SAVAŞIN 1 AYI | Ukrayna, Rus ordusuna karşı direnmeyi hangi askeri taktiklerle başardı?
Güncelleme Tarihi:
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik işgalinin üzerinden tam bir ay geçti. Rus ordusu ise hala büyük bir ilerleme kaydedebilmiş değil. Ukrayna, dünyanın en büyük ordularından birine karşı nasıl bu kadar dayanabildi? Sınırlı asker sayısı ve mühimmatla Rus ordusunu durdurmayı başaran Ukrayna güçleri bunu hangi askeri taktiklerle yaptı? Modernize edilen Rus ordusunun bu derece cansız görünmesinin nedenleri neler? İşte bütün ayrıntılar...
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal operasyonunda bir ay geride kaldı. Dünyanın en büyük ordularından birine sahip olan ama buna rağmen Ukrayna karşısında istediği ilerlemeyi sağlayamayan Rusya, sahadaki çatışmayı her geçen gün şiddetlendiriyor.
Fakat kuşatma ve yıkıma rağmen Rus ordusu geride kalan bir ayda plânladığı hiçbir hedefi başaramadı.
Nasıl oldu da 2014 yılında Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso’ya “Eğer istersem Kiev’i iki haftada alırım” diyen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in iddiaları hayata geçemedi?
Ve yine nasıl oldu da dünyanın en güçlü ordusu, kendisinden çok daha küçük bir askeri güce karşı savaşın içinde gün gün eridi?
PUSU SALDIRILARI, ÜLKE SAVUNMA MOTİVASYONU VE HAZIRLIK...
Askeri gözlemciler ve deneyimli askeri analistler Ukrayna topraklarında topyekûn bir savaşın başlama ihtimali konusunda tereddüt içindeydi. 24 Şubat tarihinde Rus kuvvetlerinin askerî harekâtı başlatmasıyla tüm tablo birden değişti.
Rusya'nın askeri operasyonu öncesinde, Ukrayna'nın doğusunda bulunan Debaltseve yakınlarındaki Rus yanlısı isyancı güçler tatbikat yapıyor. Fotoğraf: AP
Rus birliklerinin 2008’de Gürcistan’da yaptığı gibi bir yıldırım harekâtıyla, savaşı kısa sürede sonlandırma fikri Ukrayna ordusuna tosladı. Rus kuvvetlerinin hızını yavaşlatmak için ikmal düzenine ve zırhlı birliklerine pusu ve sabotaj saldırıları düzenleyen Ukrayna güçleri amaçlarına kısa sürede ulaştı. Rus ordusu savaşın ilk haftalarında hareketsiz hale gelmişti.
Ukrayna duyurdu: Rus gemisini imha ettikUkrayna kuvvetlerinin, Rusya'nın daha büyük ve daha iyi silahlanmış ordusuna önemli kayıplar verdirmesinin ardında ülkelerini savunmanın verdiği sarsılmaz bir motivasyon da bulunuyor.
Bununla birlikte, Rus kuvvetlerinin işgale hazırlandığı dönemde Ukrayna güçleri de önemli savunma hazırlıkları yapmış. "Bölgesel savunma kuvvetleri" oluşturmaları, batılı ülkelerin yardımlarıyla alınan son teknolojiye sahip silahların en iyi şekilde kullanılması ve “Gayrinizami Harp” taktikleri üzerinden savaşın sürdürülmesi sert direnişin en önemli unsurları.
EN BÜYÜK SORUN LOJİSTİK VE İKMAL
Savaşın ilk ayında 10 bine yakın askerini kaybeden Rus ordusunun ayrıca 97 uçağının, 121 helikopterinin ve 498 tankının etkisiz hale geldiği Ukrayna kaynakları tarafından öne sürüldü. Fakat Rus ordusu için bunlardan daha kötüsü, ikmal kollarında yaşanan büyük sorunlardı.
