Şimşek çıkış yaptı, sigortacılar açıkladı: Bireysel emeklilikte kim haklı

Son yıllarda devlet desteği ile daha çekici hale getirilmek istenen bireysel emeklilik sistemi, şimdilerde ödenen desteklerin devlete yük olabileceği tartışmalarıyla gündemde.

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, dün katıldığı bir toplantıda BES’teki devlet katkısının bütçeye önemli bir yük getirdiğini söyledi.

Şimşek, kişilerin bireysel emeklilik yatırımlarını yöneten portföy yönetim şirketlerini hedef aldı.

Şirketleri, yüksek ücret ve düşük performans konusunda uyararak, “Sırtınızı Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dayayıp yüksek ücretler ve düşük performansla yolunuza devam edemezsiniz. Açık ve net olarak söylüyorum. Biz bu piyasayı yakından gözetliyoruz. Önümüzdeki dönemde de gerekirse düzenleme yapılır” dedi. 

Hürriyet yazarı Noyan Doğan ise bugünkü köşesinde portföy yönetim şirketlerinin aldığı ücretlere açıklık getirdi.

Doğan’ın yazısına göre, emeklilik şirketleri, emeklilik planları satıp, kişileri BES’e dahil ediyor. Katılımcıların birikimlerini ise portföy şirketleri yönetiyor ve her katılımcıdan fon işletim gideri adı altında kesinti yapılıyor. Bu çerçevede de; hazine bonosu-devlet tahvilinden oluşan fonlardan yıllık yüzde 1.09, kamu-özel sektör ve kıymetli maden fonlarından yıllık yüzde 1.91 ve hisse senedi fonlarından yıllık yüzde 2,28 kesiliyor. Ve bu kesinti her şart altında yapılıyor.

"GÖREV DEVLETE DÜŞÜYOR"
Sermaye Piyasası Yatırımcılar Derneği Başkanı Arif Ünver, konuyla ilgili devletin adım atması gerektiğine işaret etti.

Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi de olan Ünver, “Çok önemli bir konu. Bireysel emeklilik deyip geçmemek lazım. Türkiye ekonomisinin en önemli konusu. Bireysel emeklilik sisteminin oturduğu ülkelerde, bu fonların bireylere sağladığı getiriler yatırımı çekici kılan en önemli şey. Türkiye’de BES’leri devlet desteği ile çekici hale getirmeye çalışıyorlar ama bu yeterli değil. BES’lerden getiri cazip hale getirmek için bu işi yapan şirketlerin finans piyasalarında daha nitelikli hareket etmesini sağlamak gerekiyor. Burada görev aslında devlete düşüyor” dedi.

Ünver, devletin yapabileceklerini şöyle sıraladı:

“BES’leri hem bireyler hem de devlet için daha işlevsel hale getirmek için daha fazla şirketin halka açılmaya teşvik edilmesi gerektiğini söyledi. Hem bireylere hem de BES şirketlerine sağlanan devlet desteği sürdürülebilir bir destek değildir. Bir yerden sonra devlete yük olmaya başlar. BES fonlarını yöneten şirketlerin finansal piyasalara yönelmesini sağlamak lazım” dedi.

Gelişmiş ve bireysel emeklilik sisteminin oturduğu ülkelerde, bu fonların yüzde 40’ı sermaye piyasalarında yönetiliyor.

"PORTFÖY ŞİRKETLERİNİN SUÇU YOK"
Ünver, BES  fonlarında aslında portföy yönetim şirketlerinin de bir suçunun olmadığını söyledi ve şöyle devam etti:

“Bu şirketler de daha nitelikli bir sermaye piyasasında hareket edemedikleri ve fon yatırımlarından daha iyi kazanç elde edemedikleri için böyle kesintilere başvuruyor. Şu anda devlet desteğinin de etkisiyle 6 milyon insan BES’e çekildi. Bunun sorgulanmaya başlanması kişilerin kafalarında soru işaretleri yaratabilir” dedi.

“HELVA YAPAMADIK”
Ünver, “Şu anda bireysel emekliliğe yatırılan paraların yüzde 15-20’si borsada yatırıma ayrılmış durumda. Hisse senedi piyasasının daha nitelikli olması durumunda hem yatırımcılar hem de fonlar daha iyi kazanç elde eder ve BES daha çekici hale gelir” dedi ve şöyle devam etti:

“Türkiye’de temettü verimliliği enflasyonun üzerinde olan 10 adet hisse senedi yok. Böyle bir hisse senedi stoku BES’i beslemez. Türkiye’nin elinde yağ var un var şeker var ama bir türlü finans piyasalarında helva yapılamadı. Sermaye piyasası çörek otu gibidir. Türkiye’nin büyüme sorununu çözer. Şu anda Çin komünist olmasına rağmen, finans piyasalarını çok iyi kullandığı için dünyanın iki numaralı ülkesi oldu” dedi. 

"REKABET ARTACAK"
Ata Portföy Yönetimi Genel Müdürü Mehmet Gerz,  2017’de devletin bireysel emekliliğe sağladığı yüzde 25’lik katkının kademeli olarak azalacağının sinyalinin verildiğini ve bunun da portföy yönetim şirketleri arasında rekabeti artırıp, daha vatandaş yanlısı kararlar alınabileceğini söyledi.

Gerz, “Mehmet Şimşek daha önce de söylemişti. Rakamlar çok yükseldiği zaman devlet desteği azalabilir. Toplam meblağ bütçede büyük bir kalem olmaya başlıyor. Şimşek daha önce de söylediği için şaşırtmadı. 2016’da olmayacak. 2017’de kademeli olarak azaltacağının mesajı verildi. Son iki senedir yüzde 25 destek çekici hale getirildi. Bizim tarafımızda fonların daha iyi hareket etmesi için bir rekabet ortamına geçilecek. Şimşek aslında şöyle dedi; Sırtınızı BES’e dayamayın kendi çekiciliğinizi yaratın” dedi.

Gerz, “ABD’de yapılan bir çalışmada bireysel emeklilikle ilgili bir piramit oluşturuldu. Piramidin en altını fon seçimi yapmayı bilmeyen yüzde 90’luk kesimin oluşturdu. Yüzde 9 ise danışmanla yapabileceğini söyledi. Yüzde 1’lik kesimin tek başına fon seçimi yapabildiğini belirtti. Türkiye’de BES sistemi herkes bu yüzde 1’deymiş gibi kuruldu” dedi.

Kendi şirketleri için iki ana sistem yarattıklarına dikkat çeken Gerz, “Sistemi basitleştirmek, vatandaşın üzerinden o yükü alıp, profesyonellere devretmek süreci gelmeli. Devlet katkısının azaldığı bir gelecekte, daha sağlıklı rekabet, doğru yatırım danışmanlığı ve kolay çözümlerle dolduracağız” diye devam etti.

TÜRKİYE’DEKİ BES SİSTEMİNDE SON DURUM
27 Kasım itibariyle bireysel emeklilik sisteminde 5 milyon 900 binden fazla kişi var.

Bu kişilerin toplam yatırdıkları para 42 milyar liraya yakın.

Devletin bireysel emekliliğe katkısı ise 4,6 milyar lirayı buldu.