Bunun adı ÇÖKÜŞ! Bir günde yüzde 26 değer kaybetti... Meta'da neler oluyor?
Güncelleme Tarihi:
18 yıllık tarihinde hep büyümeyle hep başarılarla adından söz ettiren Facebook ve çatı şirketi Meta, dün bir kez daha ABD tarihine geçti. Ama bu kez yaşadığı değer kaybıyla. Peki bir gün içinde neredeyse 252 milyar dolar değersizleşen Meta'nın bu çöküşünün arkasında ne yatıyor? İşte 6 ana başlıkta cevabı...
Facebook'un şemsiye şirketi Meta Platforms, dün tarihinin en kötü günlerinden birini yaşadı. Facebook hisseleri bir günde yüzde 26 değer kaybederken, şirketin piyasa değerinde de 251,3 milyar dolarlık bir eksilme yaşandı.
Aslına bakılırsa bu kaybın Facebook cephesi için şaşırtıcı olduğunu söylemek mümkün değil. Zira bir gün önce şirketin CFO'su David Wehner, piyasa analistleriyle yaptığı bir görüşmede, Apple'ın yeni reklam gizliliği politikalarının, 2022'de reklam gelirlerine 10 milyar dolarlık bir darbe vurmasını beklediklerini söylemişti. (10 milyar dolar Facebook'un 2021'deki toplam cirosunun yüzde 8'ine tekabül ediyor.)
Ancak hiç kimse Facebook'un ABD tarihinde bir günde en fazla düşen şirket rekorunu kıracağını düşünmüyordu.
APPLE'IN GÜNCELLEMESİ FACEBOOK'U VURDU AMA...
Apple, Nisan ayında açıkladığı yeni gizlilik politikaları kapsamında iPhone kullanıcıları hangi verilerinin hangi uygulamalar tarafından takip edildiğini görme, bunları sınırlama şansına sahip oldu. Bu nedenle başta Facebook olmak üzere birçok uygulamanın kullanıcı hedefli dijital reklam gösterme stratejisi ağır yaralar aldı. Meta daha önce de Apple'ın bu hamlesinin reklam gelirlerini olumsuz etkilediğini açıklamış ancak bu olumsuzluğun maddi karşılığına dair bir yorumda bulunmamıştı.
Ancak Apple'ın gizlilik politikalarından etkilenen tek uygulama Facebook değil. Dolayısıyla Facebook'taki düşüşü açıklamak için Apple faktörü tek başına yeterli değil.
Peki başka hangi faktörlerden söz konusu? İşte, New York Times'ın Facebook uzmanı teknoloji yazarı Mike Isaac'in analizleriyle 6 başlıkta Meta'nın zor günlerinin arkasında yatan sorunlar...
KULLANICI SAYISINDAKİ ARTIŞ DURDU
Facebook'un kullanıcı sayısının roket hızıyla yükseldiği günlerin sonuna geldik. CEO Mark Zuckerberg'ün çarşamba günü açıkladığı verilere göre, Instagram, Messenger ve WhatsApp'ı da dahil ettiğimizde Meta kullanıcılarının sayısında mütevazı da olsa bir artış yaşandığını görüyoruz. Ancak şirketin çekirdeğindeki Facebook uygulaması için aynı şeyi söylemek mümkün değil. Facebook geçen yılın üçüncü çeyreği ile son çeyreği arasında yarım milyon civarında kullanıcı kaybı yaşamış.
Şirketin 18 yıllık tarihinde böylesi bir kayıp ilk kez yaşanıyor. Dahası Facebook her zaman yeni kullanıcı çekme becerisiyle öne çıkan bir uygulama oldu. Dolayısıyla bu düşüş, Facebook'un zirveye ulaşıp inişe geçtiğine işaret ediyor. Meta genelindeki rakamlara baktığımızda da büyüme hızının en az 3 yılın en düşük seviyesinde olduğunu görebiliyoruz.
Meta yöneticileri umutlarını yitirmiş değiller. Halihazırda çok fazla gelir getirmeyen WhatsApp'a yatırımı artırarak kullanıcı çekmek öne çıkan büyüme fırsatlarından biri. Ancak bu çabalar henüz hayata geçirilmedi. Diğer yandan Facebook'un kullanıcı kaybının ardından yatırımcıların gözü Instagram'in da benzer bir kullanıcı kaybı yaşayıp yaşamayacağında olacak.
Mark Zuckerberg'ün kişisel servetinde de 35,9 milyar dolarlık bir kayıp yaşandı. Şu anki net değeri 89,6 milyar dolar olan Zuckerberg, Bloomberg Milyarderler Endeksi'nde 10'uncu sırada.
