Yeni başlayanlar için metaverse ve emlâk piyasası! Ege'de zeytinlik almak gibi ama bilmeden girmek de kumar olur
Güncelleme Tarihi:
Metaverse denen dijital alemde, köprüler de kuleler de parsellere bölünüp gerçekten alınıyor ve satılıyor artık. Kafanızın allak bullak olduğunun farkındayız. O nedenle uzmanlarımızın da desteğiyle akıllardaki soru işaretlerinin yanıtlarını bulmaya çalıştık.
Dijital dünyada son birkaç ay hakkında en fazla konuşulan şeylerden biri metaverse olsa gerek. Ne olduğu konusunda kafalar epey karışık ama geleceğin metaverse'de olduğu konusunda da herkes hemfikir.
Antik Yunancada "ötesi", "sonrası", "arkası" anlamlarına gelen "meta" kelimesi ile "evren" anlamına gelen "universe"ün birleşiminden oluşan metaverse, içinde yaşadığımızdan farklı, dijital bir paralel evrene karşılık geliyor.
İlk kez yazar Neal Stephenson'ın 1992'de yayımlanan bilim kurgu romanı 'Snow Crash'te geçen bu ifade, gerçek insanlara çok benzeyen avatar'ların gerçekçi 3 boyutlu binalarda ve diğer sanal gerçeklik ortamlarında bir araya geldiği bir alemi anlatıyordu. Aradan geçen 30 yılda Stephenson'ın vizyonunu gerçekleştirme yönünde birçok adım atıldı.
Artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, 3 boyutlu avatar'lar, video ve diğer iletişim araçlarını bir araya getiren bu sanal dünya, ana akım hale geldiğinde, kullanıcılar çalışmak, oyun oynamak, arkadaşlarıyla sosyalleşmek, dünyanın dört bir yanındaki konserlere ve konferanslara katılmak gibi birçok şeyi oturdukları yerden yapabilir hale gelecek.
BAZILARIMIZ ŞİMDİDEN METAVERSE'TE YAŞIYOR
Fortnite, Minecraft ve Roblox gibi oyunlar şimdiden metaverse'ün nasıl bir yer olacağına dair ipuçları veriyor. Bu oyunların geliştiricisi şirketler de metaverse'ün evriminde söz sahibi olmak için can atıyor. Diğer yandan Microsoft ve Facebook gibi devler de metaverse'ün büyük oyuncuları olma peşinde.
Facebook, Instagram ve WhatsApp'ı tek çatı altında toplayan Meta şirketinin CEO'su Mark Zuckerberg, metaverse'ün temel özelliklerinin yaygınlaşmasının 5 ila 10 yıl alabileceğini söyledi ama aslında aşırı hızlı genişbant internet bağlantıları, sanal gerçeklik gözlükleri ve her zaman aktif olan sanal dünyalara erişimi olanlar için metaverse çoktan yaşamın bir parçası haline geldi.
Hürriyet.com.trOnlardan biri de ABD'deki küçük işletmelere dijital platformlarda reklam çıkma desteği veren Plai isimli şirketin kurucusu Logan Welbaum. Welbaum aynı zamanda 460.000 kişilik TikTok sayfası aracılığıyla, reklamcılık konusunda tavsiyeler veriyor ve metaverse içerikleri paylaşıyor.
Insider'ın haberine göre, Welbaum, startup'lara çekirdek yatırım sağlayan Y Combinator'ın desteğiyle kendi işini kurmadan önce Google ve Facebook'ta çalıştı, küçük işletmeler için reklamcılık araçları geliştirdi ve Morgan Stanley'de analist olarak görev yaptı.
ÜÇ YILDA YÜZDE 1900 KÂR
Üç yıl önce metaverse'ü duyan Welbaum, bu konuyla ilgilenmeye başladı. Bu aleme gerçekten girişi ise 2021 yılı başlarında en büyük 3 boyutlu sanal gerçeklik platformlarından biri olan Decentraland'den satın aldığı "arsa" ile oldu.
