Z kuşağının Wikipedia ile imtihanı: Dijital bilgi havuzunun en tuhaf ve en zıpır bilgileri...
Güncelleme Tarihi:
Z kuşağı, milyonlarca içeriği barındıran dünyanın bilgi havuzu Wikipedia’nın derinliklerine dalıyor. Dijital madencilikle ‘tuhaf’ başlıkları keşfeden gençler, sosyal medya üzerinden mizah yüklü paylaşımlar yaparak ‘Wikipedia’nın Derinlikleri’ni gün yüzüne çıkarıyor. İşte sosyal medya gençliğinin Wikipedia ile imtihanı…
Dünyanın en büyük açık kaynaklı ansiklopedisi olma özelliğini taşıyan Wikipedia, kurucusu Jimmy Wales’in tabiriyle, “Dünya üzerindeki her insana kendi dilinde, en üst kalitede, bedava bir ansiklopedi oluşturma ve dağıtma uğraşısı” olarak kurulmuş bir platform. Milyarlarca başlığa ev sahipliği yapan Wikipedia’nın derinliklerinde birbirinden ilginç bilgiler bulunuyor.
Teknoloji alanında yaşanan gelişmeler sayesinde kaynaklara kolay ulaşabilen Z kuşağı, kendisine ilginç gelen içerikleri gün yüzüne çıkartıyor ve bunları “viral” hale getiriyor.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
WIKIPEDIA’NIN UÇSUZ BİLGİ HAVUZUNDA GEÇEN ÇOCUKLUK
Dijital dünyayla erken yaşta tanışan her çocuğun başına geldiği gibi Annie Rauwerda da ailesi tarafından internet kullanımı sınırlandırılan çocuklar arasında. İnterneti sadece dersleri için yardımcı kaynak olarak kullanmasına izin verilen Rauwerda, çocukluğunun büyük çoğunu Wikipedia’nın uçsuz bilgi havuzunda geçirmiş.
Genç kız, ünlülerin hayat hikayelerinden “çak bi beşlik” gibi toplumsal hayatta sıkça karşılaştığımız davranış kalıplarının nasıl popülerlik kazandığına varıncaya kadar, her başlığı inceleme fırsatı bulmuş.
ABD’nin Michigan eyaletinde yaşayan ve şimdilerde 22 yaşına basan Rauwerda, pandeminin ilk günlerinde, yaşıtları ekşi mayalı ekmek yapmayı ve örgü örmeyi öğrenirken hayranlık duyduğu Wikipedia’daki ilginç ve tuhaf bilgileri derleyip sosyal medyaya taşımaya karar vermiş.
Küresel salgın nedeniyle herkesin kişisel ilgi alanlarını genişlettiğini söyleyen genç kadın, “Herkes ilgi alanlarını geliştirmeye uğraşıyordu ve o dönemde ben de bu projeye yoğunlaşmaya karar verdim” dedi.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
‘ZİHNİ SİNİR’ İDDİALARIN PEŞİNDE
Rauwerda, “Wikipedia’nın Derinlikleri” (@depthsofwikipedia) adını verdiği ve 772 bin takipçiye ulaşan Instagram hesabından, platform üzerindeki tuhaf, çılgın ve beklenmedik içerikleri paylaşıyor. Z kuşağının beğenilerine ve diline hitap eden hesap, "hap bilgiler" yardımıyla tuhaf içerikleri “viral” hale getiriyor.
“Wiki’de dolaşırken aldığım ekran görüntüleri telefonumun galerisini doldurmuştu. Sosyal medyada hesap açma fikri de görüntüleri silmeyi düşünürken aklıma geldi” diyen Rauwerda, pandemi döneminde sosyal medya hesabı üzerinden “zihni sinir” iddiaları kanıtlamaya koyulmuş.
Örneğin, Michigan Eyalet Üniversitesi’nden ürolog Prof. Dr. David D. Wartinger tarafından yürütülen çalışmada, Walt Disney World Resort’taki Big Thunder Mountain’daki hız trenine binen hastaların kolaylıkla böbrek taşlarını düşürdüklerinin iddia edilmesi üzerine Rauwerda, açık kaynaklar üzerinden topladığı verileri hesabından paylaşmış.