APPLE'IN GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLER META'YI ZORLADI
Yukarıda da dediğimiz gibi Apple, iOS işletim sistemiyle çalışan cihazlar için geçtiğimiz yıl Nisan ayında, "Uygulama Takibi Şeffaflığı" güncellemesini sundu. Bu güncelleme sayesinde kullanıcılar Facebook gibi uygulamaların dijital dünyadaki aktivitelerini izleyip izleyemeyeceğine karar verebilir hale geldi. Bu mahremiyet hamleleri Meta'nın iş modeline büyük zarar verdi. Bu zarar önümüzdeki dönemde de devam edecek gibi görünüyor.
Çünkü artık Facebook ve diğer uygulamalar kullanıcılara "İnternetteki davranışlarınızı takip etmemize izin veriyor musunuz?" diye sorduğunda, birçok kullanıcıdan olumsuz yanıt alıyor. Bu da Facebook'un en önemli gelir kanallarından biri olan reklam hedefleme amacıyla kullandığı veri havuzunun daralması anlamına geliyor.
İşin daha da kötüsü, iPhone kullanıcıları Facebook'un reklam verenleri açısından Android kullanıcılarına kıyasla daha kazançlı bir pazar. Çünkü iPhone kullanarak internete giren kişiler, mobil reklamlarda gördükleri ürün ve uygulamalara Android kullanıcılarına kıyasla daha fazla para harcıyor.
Meta'nın çarşamba günü yapığı açıklamada bunun 2022 gelirlerinde 10 milyar dolarlık bir kayba yol açacağı belirtildi. Meta yetkilileri daha önce Apple'ın güncellemelerini eleştirmiş ve mobil reklamlar aracılığıyla tüketiciye ulaşan küçük işletmelerin bu süreçte zarar göreceğini savunmuştu. Ancak Apple'ın bu uygulamayı geri alma ihtimali çok düşük ve Meta hissedarları da bunun farkında.
Hürriyet.com.trGOOGLE VE APPLE KOL KOLA
Meta'nın yaşadığı kötü günler rakipleri için iyi haber anlamına geliyor. Meta CFO'su David Wehner, çarşamba günkü açıklamasında, Apple'ın güncellemeleri sonrası kullanıcı davranışlarını göremeyen reklam verenlerin, reklam bütçelerini başka platformlara kaydırdığını söyledi. Wehner'ın başka platformlardan kastı Google'dı.
Google, hafta içinde hissedarlarına yaptığı açıklamada, reklam satışlarında, özellikle de e-ticaret aramalarındaki reklamlarda satış rekoru kırıldığını duyurdu. Bu kategorinin, Meta'nın 2021'in son üç ayında kayıplar yaşadığı kategori olması şaşırtıcı değil.
Meta'nın aksine Google, kullanıcı verisi için Apple'a muhtaç değil. Hatta Wehner, Google'ın elinde ölçüp optimize edebildiği üçüncü taraf veri miktarının Meta'nın reklam platformu üzerinden toplanan veriden çok daha fazla olabileceğini belirtti.
Wehner'ın işaret ettiği bir diğer nokta da Apple ile Google arasındaki "Safari" anlaşması oldu. Bu anlaşma kapsamında Safari tarayıcılarının varsayılan arama motoru Google olacak. Bu da Google'ın arama reklamlarının daha fazla yerde görüntülenebileceği ve reklam verenler için faydalı olabilecek daha fazla veri toplayabileceği anlamına geliyor. Bu uzun vadede Meta için çok büyük sorun. Bu süreçte daha fazla reklam verenin bütçelerini Facebook'tan Google'a aktarması da sorunun katlanmasına yol açacak.
TIKTOK VE REELS FACEBOOK'U BİR AÇMAZA SÜRÜKLÜYOR
Zuckerberg, bir yılı aşkın zamandır yaptığı açıklamalarda hep, TikTok'ın nasıl zorlu bir rakip olduğuna vurgu yapıyor. Çin merkezli TikTok uygulaması, kolayca viralleşen ve tuhaf bir biçimde bağımlılık yapan videoları sayesinde kısa süre içinde 1 milyar kullanıcıyı aştı. TikTok'ın bu hızlı yükselişi Meta'nın Instagram'i için alarm zillerinin çalması anlamına geliyor.
Bu nedenle Meta, bir TikTok klonu olan Instagram Reels'ı hayata geçirdi. Zuckerberg de çarşamba günü yaptığı açıklamada, kullanıcıların Instagram akışlarının içine entegre edilen Reels'ın, uygulama genelinde en fazla etkileşim yaratan özellik olduğunu söyledi.