2015 yılında Arjantinli girişimciler Ari Meilich ve Esteban Ordano tarafından kurulan Decentraland'i 90.601 parselden oluşan çok geniş bir sanal arazi olarak tanımlamak mümkün. Adından da anlaşılabileceği gibi herhangi bir merkezi olmayan bu sanal arazideki parsellerden her biri Ethereum blok zincirine dayanan ve buraya özgü bir para birimi olan MANA karşılığında ve NFT formunda satılıyor. Decentraland'in parselleri 2017'de ilk kez satışa çıktığında fiyatları 20 dolar gibi çok cüzi seviyelerdeydi.Decentraland'deki parsellerin en küçüğü 16x16 metre ölçülerinde. Boş arazilerde dileyen kişiler bir diğer kripto para birimi olan LAND'i kullanarak inşaat yapabiliyor. Tıpkı gerçek hayattaki gibi arsaya inşaat yapmak da boş bırakmak da tamamen sahibine kalmış Arsa fiyatları da yine gerçek hayatta olduğu gibi konumuna, yola, alışveriş merkezine, gece hayatına, büyük sitelere yakınlığa bağlı olarak değişiyor.
Welbaum'un aldığı parsel için o tarihte ödediği ücret 2.000 doların altındaydı. Insider'a konuşan Welbaum, komşu parsellerin fiyatlarına bakarak arsasının bugünkü değerinin 40.000 dolara ulaşmış olduğunu yani yüzde 1900 kâr ettiğini söyledi.
Son zamanlardaki gelişmeler göz önüne alındığında bu tahmin çok isabetsiz görünmüyor. Zira sadece Aralık ayının ikinci ve üçüncü haftalarında 100 milyon dolarlık sanal emlâk satışı gerçekleşti. Hatta tek bir sanal gayrimenkul 4,3 milyon dolara alıcı buldu. Kanadalı yatırım şirketi tokens.com da Kasım ayında Decentraland'in en popüler bölgesinden 681 bin MANA'ya, gerçek hayatta 1,5 basketbol sahasına tekabül edecek genişlikte bir arsa satın aldığını duyurmuştu.
8.000 DOLARDAN 20.000 DOLARA
Insider'a anlattıklarına bakılırsa, Welbaum, sanal gayrimenkul piyasasına girdiğinde tek amacı eğlenceydi, herhangi bir somut beklentisi yoktu. Ancak bu platformların günden güne popülerleştiğini fark edince, yatırımlarını artırmaya karar verdi. Bu nedenle 5 ay önce, SAND isimli coin'i kullanan bir başka sanal gerçeklik platformu olan The Sandbox'tan 8.000 dolar değerinde bir arsa daha satın aldı. Yine civarındaki diğer arsaların satış fiyatına bakarak konuşan, bu arazinin değerinin de 20.000 dolara çıktığını belirtti.
Varlıklarını yakın zamanda satmak gibi bir fikri olmadığını ifade eden Welbaum, Decentraland'deki araziyi, internetteki takipçileri için bir buluşma noktası olarak kullandığını da belirtti. Başka kişilerin NFT sanat eserlerini kendi arazisi üzerinde sergilemesine izin verdiğini de anlatan Welbaum, bu kişilerden henüz kira almaya başlamadığını da sözlerine ekledi.
DOĞRU METAVERSE VE ARAZİ NASIL SEÇİLİR?
Welbaum, benzer yatırımlar yapmayı düşünenler için doğru dijital arazi seçimi ve doğru metaverse seçimine dair de ipuçları verdi.
Öncelikle Decentraland'in Marketplace (pazar yeri) alanında trafiğin yoğun olduğu bölgelerde bir mülk aradığını belirten Welbaum, "Bir festival alanında olan her şeye sahipler. Deadmau5 konserlerine ev sahipleri yapmışlardı, Paris Hilton da orada bir konser vermişti" dedi.
