Rusya Türk domatesini neden almıyor? İşte 3 maddede cevabı

Rusya ile Türkiye arasındaki kriz sürecinde yaşanan "tarım ürünü savaşlarında" Moskova 1.5 milyar dolar, Türkiye ise 1.7 milyar dolar kayba uğramıştı. 

İlişkilerin düzelmesiyle birlikte Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye'ye yönelik tarım kısıtlamalarını da kaldırdı. Ama tek bir istisna, herkesin kafasında soru işaretleri doğurdu: Türk domatesine Rus vetosu neden devam ediyor?

Konuyu yerinde araştıran Hürriyet'in vardığı kısa cevap çok net: Dondurucu soğukların 7 ay hakim olduğu Rusya'da sera lobisi çok güçlü. Putin, Türkiye ile ilişkilerin düzelmesine büyük önem verdiği halde, Rus domates lobisine boyun eğdi, onlar için bir istisna yarattı. Türk domatesinin en az 3 yıl daha Rusya'ya girmesi mümkün olmayabilir.

Hürriyet araştırmasının 3 maddede sonuçları şöyle:

1) SOĞUKTA SERA KURMAK

Rusya’da son iki yılda yaklaşık 600 milyon dolar yatırımla toplam 500 hektar alana seralar inşa edildi. 2020 yılında bu alanın 1.5 bin hektara çıkartılması planlanıyor. Türkiye ile krizi göz önüne alarak bu kadar büyük yatırımları teşvik eden Rusya, şimdi kendi iş adamlarını bir anda ortada bırakmak istemiyor. Türk domatesine yasak 3 yıl daha sürerse, bu yatırımların maliyeti karşılanabilir. Tabii Rusya gibi soğuk bir ülkede sera domatesi yetiştirerek soruna çözüm aramak, Türkiye’nin enerji açığını karşılamak için tezek yakmaya veya pedal çevirerek elektrik üretmeye çalışmasına benziyor. Yani çok zor!

2) TÜRKİYE'DEN ÜÇ KAT PAHALI

Rusya’da bir hektar sera alanından ürün almak için 2 megavat elektrik enerjisi harcamak gerekli. Altyapı çalışmalarıyla eksik olan lojistik sektörü eklendiğinde bir kilo domates Türkiye’ye kıyasla üç misli daha yüksek maliyetle ortaya çıkıyor. Rusya’da en verimli sera işletmelerinden “LipetskAgro” bile kilo başı maliyet fiyatını 63 ruble (yaklaşık 4 TL) olarak açıklıyor. Kısacası Rusya'nın Türk domatesini veto kararı Rus domates lobisinin işine yarıyor ama Türk ihracatçı gibi Rus tüketicinin de cebini vuruyor.

3) DOMATES AZINLIKTA

Amerikan modeli “Ultra Clima” teknolojisiyle inşa edilen son model kapalı alanlarda domates değil, genelde salatalık yetiştiriliyor. Salatalık günümüzde toplam sera ürünlerinin yüzde 60'ını oluşturuyor. Rusya’nın Türkiye’den almak istemediği domates ise yüzde 20 civarında. Geride kalan yüzde 20 patlıcan ve biber gibi tarım ürünlerinden oluşuyor. Rusya’da sera üretimi yoğun olarak ülkenin güneyinde Krasnodar, Stavropol ve Kuzey Kafkaslarda yapılıyor. Bu bölgelerde toplam sera alanının yüzde 50 bölümü yer alıyor. Rusya yönetimi ayrıca Sibirya’nın Altay, Novosibirsk ve Vladivostok bölgelerinde de seracılığı teşvik etmeye çalışıyor. Yani Türkiye kriziyle hızlanan Rus seracılığı aslında daha büyük bir planın parçası...