Sorun şu ki Reels kullanıcıların dikkatini çekiyor ama Instagram'in diğer kısımları yani hikayeler ve ana akış kadar etkili bir biçimde para kazandırmıyor. Çünkü video reklamlarından para kazanmak daha zor; çünkü insanlar bu reklamları görünce atlama eğiliminde oluyor. Bu da Instagram, kullanıcılarını Reels'a ittikçe, o kullanıcılardan elde edeceği gelirin azalması anlamına geliyor.
Zuckerberg, bu durumu, birkaç yıl önce Instagram'in Hikayeler özelliği devreye alındığı dönemde yaşananlarla kıyasladı. Snapchat'in bir klonu olan Hikayeler de ilk zamanlar çok fazla gelir getirmiyordu ancak zamanla yeni reklam modelleri ile gelir artışı sağlandı. Ne var ki Instagram Reels'ın da aynı başarıyı gösterip gösteremeyeceği meçhul.
METAVERSE İÇİN ÇILGINCA HARCAMA YAPILIYOR
Metaverse kavramı hâlâ tam olarak oturmuş değil. Ama insanların sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik dünyaları arasında dolanacağı bu teorik konsept, Zuckerberg'e göre internetin geleceğini oluşturuyor. Dolayısıyla da çok büyük yatırımları hak ediyor.
Ne kadar mı büyük? Facebook'un geçen yılki verilerine bakılırsa 10 milyar doların üzerinde. Zuckerberg, önümüzdeki dönemde bu meblağın bile üzerine çıkılacağını öngörüyor.
Ancak bu bir kumar ve kazançla sonuçlanacağına dair de hiçbir kanıt yok. Facebook, 2012'de de benzer bir kumar oynamış ve mobil cihazları bir öncelik haline getirmişti. Ama şu an sanal gerçeklik halen teknoloji meraklılarının tekelinde olan, ana akıma yayılamamış bir yenilik. Herkesin cep telefonlarının yanına birer artırılmış gerçeklik gözlüğü eklenmesi için henüz aylar hatta belki de yıllar var.
Zuckerberg, aslında çalışanlarından, kullanıcılarından ve yatırımcılarından kendisine ve metaverse vizyonuna güvenmelerini istiyor. Ama bu vizyonun önümüzdeki yıllarda şirkete milyarlarca dolara mal olacağını ve hayata geçip geçmeyeceğinin muğlaklığını göz önünde bulundurunca, bu talebin ne kadar riskli olduğu da daha net anlaşılabiliyor.
Gözden Kaçmasın
ANTİTRÖST YASASINA DAİR ENDİŞELER ARTIYOR
ABD Kongresi'nin gündemindeki antitröst yasaları, Zuckerberg ve şirketi için ciddi birer baş ağrısı.
Meta'ya soruşturma üstüne soruşturma açılıyor. Son dönemde Federal Ticaret Komisyonu ve çok sayıda savcı, şirketin faaliyetlerinin rekabeti baltalayıp baltalamadığına dair dosyalar hazırlıyor. Kongre üyeleri de antitröst yasalarının Temsilciler Meclisi ve Senato'da kabulü için çalışmaları hızlandırmış durumda.
Zuckerberg daha önce yaptığı açıklamalarında, Meta'nın bir sosyal medya tekeli olmadığını savundu. Hatta öfkeli bir tavırla TikTok, Apple, Google ve gelecekte ortaya çıkacak başka rakiplerin "eşi benzeri görülmemiş bir rekabet ortamı yarattığını" söyledi.
Ancak antitröst yasalarının yarattığı korkular nedeniyle Meta yeni sosyal ağları satın almaktan çekiniyor. Geçmişte Facebook, milyarlarca kullanıcıya ulaşan Instagram ve WhatsApp'i satın aldığında herhangi bir denetim mekanizmasıyla karşılaşmamıştı. Ancak bugün Meta'nın sanal gerçeklik ve GIF'ler odaklı satın alımları bile dünyanın dört bir yanındaki düzenleme kuruluşlarının şimşeklerini çekiyor. Satın alarak büyüme ihtimalinin ortadan kalkmasıyla da Meta kendi innovasyonlarını hayata geçirmek zorunda kalıyor.
Geçmişte böyle durumlarda Zuckerberg için "Belki de başarabilir" deniyordu. Ancak en azından dünkü tabloya bakıldığında, Wall Street'in güveninin zedelendiği net bir biçimde ortaya çıkıyor.
The Wall Street Journal'ın "Facebook Feels $10 Billion Sting From Apple’s Privacy Push", Bloomberg'ün "Meta Erases $251 Billion in Value, Biggest Wipeout in History" ve The New York Times'ın "6 Reasons Meta Is in Trouble" başlıklı haberlerinden derlenmiştir.