Kendi arazisini trafiğin yoğun olduğu etkinlik alanlarının ya da etkinliklerin yakınlarına konumlandırmaya çalıştığını da belirten Welbaum, "Decentraland'de bir de Las Vegas benzeri bir alan var. Bu bölgeler insan trafiğinin çok olabileceği yerler. Arazinize ne kadar çok insan gelirse, değeri ve beğenisi de o kadar artacaktır" diye konuştu.
Welbaum araziyi alış sürecinde önce Coinbase üzerinden MANA coin'lerini satın aldı. Ardından MetaMask cüzdanını oyuna bağladı. Bu sayede Decentraland içinde alım satım yapabilir hale geldi.
TAVSİYE EDİLEN YEDİ PLATFORM
Hangi metaverse'lere yatırım yapmanın mantıklı olduğuna gelince, Welbaum aşağıdaki yedi sanal gerçeklik platformunun, yatırımların karşılığını vereceğine inandığını belirtti.
Onlardan ilki olan Somnium Space, Ethereum blok zinciri üzerine kurulmuş bir platform ve sanal gerçeklik deneyimine vurgu yapıyor. Bir diğeri Axie Infinity. Burada yakın zamanda bir parsel 2,4 milyon dolara alıcı buldu.
Welbaum'un altını çizdiği üçüncü metaverse, iyi bir kazanç potansiyeli olan Mirandus.
Welbaum, "Mirandus'ta arazi tapularını 2.000 dolar civarına alabilirsiniz. Burada gayrimenkul satın almanın asıl faydası, bu metaverse'lerdeki oyuncuların bazı ürünleri hasat edebilmek için sizin arazinize ihtiyaç duymaları. Yani arazinin değerini gerçekten artıran çok sayıda oyna-kazan mekanizması işliyor" diye konuştu.
Welbaum'a göre, Star Atlas, muhteşem grafikleri ve uzay araştırmaları teması nedeniyle gözardı edilmemesi gereken bir diğer platform. Üstelik bu metaverse'teki mülk sahipleri, oyundaki kararlar üzerinde de söz sahibi. Bununla birlikte şu an Star Atlas parselleri satışa kapalı. Ancak Welbaum, "Projeyi Twitter'da takip ederseniz, bu opsiyon açıldığında gecikmeden yakalayabilirsiniz" hatırlatmasını yaptı.
Illuvium da Welbaum'un "Mutlaka bakın" dediği bir başka oyun. Pokemon benzeri bir konsepte sahip olan Illuvium'da, oyuncular bir stadyumda gerçekleşen çeşitli dövüşlere katılıyor. Welbaum, Illuvium arazilerin değerinin 100 katına çıkabileceğini, çünkü yarışma formatının milyonlarca oyun meraklısını buraya çekebileceğini söyledi.
DECENTRALAND VE THE SANDBOX ÖNDE GİDİYOR
Bununla birlikte en favori iki platformunun yatırımlarının bulunduğunu Decentraland ile The Sandbox olduğunu da sözlerine ekleyen Welbaum gerekçelerini de şöyle açıkladı:
Bu platformlarının ikisi de gerçekten gelişmelerine izin verecek kadar bol fona sahipler. Örneğin Decentraland'in DAO'sunda 222 milyon MANA yani aşağı yukarı 666 milyon dolarlık bir fon bulunuyor. Bu fonlar platformların sürekli iyileştirilmesi için harcanıyor. Mülk sahipleri geliştirme kararları üzerinde söz sahibi olabiliyor.
"Merkeziyetsiz otonom kuruluş" anlamına gelen "decentralized autonomous organization" ifadesinin kısaltması olan DAO, kuralları blok zinciriyle korunan bir tür kooperatif. DAO'lar genelde yatırım amaçlı kuruluyor.
Diğer yandan The Sandbox, Adidas gibi büyük şirketlerin de ilgisini çekmeyi başarmış durumda. Bu platformdaki araziniz üzerinde oyunlar dahil birçok deneyim geliştirebiliyor, sonrasında satış yapabiliyorsunuz.
