Güncelleme Tarihi:
Rusya Ukrayna savaşında 15 günlük süreç geride kalırken, çatışmalar ilk günkü gibi devam ediyor. Rus askerleri savaşın başından beri Ukrayna’nın kuzeyindeki Kiev’de işgal girişimlerini sürdürürken, kuzeydoğuda Sumi, Harkiv ve Donbas bölgesinde ilerleyişine devam ediyor. Ruslar güneyde de Kırım'dan Zaporizhzhia bölgesine doğru önemli ölçüde toprak kazanımları elde etti.
RUS ORDUSU KİEV’İN KAPISINA DAYANDI
Savaşın en kritik noktası ise Kiev… Ukraynalı askerler ve silahlı siviller, burada direniş gösteriyor. Savaş Araştırmaları Enstitüsü'ne göre Rusya, Kiev'in kalbinde henüz büyük çaplı bir kara operasyonu başlatamadı. Fakat Kiev’e ulaşmak için Çernihiv'e güçlü bir şekilde dayandı. Buradaki işgal girişimi şimdilik tam anlamıyla başarılı olmadı ama Rusya, Sumi'den Kiev'in doğusundaki seyrek nüfuslu bölgelere doğru ağır bombardımanla ilerleyişini gerçekleştirdi.
Aynı Enstitüsü’ye göre Kiev’in anahtarı Irpin! Eğer Rusya, bombardıman altındaki Irpin’i aşarsa Kiev'e girmiş olacak. Ukraynalılar bu ihtimale karşı Kiev'in merkezinde önlemleri artırdı. Kent meydanına barikatlar ve kum torbalarından siperler kuruldu. Ukrayna askerleri ise kentin kritik noktalarına konuşlandırıldı.
Kiev dışında ülkenin kuzeydoğusunda da çatışmalar sürüyor. Ukraynalılar özellikle Harkiv'de karada direniyor ama havadan saldırılarla ağır kayıplar vermeye devam ediyor. Harkiv İl Polis Müdürlüğü Soruşturma Departmanı Müdürü Sergey Bolvinov en son sosyal medyadan yaptığı açıklamada "Harkiv şehri ve çevresinde son 24 saatte 27 sivil hayatını kaybetti” dedi.
Ukrayna’nın güneyinde ise Herson’un işgal edilmesi ve Rusların Mıkolayiv’e doğru ilerleme isteği, Rus güçlerinin Ukrayna'nın ana liman kenti Odessa'ya açılabileceğinin de sinyalini veriyor. İşgale hazırlanan şehirde caddelerin çok önemli bir kısmı kum torbalarıyla korumaya alınmış durumda…
Rusya Ukrayna savaşında en güncel harita bu şekilde… Ukrayna'nın direnişi sürse de Rus birliklerinin ilerleyişi devam ediyor.
İKİNCİ MÜZAKEREDEN ÇIKAN SOMUT ADIM: İNSANİ KORİDORLAR
3 Mart’ta ikinci kez masaya oturan Rusya ve Ukrayna heyetlerinin görüşmesinden ilk müzakereye kıyasla önemli bir somut adım çıktı; İnsani koridorların oluşturulması! İki tarafın heyetleri, tahliyelerin yapılacağı bölgelerde geçici ateşkesin sağlanmasında anlaştı.
Ukrayna heyetine başkanlık eden Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkan Yardımcısı Mihail Podolyak, "Sivillerin tahliyesi için ortak insani koridor sağlanması konusunda mutabakata vardık. Ayrıca çatışmaların en sert yaşandığı yerlere ilaç ve gıda ulaştırılması için tahliyenin yapılacağı bölgelerde geçici ateşkes kararında anlaştık" diye konuştu.
İnsani koridor, çatışmaların gerçekleştiği bölgede sivillerin can güvenliğinin sağlandığı yollar ya da bölgeler olarak tanımlanıyor. Böylelikle iki ülkenin çatışması arasında kalan siviller, can kaybı yaşamadan güvenli bir biçimde tahliye ediliyor.
İnsani koridor, çatışmaların gerçekleştiği bölgede sivillerin can güvenliğinin sağlandığı yollar ya da bölgeler olarak tanımlanıyor. Böylelikle iki ülkenin çatışması arasında kalan siviller, can kaybı yaşamadan güvenli bir biçimde tahliye ediliyor.
‘İNSANİ KORİDORLAR’ AÇILDI AMA BOMBALAR DURMADI
İkinci görüşmeden çıkan sonuçla birlikte Ukraynalı yetkililer öncelikle ülkenin güney bölümünde işgal edilen bölgelerden sivilleri çıkarmak için adım atmak istedi. 5 Mart’ta Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada ülkenin güneyindeki Mariupol ve Volnovakha’dan sivillerin çıkması amacıyla insani koridorların açıldığı belirtildi.