Hareket halindeki orduya yiyecek, su ve yakıt sağlayamayan ordu, lojistik sorunlar nedeniyle hareketsiz hale geldi. Uzmanlar bu sorunun temel nedenini, Kiev’e girmek için yapılan yıldırım harekâtı planı nedeniyle lojistik ve ikmal hattının iyi organize edilmemiş olmasına bağlıyor.
Kıpırdayamaz hale gelen Rus ordusu bu aşamadan sonra açık hedef haline geldi.
UKRAYNA’NIN BAŞARISI, SINIRLI KAYNAĞINI DOĞRU KULLANMAK
Batılı gözlemciler tarafından yapılan açıklamalarda, Ukrayna ordusunun sahayı çok iyi bilmesi ve hareketli birimler sayesinde Rus güçlerinin geri hatlarına yaptıkları “vur-kaç” saldırılarında zırhlı araçların ikmal düzenini bozmasının Rusların savaş yeteneğini kaybetmesine neden olduğunu ifade ediyor.
Bir aylık süre içinde Ukrayna güçleri, Rus ordusuna karşı topyekûn bir savaş vermekten geri durdu. Şehirlere taşınan savaşta planlanmış hedeflere saldırılar düzenleyen Ukrayna kuvvetlerinin en büyük başarısı ise ellerindeki sınırlı kaynakları doğru şekilde kullanabilme yeteneği.
Fakat buna rağmen, Ukrayna ordusunun işgal edilen noktaları yeniden ele geçirme kabiliyeti hakkında sorular sıklıkla gündeme geliyor. Batılı gözlemciler, Ukrayna’nın amacının Rus ordusuna fazla kayıp verdirerek, savaşı olabildiğince uzatmak ve bu sayede Rus kuvvetlerini mühimmat eksikliği nedeniyle geri çekilmek zorunda bırakmak olduğunu ileri sürüyor.
Eski NATO komutanı General Philip Breedlove, “Ukraynalılar, Ruslardan çok daha az donanıma sahip olsa bile kaynakları doğru şekilde kullanarak mücadele veriyor. Rus ordusu ise kendi cephe gerisindeki sorunlarıyla boğuşuyor” ifadesini kullanıyor.
KARA SAVAŞININ KADERİNİ JAVELİN TANKSAVAR FÜZESİ DEĞİŞTİRDİ
Bugün Bürüksel’de bir araya gelecek olan NATO üyesi ülkelerin liderleri Ukrayna’ya askeri desteğin arttırılması için atılacak adımları tartışacak. Geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Joe Biden, 1 milyar dolarlık yeni askeri yardımı onaylamıştı.
Fakat Ukrayna güçlerinin asıl beklentisi, Rus ağır zırhlı tanklarına karşı üstünlük kurmalarını sağlayan Javelin tanksavar füzesinin sürekli akışının sağlanması.
Peki ama Javelin tanksavar füzesi Ukrayna ordusu için neden bu kadar önemli? Bunun sebebi, Javelin'in “Ateşle ve unut sistemine” sahip olması. İki kişi tarafından kullanılan anti-tank füzesi, düşman tankını lazerle işaretledikten sonra ateşleniyor. 2 bin 500 metre mesafeden kullanılabilen füze sayesinde ekipler hızla oradan uzaklaşsa da füze hedefini kolaylıkla vurabiliyor.
Ayrıca füze ayarlanması durumunda havaya yükselerek tankların en zayıf bölgesi olan tepelerine de düşebiliyor. Javelin tanksavar füzesi nedeniyle, Rus ordusu önemli sayıda zırhlı araçlarını kaybetmiş durumda.
Ukraynalı yetkililer ayrıca hava sahasını kontrol altında tutan Rus uçaklarını düşürmek için daha fazla hava savunma sistemine ihtiyaç duyulduğunu söylüyor. ABD ve NATO ülkeleri tarafından yapılan plana göre, Avrupa ülkelerinin hala envanterinde bulunan ve Ukrayna’nın aşina olduğu S-300 hava savunma sistemi başta olmak üzere pek çok silahın Ukrayna’ya gönderilmesi kararlaştırılmıştı.