Welbaum, "Bence şirketlerin gelip The Sandbox'ta mülk satın alması için çok fazla fırsat var çünkü kendi arazinizde kendi oyunlarınızı yaratabilir, işinizi tamamen oyunlaştırabilirsiniz" diye konuştu ve şu örneği verdi:
"Örneğin bir pizzacınız varsa, sanal bir deneyim oluşturup gerçek bir pizza satabilirsiniz. Dolayısıyla bence şu an ilk sırada The Sandbox yer alıyor."
(Insider'ın DappRadar verilerinden aktardığına göre, Aralık ayı başındaki arazi satışlarında The Sandbox açık ara öndeydi.)
OLDUKÇA RİSKLİ YATIRIMLAR
Welbaum, bütün bu yatırım fırsatlarını sıraladıktan sonra çok önemli bir noktanın da altını çizdi: Metaverse yatırımları oldukça riskli, zira insanlar bu parselleri kullanmazsa ya da alana daha iyi rakipler girerse, yatırımın batma ihtimali çok yüksek.
Pennsylvania Üniversitesi'ne bağlı Wharton İşletme Okulu'nda blok zinciri ve dijital varlıklar üzerine dersler veren Prof. Kevin Werbach geçtiğimiz günlerde Insider'a yaptığı açıklamada çok daha sert uyarılarda bulunmuş ve metaverse heyecanının gerçekçi olmadığını belirterek şu anki durumu bir "balon" olarak tanımlamıştı.
Hal böyle olunca biz de metaverse'te emlak yatırımı konusunu merak edenler için konuyu uzmanlarımıza enine boyuna danıştık. TİM Danışmanlık Kurucu Ortağı Dr. Vedat Güven, öğretim üyesi Dr. Bora Erdamar ve İstanbul Blokzincir Kadınları Derneği Kurucusu Başak Burcu Yiğit, yeni başlayanlar için çok önemli detayların altını çizdi…
Gerçek bir arsa almak varken kullanıcılar neden sanal arsa veya gayrimenkul alıyor?
BORA ERDAMAR: Pandemi ile birlikte daha da hızlanarak dijitalleşen hayatımız, artık beraberinde sosyal hayatın, eğlencenin yanı sıra üretimin ve ticaretin de herkesin daha kolay dahil olabildiği, katkı sunabildiği, karar mekanizmalarına etki edebildiği ve karşılığında kazanç edebildiği yeni dijital dünyalar ile bütünleşiyor.
Özellikle Facebook'un Meta adını duyurması ve metaverse'ün internetin gelecek hali olacağına dair söylemiyle birlikte yıllık 5 milyar dolarlık yatırım planlarını açıklaması, herkesin bu konuya ilgisini artırdı.
Artık dijital ortamlarda hem kişiler hem kurumlar yeni kimlikler yeni ortamlar yeni topluluklar inşa ediyor, avatar'larıyla sosyal ortamlara dahil oluyor, etkinlik ve toplantılar düzenleyebiliyor. En önemlisi de bu dijital aktiviteleri çok daha hızlı ve kolay şekilde ekonomik değere dönüştürebiliyorlar. Hem artan ilgi hem önemli yatırımcıların metaverse'de giderek daha aktif yer alması, gerçek dünyadaki beklenti algısı bozulmuş, güven kaybı yaşamış kitlelerin yeni nesil dijital yatırım enstrümanlarını, kolay ve hızlı erişilebilir olmaları ve gelecekteki yüksek değerleme beklentileriyle beraber tercih etmelerini sağlıyor.
VEDAT GÜVEN: Sanal dünyadaki diğer ürünleri neden alıyorsak, sanal arsayı da tıpkı bu sebeplerle alıyoruz. Fiziki dünyadaki gayrimenkul gibi sanal dünyadaki gayrimenkulde de fiyatın artıp değer kazanabileceğini biliyor ve bu sebeplerle alım yapıyoruz. Fiziksel bir şey olmaması hiç sorun değil. Hatta fiziksel olmayan sanat eserlerini de artık alıyoruz.