Bu paylaşımın ardından, “Wikipedia’nın Derinlikleri”nin takipçi sayısı hızlı bir artış göstermiş. Üç ayda 3 binden fazla takipçiye ulaşan Rauwerda, “İnsanların bu tuhaf bilgilerle ilgilendiğini o gün anladım” diyor.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
Z KUŞAĞININ MİZAHINI YANSITAN PAYLAŞIMLAR
Rauwerda, hesabın popülerliği arttıkça "şehir efsaneleri" üzerine gitmiş. Bir paylaşımında samanların çiftçilerin pantolonlarının alev almasına neden olduğu iddiası üzerinden çıkan “patlayan pantolon” hikâyesini inceleyen genç kadın, diğer bir gönderide ünlü pasifist Mahatma Gandhi’nin aslında nükleer güç için deliye dönen bir lider olduğuna ilişkin “internet geyiği”ne varan iddiaları ele almış.
Elbette, “tuhaf” bilgileri sosyal medya aracılığıyla yaygınlaştıran tek hesap “Wikipedia’nın Derinlikleri” değildi. Daha öncesinde “Wikipedia Club” gibi ilginç içerikleri paylaşan sayfalar bulunuyordu.
Fakat, Rauwerda'nın hesabının diğer hesaplardan farkı “internet geyiklerini” Z kuşağının dili ile sorgulayan ve bunları bilgi ile birleştiren bir hesap olması. Bu nedenle, Z kuşağının mizahını yansıtan paylaşımlarda, yaşanan absürtlüğün yorumu olduğu gibi takipçiye bırakılıyor.
HESABIN FANLARI ŞEHİRLERDE BULUŞMALAR DÜZENLİYOR
Sayfanın takipçileri de en az Rauwerda kadar konular üzerinde titizlikle duruyor. İki yılda bir hayli büyüyen hesaba güvenen takipciler, internerin derinliklerinde kalan bilgiler için "Wikipedia’nın Derinlikleri"ne hemen her gün müracaat ediyor.
Örneğin, Minneapolis'te bir lise öğrencisi olan 15 yaşındaki Gabe Hockett, "Bir şeyler öğrenmeyi çok seviyorum; özellikle kendi başıma asla bulamayacağım bu garip bilgilerle karşılaşmak beni çok mutlu ediyor" diyor.
Rauwerda'nın açtığı hesaba içerik üreten ekibin içinde yer alan 22 yaşındaki Jen Fox, hesabı yeni tanıştığı insanlarla sosyalleşmek için kullanmış. Metin yazarı olan Fox, Şubat ayında San Francisco'ya taşındığında yeni tanıştığı insanlara ilk olarak hesaptan bahsediyormuş.
Hesabı bilen insanlarla hızla kaynaştıklarını söyleyen Fox, "Birbirimize ilginç paylaşımları mesaj atmaya ve en sevdiğimiz gönderiler üzerine konuşmaya başlıyorduk. Bu da gerçek bir arkadaşlığın ilk adımlarıydı" ifadesini kullanıyor.
Hesaptan bağımsız olarak farklı şehirlerde sayfanın fanları tarafından buluşmalar gerçekleştirildiğini söyleyen 22 yaşındaki genç kadın, "Eski bir fabrikada düzenlenen 'Wikipedia’nın Derinlikleri' buluşmasına katıldım. Hesabın arkasında kendi etkinliklerini düzenleyen ve platforma bağlı olan böyle bir topluluk var" dedi.
‘İNSANLARI HEMEN YAKALAYACAK İÇERİKLER BULUYORUM’
Rauwerda, sayfada paylaşacağı içerikleri belirlerken, dikkat ettiği kriterlere ilişkin, “Her zaman komik, beklenmedik ama aynı zamanda görenleri hemen yakalayacak içerikleri bulup çıkartmaya çalışıyorum” diyor.
İçerikleri “viral” hale getirmenin anahtarının insanların zaten aşina olduğu konuları seçmek ve bu konuların bilinmeyen yönlerini ön plâna çıkartmak olduğunu söylüyor.
Sayfayı açtığı ilk zamanlar takipçi sayılarını artırmak için küçük çaplı bir sosyal medya çalışması yaptığını belirten Rauwerda, Instagram fenomeni Caroline Calloway ile ilgili bir yayın yaptıktan sonra hesabın hızla büyüdüğünü de ekliyor.
Instagram’da ciddi bir popülerlik yakalayan Rauwerda, birbirinden tuhaf içerikleri daha geniş bir kitleye ulaştırmak için bir de TikTok kanalı kurmuş.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
Z KUŞAĞI İÇİN FARKINDALIK YARATMAYI AMAÇLIYOR
Genç kadın, açtığı sayfalarda Wikipedia'daki en absürt ve komik içeriklerini paylaşmaya çalışsa da bunun aynı zamanda “internet geyiklerine” düşkün Z kuşağı için bir tür farkındalık yaratma amacı taşıdığını da belirtiyor.
