Türkiye-İsrail krizi: Her şey o ‘ihanet’ ile başladı
Güncelleme Tarihi:
22 Aralık 2008... Dönemin İsrail Başbakanı Ehud Olmert Ankara'ya gelerek Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan’la görüştü. İki lider, Tel Aviv ile Şam arasındaki barış görüşmelerine arabuluculuk eden Türkiye'nin bu rolünü sürdürmesi konusunda anlaştı. İşte ne olduysa, Erdoğan ve Olmert’in tam beş saat süren bu görüşmesinden beş gün sonra oldu. Olmert'in "ihaneti" Türkiye ile İsrail ilişkilerini yıllarca sürecek bir girdabın içine soktu.
Türkiye-İsrail ilişkilerinde dün akşam kritik bir gelişme yaşandı. Ankara; Türkiye ve İsrail heyetlerinin ikili ilişkileri onarmak için İsviçre’de bir araya geldiğini ve görüşmelerin olumlu bir şekilde devam ettiğini açıkladı. İsrail basını ise bir adım daha ileri giderek, görüşmede beş maddelik bir yol haritasının kabul edildiğini öne sürdü. Peki Türkiye-İsrail ilişkilerini bugüne getiren yedi yıllık süreçte neler yaşandı? İşte Türk-İsrail ilişkilerindeki dönüm noktaları:
27 Aralık 2008
Olmert'in Ankara'da dönemin Başbakanı Erdoğan ile görüşmesinden sadece beş gün sonra İsrail, Gazze'ye yönelik Dökme Kurşun operasyonunu başlattı. Çok sayıda sivilin hayatını kaybettiği operasyonu "insanlığa karşı işlenen ciddi bir suç" olarak tanımlayan Erdoğan, Olmert'in "ihanetine uğradığını" söyledi ve İsrailli liderle bir daha görüşmeyeceğini açıkladı.
29 Ocak 2009
Davos'taki Dünya Ekonomik Forumu’nda “Gazze: Ortadoğu’da Barış Modeli” başlıklı panelde, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, İsrail’in Gazze saldırısının haklı olduğunu iddia edince Erdoğan, “One minute” diyerek araya girdi. Peres'e "Siz öldürmeyi çok iyi bilirsiniz" diyen Erdoğan, "Benim için Davos bitti" ifadesini kullanarak paneli terk etti.
11 Ocak 2010
Tarihe 'Alçak koltuk krizi' olarak geçen olayda, İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon, Tel Aviv Büyükelçisi Oğuz Çelikkol’u makamına davet edip, bilerek alçak koltuğa oturtup İbranice dalga geçti.
31 Mayıs 2010
Gazze’ye insani yardım götürmek için yola çıkan Mavi Marmara gemisine Akdeniz’de İsrail baskın düzenledi. Dokuz Türk'ün öldürüldüğü olayın ardından Türkiye; İsrail'i terörist devlet ilan edip, Tel Aviv Büyükelçisi Çelikkol'u geri çekti.
2 Eylül 2011
Türkiye, Mavi Marmara baskınıyla ilgili açıklanan Palmer Raporu'nu "yok hükmünde" saydığını açıkladı ve İsrail'e yönelik aldığı yaptırım kararları kapsamında bu ülkeyle ilişkilerin düzeyini ikinci kâtip seviyesine düşürdü. Bunun üzerine İsrail'in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy, Türkiye'yi terk ederek ülkesine gitmek zorunda kaldı.
Kasım 2012
Türkiye ve İsrail, ilişkilerin düzeltilmesi için görüşmelere başladı.
22 Mart 2013
Dönemin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Barack Obama'nın yanından Türk mevkidaşı Erdoğan'ı arayarak Mavi Marmara baskınında hayatını kaybeden Türklerin ölümünden ötürü özür diledi. ABD arabuluculuğundaki Erdoğan-Netanyahu görüşmesinin ardından İsrail kurbanların aileleri için tazminat ödemeyi kabul etti. Ancak hem İsrail Türkiye'nin masaya koyduğu Gazze'ye yönelik ablukanın kaldırılması şartını kabul etmediği, hem de Gazze'yi hedef alan saldırılar sürdüğü için iki ülke heyetleri arasındaki görüşmeler sonuçsuz kaldı.
Haziran 2015
Bu doğrultuda yapılan 'gizli' görüşmelerden sonuncusu Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile İsrail Dışişleri Bakanlığı Direktörü Dore Gold arasında Roma'da gerçekleşti.
Ağustos 2015
İsrail Dışişleri Bakanlığı Direktörü Gold, "Çok uzak olmayan bir tarihte İsrail ve Türkiye'nin yeniden ilişki kuracağı konusunda umutluyum" diyerek, dünkü gelişmelerin sinyalini verdi.
Cengiz Özbek