Sanal dünyada bambaşka bir hayat kuruluyor ve bunu sadece eğlence olarak düşünmemek lazım. Oradaki hayatımız sadece yaşadığımız lokasyon ve ülke ile sınırlı olmayacak. Pek çok farklı yatırım şirketleri de buradan arsalar alıyor ve sonuçta bir gelir getirecek. Şu an metaverse üzerinde de yapacağın AVM'deki mağazaları veya evini kiralayabilir, kazanım sağlayabilirsiniz. Evinizin bir odasında NFT'lerinizi sergileyebilir ve yine bunu da para ile yapabilir, kazanım sağlayabilirsiniz.
Ege'de bir zeytin bahçesi alıp üretim yapmaktan aslında pek de farkı yok. Sanal arsayı da alıyoruz ve aynı zeytinlik gibi kullanabiliyoruz.
Sanal ortamda yapılan bu satışların gerçek evrende karşılığı var mı?
BORA ERDAMAR: Gerçek evrende bir karşılığı yok ama bu yatırımı yapanların, aynen bir kulübe dahil olanların çeşitli ayrıcalıklar elde etmesi gibi gerçek dünyada düzenlenen çeşitli etkinlere, konferanslara katılma hakkı, yeni girişim fırsatlarını daha erken öğrenmeleri gibi avantajları var.
Metaverse özellikle de piyasada yer alan şirketlere ne gibi fırsatlar sunuyor?
BORA ERDAMAR: Şirketler için metaverse dünyasında yer almanın PR ve repütasyondan başlayıp, metaverse'de satın aldıkları yerlerde etkinlik hatta milyonlarca kişinin katıldığı konserler düzenlemekten, bu biletlerin satış gelirine, topluluklara kendilerini dahi iyi ifade etmeye hatta aynen fiziksel dünyada olduğu gibi metaverse'deki arsaların üzerine plazalar inşa edip kiraya verme olanakları var.
Bitcoin trenini kaçıran vatandaşlar için bir fırsat olarak görülebilir mi? Metaverse arsalar geleceğin Bitcoin'i olabilir mi?
VEDAT GÜVEN: Buna 'evet' diye cevap verebiliriz ama çok dikkatli olmak lazım. "Buralar eskiden dutluktu" diye komik bir tabir var. Metaverse için de bunu diyebiliriz. Zamanında İstanbul da bomboştu ve buraya yatırım yapanlar çoğunlukla kazandı. Ancak aynı yatırımı Çankırı'ya yapanlar için aynı şeyleri söylemek mümkün değil.
Bilmeden ve araştırmadan metaverse dünyasına girmek de bir kumar olur. Tıpkı emlak danışmanları gibi metaverse arsa danışmanları da var. Nerelere yatırım yapmanız gerektiği konusunda bu uzmanlar yardımcı olabilir. Kısacası burada fırsatlar var ancak körlemesine girilirse sonu hüsran olabilir.
BORA ERDAMAR: Bu arsalar da parsel parsel ve sınırlı sayıda satışa sunulduğu için Bitcoin'in sınırlı arzını ve değerlemesini çağrıştırabilir ama çok farklı enstrümanlardan söz ediyoruz. Metaverse, Bitcoin ve kripto varlıkların önemli ve ana kullanım alanlarından birisini oluşturan dijital ekosistemler olarak düşünülebilir daha çok.
Nasıl arsa alınır ve ortalama fiyatlar nedir?
VEDAT GÜVEN: Arsa büyüklükleri 16x16 iken, fiyatları oldukça değişken. Eğer ünlü markalara, AVM'lere yakın ve merkezi bir konumdan tercih ederseniz fiyatlar parsel başına 200 bin doları bulmuş durumda. Merkez dışı yerleri ise yaklaşık 12 bin dolara alabilirsiniz. Metaverse emlak simsarları da yeni çıkan projelere göz dikmiş durumda. Ancak bu projelerin tutup tutmayacağı bilinmiyor. Eğer tutmazsa verdiğiniz para da boşa gidebilir.
