Bahçeden markete füze gibi! Elma isyanı
Güncelleme Tarihi:
Son dönemlerde tarladan markete kadar olan süreçte tarım ürünlerinde yaşanan fiyat yükselişi herkesin gündeminde. Son olarak elma üreticileri 1.75 TL’den sattıkları ürünlerin markette 8-9 TL’ye çıkmasına isyan etti. Üreticiler, “Elma domates gibi çabuk bozulan bir ürün değil. Markette, pazarda 3-4 gün bile rafta kalsa bozulmaz. Yani domates gibi firesi yoktur. Bu duruma rağmen marketlerde ve pazarlarda bu kadar yüksek fiyatlara satılmasını kabullenemiyoruz” dedi.
TÜRKİYE’de ve dünyada son ayların en çok konuşulan konularının başında gıda fiyatları geliyor. Yükselen gıda fiyatları enflasyonu da etkilerken, yetkililer yaptıkları çalışmalarla gıda fiyatlarındaki yükselişi durdurmaya çalışıyor. Sivil toplum kuruluşları, çiftçiler, pazarcılar ve marketler yükselen gıda fiyatları konusunda farklı açıklamalar yapıyor. Çiftçi yükselen gıda fiyatlarını artan girdi maliyetlerine bağlarken, sivil toplum kuruluşları, özellikle marketlerin yüksek kâr ile satış yaptığını iddia ediyor. Hükümet cephesi de sorunun çözümü için birbiri ardına tedbirleri devreye alıyor.
TARLADAN VİDEO PAYLAŞTI
Gıda fiyatlarında sorunlar ve çözüm önerileri böyleyken, çiftçi cephesinde ise her geçen gün farklı bir gelişme yaşanıyor. Kimi zaman domates üreticileri para kazanamadıkları konusunda isyan ediyor kimi zaman ise hallerde çöplere atılan meyve sebze görüntüleri haberlere konu oluyor.
Fahiş fiyata karşı 5 öneriSonuç olarak yaşanan gelişmelerde en büyük zararı çiftçiler ve tüketiciler görüyor. Bunun son örneklerinden biri ise elma üreticilerinde yaşandı. Geçtiğimiz ayın başında bir elma üreticisi topladığı elmalarının başında tarlada video çekerek sosyal medyada paylaştı. Çiftçi, yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı: “Birinci sınıf elmanın fiyatı tarlada 1.75 TL. Markette ise 9 TL. Meyve suyuna ayırdığımız elmalar da var. Bunun gibi 3 bahçemiz daha var. 150 ton meyve var elimizde. Elmalarımız çok güzel. Ancak hal yasası henüz çıkmadı. Ekim-dikim planı da yok. İşte bu yüzden bahçeden elma 1.75 TL’ye çıkıyor. 20 gün boyunca 60 kişi çalışıyor sadece hasat döneminde. Daha birçok gider var. Ziraat mühendisiyim ürünümü satamıyorum.”
FİYAT ZİRVE YAPIYOR
Bu videonun ardından Niğde de elma üreticilerine ulaştık. Yaşadıkları sorunları konuştuk. Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar, konu ile ilgili şunları söyledi: “Yıllardır üreticilerimiz benzer sorunla boğuşuyor. Neredeyse her üründe bu sorun yaşanıyor. Çiftçi kazanamazken aralarda birileri büyük paralar kazanıyor. En son pazar ve markette de fiyatlar zirve yapıyor. Üreticim 1 kilogram elmayı tarlada 1.5-1.75 TL’ye satıyor. Bu iyi kalite elmaların fiyatı... Meyve suyu olacak elmaların fiyatı ise 1 TL seviyelerinde olabiliyor. Ancak iyi kalitedeki elma pazara ya da markete ulaşana kadar 9-10 TL’ye ulaşabiliyor. Pazarda ise iyi kalitedeki meyveler 6-7 TL’ye satılıyor. Hatta bazı market ve pazarlarda meyve suyuna gitmesi gereken elmaların satıldığını görüyoruz. Onların bile kilogram fiyatı 5-7 TL arasında değişiyor” dedi.
‘ÇİFTÇİ DIŞINDA HERKES KAZANIYOR’
ELMA üretiminde bir sorun olmadığını, üretimin yeterli olduğunu belirten Veli Kenar, “Ben elmayı üretiyorum, kabzımala veriyorum. Ürünümüz hale gidene kadar fiyatı artıyor. Hale gidene kadar olan süreçte hesap yapıyoruz kilogram başına 1 TL eklenmesi mümkün değil. Ancak fiyat bir anda 2.5 TL seviyesini aşıyor. Sonrasındaki fiyat artışını ise hiç anlamlandıramıyoruz. Çiftçi dışında herkes kazanıyor” dedi. Geçmişte üreticilerin pazar yerlerinde ürünlerini satabildiğini belirten Kenar, “Ancak şimdi üreticiler pazar yerlerinde ürünlerini satamıyor. Çiftçi pazar yerinde satış yaparken, pazarcılar da yüksek fiyat belirleyemiyordu. Çünkü çiftçi yüksek kârla satmaya çalışmıyordu. Bir nevi denge görevi görüyordu. Şimdi ise bu mümkün değil” dedi.
‘ELMA DOMATES DEĞİL Kİ BOZULSUN’
DOMATES, çilek gibi çabuk bozulan ürünlerde tarladan markete kadar olan süreçte yapılan yolculuk esnasında bozulmaların ya da çürümelerin olduğunu belirten Veli Kenar, “Bu yüzden satıcılar bu ürünleri aldığında yüzde 30 gibi bir fire hesaplayarak fiyat belirliyor. Yani kâr marjını yüksek tutuyor. Örneğin tarladan 100 kilogram çıkan bir domates belki de markete 70 kilogram olarak gidiyor. Ancak elmada böyle bir durum söz konusu değil. Firesi yok denecek kadar az olur. Pazarda, markette 1 hafta satılsa bir şey olmaz, çürümez. Buna rağmen yüksek kârlarla satılmasını anlamlandı-ramıyoruz” ifadelerini kullandı.