piyasa tabii değerlendirecek. Bunun örtülü faiz artışı ile alakası yok. Sıkılaştırma politikası da uygulanabilir.
Verilerden gelecek durumlara göre gerekli ek tedbirler alınacaktır. Faiz artışı ile alakası yok. (Aşağı yönlü hareket kalıcı mı) Yapılan işlemlerin verimli olduğunu düşünüp düşünmemekle alakalı. Toplum Cumhurbaşkanımızın mesajlarıyla bunu yapmaya başladı. Kalıcı olarak sağlanır mı, kalıcı devam etmesinin şartı hangi metodun nereden karşılanacağının kamuoyuna açıklanması lazım. Tek başına yeterli olmayacak. İlave tedbirlerin alınması gerekiyor. Tek başına dün akşam yapılan bu işlem burada kurları tutmaya yeterli. Diğer faktörleri de göz önüne almak lazım. Fed'in 3 kez faiz artırımına gidecek olması küresel çapta enflasyon gelişmeleri hepsini göz önüne almak lazım. Yapılan açıklamaların ne kadar önemli olduğu görüldü. Biz hep diyoruz bu işin alt tabanı yok. Piyasalar buna göre şekil alıyor. İlave tedbirlerin devam etmesi şart. Yoksa kaldığı yerden devam eder. (İlave enstrümanlar neler) Bundan sonraki süreçte birçok ilave adım gelecek. Yapısal bir takım düzenlemelerle bunu kalıcı hale getirebilirsiniz. Piyasaya bir güven rahatlık sağlarsınız. Bu bile bir unsurdur. Bizim TL'yi özendirecek sadece TL mevduatı değil borsayı özendirecek TL yatırımcısını arttıracak. TL'deki varlıkların borsaya akışından bahsediyorum. Daha önceki yıllarda denenmiş olabilir. O dönemin şartları farklı şimdi ki farklı. Gece yarısı o dönem işlem yapılamazken bugün yapılabiliyor. Dediğim gibi bunlar uzun vadeli olarak kalıcı olarak kuru burada tutacak çözüm değil. Olumlu olarak değerlendiriyorum.
Bunların bir önce uygulanışlarının konuşulması lazım. Çok gündeme gelmedi ama BES'teki payın artması da TL'ye yönelmeyi arttırıcı bir adım.
ALTIN FİYATLARI DA SERT GERİLEDİ
Küresel ekonomideki enflasyon sorunu ile mücadele etmeye çalışan merkez bankaları hamlelerini birer birer yaparken Altın fiyatları da gerilemeye başladı. Koronavirüsün Omicron varyantının hızla yayılması ve sonuçlarının neler olacağına dair bilginin bulunmaması, Avrupa'da yeniden kapanma düşüncelerinin ortaya çıkması ve Avrupa ekonomisinin bundan olumsuz etkileneceği beklentisi altın fiyatlarını baskılamaya başladı.
Ons altın güne 1788 dolardan başlarken; gün içinde en düşük 1788 dolar, en yüksek de 1800 dolar seviyesini gördü. Altının ons fiyatı, saat 16:55 itibarıyla 1796,52 dolar seviyesinde işlem görüyor.
YÜZDE 39'LUK DÜŞÜŞ
İç piyasada ise, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dün Bakanlar Kurulu sonrası yaptığı açıklama ile dolarda meydana gelen büyük düşüşün de etkisiyle birlikte Gram Altın fiyatları 1062 liradan 639,16 liraya kadar geriledi.
Bir günde yaklaşık olarak yüzde 39 oranında değer kaybeden gram altın, şu dakikalarda dünkü kapanış fiyatına göre, yüzde 2,28 oranında düşüşle 755 liradan alıcı bulurken; gün içinde en düşük 639,16 lira, en yüksek de 961,53 lira seviyesi gördü.
KURDAKİ DÜŞÜŞ GRAM ALTINDAKİ HAREKETİ DESTEKLİYOR
Eda Karadağ – Gedik Yatırım Yatırım Danışmanı
Dün akşam, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları sonrası dövizdeki yukarı yönlü hızlanmanın önü kesilerek, TL’nin tüm para birimleri karşısında değerlendiği görülüyor. TL cezbedici, döviz caydırıcı bir dizi önlem dün akşam itibariyle fiyatlara yansımaya başladı. Dövize endeksli yeni mevduat sistemi en dikkat çeken önlem oldu. Teknik olarak detaylar ilerleyen günlerde açıklanacak.
Kur getirisi, TL mevduat kazancının üstündeyse aradaki farkın doğrudan vatandaşa ödeneceği belirtilmekte. Özellikle son günlerde, döviz getirisinin daha hızlı olması, yatırımcıların TL’den çıkıp dövize yönelmesine neden olmuştu. Ancak bu kaçışın önlenmesi adına dövize endeksli yeni mevduat sistemi düzenlenmeye karar verildi. İhracatçı firmalar için geleceğe yönelik bir Fiyat vermek zorlaşmıştı, bu açıdan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) aracılığıyla ileri vadeli kur rakamı verileceği bildirildi. İhracat, sanayi şirketleri için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
BES ile ilgili stopaj düşürüldü. Borsada temettü ödemeleri üzerindeki stopajda aynı şekilde indirildi. Borsaya olan girişlerin devam etmesi adına yapılan bir adımdı. Birkaç önlem daha da bulunuyor. Sonuç olarak, dövize veya altına yatırarak getiri elde etmek yerine başka seçeneklerde sunulduğu görülüyor. Yatırımcının bilgilendirilmesi, ikna edilmesi bu noktada çok önemli. Bunlar detaylı bir şekilde anlatılırsa bu doğrultuda en azından yatırımcıda yatırım araçlarını daha aktif bir şekilde kullanabilir.
İşin teknik boyutu böyleyken piyasalara baktığımız zaman, dün akşamdan beri Dolar/TL kurunda aşağı yönlü seyir izleniyor. Gram altında 1.000 TL seviyelerini görmeye başlamıştık an itibariyle 750 TL çevresinde. Kurdaki düşüş, gram altındaki hareketi de destekliyor. Ons altın zaten son dönemde yatay seyrediyordu. Dolayısıyla kurdaki oynaklık gram altın üzerinde daha belirleyici olmaya başlamıştı. Aslında oynaklık hala yüksek olduğu için net bir seviye vermek pek uygun değil. Bugünde piyasadaki hassasiyetin devam edeceğini ve dünkü açıklamaların daha detaylandırılması sonrasında piyasanın biraz daha dengeye oturabileceğini düşünüyorum.