Dilerseniz arsaları projeden alabilir veya farklı bir pazar yerinden de alabilirsiniz. Hatta projeden aldığınız evi farklı bir pazarda da satabilirsiniz. O dünyada kapalı olmanıza gerek yok, özgürlüğünüz var.
Klasik arsa boyutları bir ev yapacak kadar alana sahip. Birden fazla arsa alarak büyük bahçeli bir ev yapabilir ve orada parti verebilirsiniz. Tabii ki bu partiye de giriş ücreti koyup yine kazanım elde edebilirsiniz. Metaverse üzerinden kendiniz de çok uzakta olan sevdiklerinizle partiye katılabilir, sosyalleşebilir hatta özel bir şey konuşmak için biraz yakınlaşıp kendi aranızda bile konuşabilirsiniz. Hatta şu an laboratuvarda deneme aşamasında olan yeni bir sistem de var. Bunun sayesinde dokunabilecek ve hissedebileceksiniz.
BAŞAK BURCU YİĞİT: Burada bir merkezi otoriteden çok arsaları satışa çıkaran metaverse projeleri veya platformlarından bahsetmek doğru olur. Decentraland, Axie Infinity, Sandbox gibi projelerde arsaların satımı blok zincir teknoloji sayesinde merkeziyetsiz olarak gerçekleşir. Dolayısıyla arsaları parselleyen projelerdir.
Satın alma işlemi için metamask gibi merkeziyetsiz bir kripto para cüzdanını bilgisayarınıza indirmiş ve kurmuş olmanız gerekir. Burada arsa almak istediğiniz proje ile cüzdanınızı bağlamalısınız sonra proje size hangi token ile arsa alım imkânı sunuyor ise o token'ı edinip satın alma işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Arsa fiyatlarını etkileyen faktörlerin bir kısmı gerçek hayatla benzeşir. Örneğin gerçek hayatta arsa fiyatını etkileyen en önemli iki faktör lokasyon ve büyüklüktür. Metaverse'de de aynı şekilde… Örneğin almak istediğiniz arsa o oyun veya platform için kritik önem taşıyan bir kaynağa yakınsa fiyatı artacaktır. Aynı şekilde arsanızın boyutu fiyat ile doğru orantılıdır. Öte yandan arsanın bulunduğu metaverse'ün yani oyunun veya platformun popülaritesi de önemlidir. Talep ne kadar fazla ise fiyat o kadar yüksektir.
Arsa fiyatları neye göre belirleniyor?
BORA ERDAMAR: Parselin satıldığı projenin kullanıcı sayısına, yandaki parselin sahibine, o dijital ortamdaki diğer önemli parsellere göre konumuna gibi nedenler oldukça belirleyici. Ama en önemlisi, şu anda genel olarak metaverse alanına olan çok büyük ilgi.
Şehirler nasıl inşa ediliyor?
VEDAT GÜVEN: Şehirleri kuran birçok proje var. Peki bu arsaları biz nasıl kullanabiliriz? Burada aldığınız arsa üzerine park, ev, müzik salonu yapabilir, hatta AVM bile kurabilirsiniz. Bunun da iki formülü var. Öncelikle biraz kodlamadan ve grafik tasarımdan anlıyorsanız kendiniz de yapabilirsiniz. Daha kolay bir formül ise yardımcı araçlar. Şehirler inşa etmek için olan yardımcı araçlar bir mimar veya grafik tasarımcı olmasanız da aldığınız arsaya bir ev yapmanızı sağlar. Bu yepyeni de iş kolları yarattı. Facebook'un metaverse için aldığı 10 bin kişinin büyük bir kısmı grafik tasarımcı. Artık büyük firmaların da yaptığı işe alımların büyük çoğunluğunu grafik tasarımcılar oluşturuyor. Çünkü şirketler artık ürünlerini sanal ortamlarda geliştiriyor.