GÜNEYDE RUSLAR DAHA BAŞARILI ÇÜNKÜ...
Gayrinizami Harp ile kuzeydeki Rus ilerlemesini önemli ölçüde durduran Ukrayna güçleri aynı başarıyı güney ve güneydoğudaki merkezlerde sağlayamadı. Ukrayna ordusu Mariupol’de direnmeye çalışsa da Rus güçlerini daha kolay ikmal edebildiği güney cephesinde önemli kazanımlar elde ediyor.
Bu nedenle savaşın yönünü güneye çeviren Rus güçleri, Kuzeyde elde ettikleri noktaları elde tutabilmek için Kiev çevresinde siperler oluşturmaya başladı. Fakat, NATO tarafından ulaştırılan askeri mühimmat sayesinde Ukrayna ordusu taşınabilir silah sistemleriyle “vur kaç” tarzı saldırı düzenleyebiliyor. Bu nedenle Rus ordusu işgal ettiği noktaları elinde tutmakta bir hayli zorlanıyor.
Taşınabilir silah sistemleri ve küçük çevik birimlerle savaşan Ukrayna güçleri en az zararla muharebe alanından geri çekilebiliyor. Rus tanklarını durduran ABD yapımı Javelin füzeleri, İngiliz yapımı NLAW'lar oldukça uzak mesafelerden başarılı sonuçlar alınmasını sağlıyor.
‘SAVUNMA SAVAŞINDA ENERJİK VE AGRESİFLER’
Savaşı gözlemleyen NATO askeri yetkilileri, Ukrayna ordusunun muharebe planlarını eldeki silah gücü ve imkanları ölçüsünde hazırladığını belirtiyor.
-- Emekli General Breedlove ise Rus tanklarının güçlendirilmiş ön ve arka zırhlarının Javelin füzeleri karşısında etkisiz kalmasının kara savaşının kaderini değiştirdiğini ileri sürüyor.
-- Üst düzey bir NATO askeri yetkilisi, açık kaynaklardan elde ettikleri veriler ışığında Ukrayna ordusu için “Çok yaratıcı ve çevik kuvvetleri sayesinde önemli kazanımlar elde ediyorlar” dedi.
-- Üst düzey bir ABD savunma yetkilisi ise hafta başında verdiği demeçte, “Kendilerine ulaştırılan silahları iyi kullanıyorlar. Gördüğümüz kadarıyla savunma savaşında çok enerjik ve agresifler” ifadesini kullandı.
RUS ORDUSU CEPHE GERİSİNİ GÜVENE ALMAKLA MEŞGUL
Savaşın başlarında Rus tedarik konvoylarına yönelik önemli saldırılar düzenleyen Ukrayna kuvvetleri, diğer büyük kentlerin önlerinde de benzer bir taktik manevra ile ilk saldırılarını tedarik ve yakıt konvoylarına yöneltiyor.
Bazı bölgelerde yiyecek bulamayan Rus askerlerinin şehirlerdeki marketleri yağmaladığı görüntüler ise kamuoyuna yansımıştı.
Bu savaş stratejisi sayesinde Rus ordusu büyük miktarda askeri malzemeye ve erzaka ihtiyaç duyuyor. Ayrıca tedarik zincirlerini korumak için de ek zırhlı araçlara ve personele gereksinimleri bulunuyor. Bu da geride kalan bir ayda, Rus ordusunun enerjisini cephe gerisine yoğunlaştırmasına yol açıyor.
Öyle ki, bazı bölgelerde yakıt ikmalinin yapılamaması nedeniyle, Rus “Tabur Taktik Grupları” hareketsiz halde kalarak varlık gösteremiyor.