Paylaşacağı içerikleri bulmak için fazla zaman ayırmadığını söyleyen Rauwerda, “Wikipedia'da günde en az bir saat harcamam yetiyor. Bununla birlikte açık kaynaklı bilgilerini yeri geldiğinde araştırıp düzenlemek için de zaman harcıyorum” diyor ve şöyle devam ediyor:
“Wikipedia, bilginin depolandığı büyük bir kaynak olduğu için Britannica Ansiklopedisi’ndeki konu başlıklarından çok daha fazla çeşitliliğe sahip.”
WIKIPEDIA’NIN OYUN SAHASI: WIKIRACING
Birçok insan için Wikipedia bir başvuru kaynağı olsa da Rauwerda için bu alan sadece bilgi kaynağı değil bir tür oyun sahası. Öyle ki Wiki tutkunları bu alanda kendilerine "Wikiracing" adını verdikleri bir oyun bile yaratmış.
"Wikiwars", "Wikipedia Ball" ve "Wikipedia Game" gibi adlarla da anılan Wikiracing'in basit kuralları var. İki kişi arasında süre tutularak oynanan bu oyunda, oyuncular Wikipedia üzerinden rastgele bir sayfa açıyor ve sayfadaki bağlantı linkleri yardımıyla, başta hedefledikleri sayfaya ulaşmaya çalışıyor.
Oyunun son derece eğitici ve eğlendirici olduğunu söyleyen Rauwerda, “Altıncı sınıfta arkadaşlarımla birlikte saatlerce Wikiracing oynuyorduk. Kısıtlı bir zamanda hedefe ulaşmam gerektiği için her sayfayı ayrıntılı okuyamasam da binlerce ‘bağlantı linkinin’ arasında dolaşırken dahi çok şey öğrendim. Öyle ki, Papa ile başlayıp penguen türlerinin listesine ulaşıyorduk. Hedefe giderken kaybolmamak için çok çaba sarf ediyorduk” dedi.
Wikipedia içinde saatler süren gezintiler yapmak Rauwerda'yı platformun uzmanı haline getirmiş. Bu sayede, bilgi havuzunun içinde en tuhaf başlıklara giden yolu bile kolaylıkla bulabiliyormuş.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
INSTAGRAM FENOMENLİĞİNDEN WİKİ EDİTÖRLÜĞÜNE
Genç yaşta bilgi güvenliği ve doğru bilginin aktarımı için giriştiği bu uğraş Rauwerda’yı Wikipedia editörlerinden biri haline getirmiş.
Rauwerda bununla da sınırlı kalmayarak, yeni başlayan diğer editörlere konuların nasıl doğru bir şekilde geliştirileceğini öğrettiği “Wikimarathon” çalışmasında da aktif rol üstleniyor.
Site sakinleri dikkat! ‘Hayalet komşu’ alarmı…Rauwerda ayrıca açık kaynak platformunun gönüllüler yardımıyla bugünkü halini aldığını ve bu nedenle sosyal medya hesabından paylaştığı Wiki içerikleri üzerinden gelir elde etmediğini belirtti.
“Wikipedia’nın Derinlikleri” hesabı üzerinden reklam almasa da paylaştığı içerikleri kâra çevirmenin yolunu bulan Rauwerda “tuhaf” bilgileri kahve kupalarına bastırıp açtığı internet sitesi üzerinden satarak harçlığını çıkarıyor.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
KENDİ KOMEDİ ŞOVUNU YAZMAK İSTİYOR
Michigan Üniversitesi'nde Nöroloji alanında eğitim gören Rauwerda’nın ilerideki hedefi ise komedi şovlarına yazarlık yapmak...
Wikipedia'dan öğrendikleri ile “Gereksiz Bilgiler” tarzında bir komedi şovunu sosyal medya üzerinden izleyicilerle buluşturmayı düşünen Rauwerda, “Düşündüğüm tarza benzeyen birbirinden kötü programlar yayınlanıyor. Z kuşağını yakalamak için sansürsüz konuşma ve cüretkâr içerikler yayınlama eğilimi gelişti" dedi ve devam etti:
"Bence kâr amacı gütmeyen kullanıcıların da buna benzer içerikleri yaygınlaştırmaları ve bunu yaparken, ‘internet geyiklerine’ kulak kabartmaları ve ‘Wikipedia’nın Derinlikleri’ gibi içerikler üretmeleri faydalı olacaktır.”
The New York Times'da yayımlanan "Want to See the Weirdest of Wikipedia? Look No Further" ve Vice'da yayımlanan "I Look For the Weirdest and Wildest Things on Wikipedia. Here’s What I’ve Learned" başlıklı haberlerden derlenmiştir.