Metaverse ortamında da giydiklerimizle, taktıklarımızla statü kazanmış olacağız. Büyük markaların tasarımlarını avatar'larımıza giydireceğiz. Fiziksel dünyada sırf statü belirtmek için alınan lüks çantaları, ayakkabıları sadece etrafımızdaki sınırlı insanlar görüyor. Oysa sanal dünyada milyonlara bunu gösterme şansı bulunabilecek. Burada avatar'larımız için ikinci el kıyafetler bile alabileceğiz. Çünkü bazı özel seriler olacak ve sınırlı sayıda olacak.
Buradaki otorite kim?
BORA ERDAMAR: Belli başlı projeler DAO (Decentralized Autonomous Organizations) yapısında. Yani, merkeziyetsiz, sahibi yok, yazılım geliştiricileri tarafından oluşturulmuş, kitlelere mâl olması hedeflenmiş hem karar mekanizmalarına hem de yaratılan ekonomiye paydaş olunmasına izin verilen "Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar". Bununla birlikte arkasında çeşitli şirketlerin olduğu projeler de var.
Satın alım işlemlerinin yürütüldüğü cüzdan kaybedildiğinde varlıklar da kayıp mı olur? Ne gibi güvenlik önlemleri alınmalı?
BORA ERDAMAR: Tüm kripto varlıklar için geçerli olan doğru ve güvenli cüzdan yönetimi şartları, metaverse işlemleri için de geçerli: Kripto varlık cüzdanlarının "gizli/özel anahtarı" (private key) mülkiyet hakkını belirleyen tek parametredir. Dolayısıyla bu özel anahtarların kimse ile paylaşılmaması, kimsenin erişemeyeceği şekilde saklanması, soğuk cüzdan kullanılması gibi önlemler alınmalıdır.
BAŞAK BURCU YİĞİT: Merkeziyetsiz cüzdanınızın şifresini kaybederseniz yandınız! Bunun için kurulum esnasında size verilen kurtarma şifrelerini mutlaka ama mutlaka güvenli bir yerde saklamalısınız. Çıktı alıp kasaya koymak, fotoğrafını çekip bir yakınınıza e-posta göndermek, annenize veya güvendiğiniz birine teslim etmek seçenekler arasında. Size verilen bu kurtarma şifreleri ile tekrar cüzdanınıza erişebilirsiniz.
Marketplace.ovr.ai sitesinden baktığımızda pek çok satılık yer görüyoruz. Hatta 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nün büyük bir kısmı çoktan satılmış bile. Bu nasıl oluyor? Bugün köprüler, iskeleler satılıyorken yarın oturduğumuz eve de birileri sanal alemde sahip olabilir mi?
VEDAT GÜVEN: Hukuken "Bu evin sahibi benim" diyemeyecekleri için, metaverse üzerinden evinizin olduğu parselin alınmasında da bir sakınca yok. Amerika’nın eyaletlerinden de haritada görüp sanal arsa alabileceğiniz uygulamalar var. Ancak bunun fiziki dünyaya hiçbir yansıması yok.
BAŞAK BURCU YİĞİT: OVR, Dünya haritasını parselleyip satan bir metaverse platformu. Bunun gerçek hayatta şu an için bir karşılığı yok ama alternatif bir gerçeklikte 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'ne sahip olmak bayağı havalı olurdu. Aldığınız parseller işte bu anlatmaya çalıştığımız alternatif gerçeklikte sizindir, gerçek hayatta değil.
Gerçek hayatta ise bu konunun gideceği yerlerin, arsaların veya başka gayrimenkullerin token'laştırılması. Şu an bunun için ülkemizde gerekli hukuki düzlem oluşmuş değil ama yakın gelecekte gayrimenkullerin hisse senetlerini token olarak satın almak mümkün olacak. Günün birinde yasal zeminde 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nü token'laştırıp, token'ları satışa çıkarırlarsa ben bu token'ların bir kısmına sahip olmak için elimden geleni yaparım.