Londra merkezli düşünce kuruluşu Royal United Services Enstitüsü'nde görevli kara savaşı araştırma analisti Nick Reynolds, “Ukrayna birliklerinin Rusya’nın cephe gerisinde zayıf hedeflere yaptığı saldırılar çok etkili. Yaptıkları şey açık; Rusların kendi ihmalleri nedeniyle ortaya çıkan sorunlarını daha da derinleştiriyorlar” açıklamasını yaptı.
Reynolds ayrıca Ukrayna ordusunun “gözü pek savunma” yaptığını vurgularken, kaybettiği noktaları geri kazanmak için kıyasıya mücadele edeceklerinin de altını çizdi.
Buna karşın, Ukrayna’nın doğu ve güneydoğusundaki Rus ayrılıkçı bölgelerin varlığı sayesinde Rus ordusunun doğrudan tedarik hatlarına sahip olduğunu söyleyen askeri analist, Kherson, Kharkiv ve Mariupol gibi şehirlerin etrafına Rus ordusunun daha büyük güçler aktarabildiğini söyledi.
Gözden Kaçmasın
Geride kalan bir ayda ortaya çıkan tabloyu değerlendiren Reynolds, Ukrayna’nın bu savaştan galip çıkabilmesi için Rus kuvvetlerinin savaşma yeteneğini ve iradesini tümden kaybetmesi gerektiğini söyledi ve devam etti:
“Ukrayna’nın savaşı kazanmasının anahtarı Rusya’nın moral ve lojistik hatlarının çökmesine bağlı.”
RUSYA NEREDE YANLIŞ YAPIYOR?
Giriştiği her savaştan başarıyla çıkan Rusya, doğu Avrupa gibi ciddi bir bölgede neden böyle bir duruma düştü?
Rusya 2008 yılından sonra ordusunu modernize etmek için önemli bir reform hazırladı. Bugün gelinen çevrelerce tartışılan bu adımlar, Rus Savunma Bakanlığının bu süreci “silah sayısını arttırmak” olarak kurguladığı ve göstermelik projeler nedeniyle savaşta fark yaratacak silah üretimini sağlayamadığı öne sürülüyor.
Askeri uzmanların öne sürdüğü önemli bir ayrıntı, Sovyetler Birliği döneminin planlama alışkanlığının bugün hala devam ettiği yönünde. Rus askeri yetkililerinin önceliğinin silah sayısında üstünlük kurmak olması bugünkü tablonun bir sebebi olarak gösteriliyor.
Gözden Kaçmasın
RUSYA DIŞ İSTİHBARAT ŞEFİ HAKLI MIYDI?
Bununla birlikte Rusya Devlet Başkanı Putin’in yarattığı güçlü lider imajının da alt kademedeki yöneticiler üzerinde ciddi bir baskı oluşturduğu görülüyor. Rusya liderine karşı çıkmaya cesareti olmayan ve kötü haberleri vermekten çekinen alt kademe bürokratlar olduğu görülüyor. Bu da eksiklerin üzerinin örtülmesinde önemli bir rol oynayabilir.
Hatırlanacağı gibi savaşın başlangıcından bir gün önce toplanan Rusya Güvenlik Konseyi'nde yaşananlar Rus liderin otoritesinin bir süre sonra ciddi bir sorun haline geldiğini gözler önüne sermişti.
Toplantıda askeri operasyonu değerlendiren Rusya Dış İstihbarat Şefi Sergei Naryshkin’in askeri operasyona karşı çekimser kalması ve diplomasi seçeneğinin kullanılmasını dile getirmesi Putin tarafından sert tepkiyle karşılaşmıştı.
The Wall Street Journal'daki "Ukraine’s Troops Fight War of Ambush and Skirmish Against Russian Invaders" ve The Guardian'daki "Nearly a month in, the Russia-Ukraine war is defying all expectations" yazılarından derlenmiştir.