Fakat geçici ateşkesin duyurulmasından 40-45 dakika sonra bombardıman başladı. Mariupol Belediye Başkan Yardımcısı Serhiy Orlov sosyal medyadan yaptığı açıklamada "Rusya bizi bombalamaya ve silah kullanmaya devam ediyor. Mariupol'da bir ateşkes yok, vatandaşlarımız kaçmaya hazır ancak saldırıdan ötürü bunu gerçekleştiremiyor” dedi.
Mariupol şehir konseyi de Orlov’u destekleyerek Telegram hesabından yaptığı açıklamada insani koridorun sona erdiği Zaporizhzhia bölgesinde çatışmaların devam ettiğini aktardı. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı ise paylaştığı tweet'te Rusya'yı ateşkesi delmekle suçladı.
RUSLAR SALDIRIYI DOĞRULADI
Ukraynalı yetkililerin bu açıklamalarına karşı Rusya Savunma Bakanlığı, geçici ateşkesin Ukraynalı milliyetçiler yüzünden hayata geçirilemediğini, açılan ateşe karşılık vermek zorunda kaldıklarını vurguladı. Çatışmalar bir gün boyunca sürerken Ukrayna hükümetinin danışmanlarından Vadim Denisenko, Ukrayna-24 TV'de çıktığı yayında, Mariupol şehrindeki durumun "insani felaketin eşiğinde" olduğunu söyledi.
6 Mart’ta Mariupol Kent Konseyi'nin verdiği bilgiye göre ise kentteki siviller yerel saatle 12'den itibaren tahliye edilmeye başlanacak denildi. İnsani koridor olarak da Mariupol, Portovskoe, Manguş, Respublika, Rozovka, Bilmak, Pologi, Orehov ve Zaporizhzhia güzergâhı belirlendi.
‘MAYINLI’ ÇIKAN İNSANİ KORİDOR
Yaklaşık 200 bin kişinin tahliyesinin yapılması beklenirken bu sefer de İsviçre merkezli insani yardım kuruluşu olan Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nden "Mariupol'den sivillerin güvenli geçişi durduruldu. İki tarafın çatışması tam anlamıyla durmadan güvenli tahliyelerin yapılması çok zor” açıklaması geldi. Komitenin direktörü Dominik Stillhart, ikinci kez tahliye için geçici ateşkes kararı verilen yolun ‘mayınlı’ olduğunu fark ettiklerini söyledi.
Stillhart, hem Ukrayna hem de Rusya tarafıyla günlerdir görüştüklerini ancak bombardıman altında olan bölgelerden sivillerin çıkışını sağlayacak geçici ateşkes için detayların bir türlü teyit edilemediğinin altını çizdi. Rus Savunma Bakanlığı ise insani koridor için belirlenen güzergâhtaki yolun mayınlı olmadığını, çatışmaların sürmesinin nedeni ise yine Ukraynalı milliyetçilere dayandırdı.
SİVİLLER BELARUS YA DA RUSYA’YA GİTSİN DAYATMASI
Rusya Savunma Bakanlığı Mariupol'de bir türlü bulunamayan ortak nokta sonrası yeni insani koridorların açılacağını duyurulacağını açıkladı. Dana sonra Rus haber ajansı RIA'nın Rusya Savunma Bakanlığı’na dayandırdığı haberde başkent Kiev'deki sivilleri Belarus'a gideceği Harkiv, Sumi ve Mariupol’deki sivillerin ise yalnızca Rusya'ya geçişine izin verileceği söylendi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy'nin sözcüsü Rusya'nın yeni insani koridor açıklamasını “ahlaksızca bir yaklaşım” olarak değerlendirdi. Fransa’nın Birleşmiş Millet Temsilcisi Nikola de Rivier da “Rusya, Rusya’ya doğru insani koridor teklif ediyor. Rusya’ya sığınmak isteyen çok Ukraynalı olacağını sanmıyorum. Bu ikiyüzlülüktür” dedi.
ATEŞKES SAĞLANDI TAHLİYELER BAŞLADI
Mariupol’de yaşanan bu gelişmeler sonrası ateşkes sağlanmış durumda. Tahliyeler belirlenen saat aralığında yapılıyor. Mariupol’den çıkarılan insanlar Ukrayna’nın kuzeydoğusuna yakın olan Zaporizhzhia’ya götürülüyor. Volnovakha’dan çıkarılanlar ise Donbas bölgesine yakın olan Pokrovsk’a doğru ilerliyor.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nden yapılan en son yazılı açıklamada, 24 Şubat'tan bu yana 474 sivilin öldüğü, 861 sivilin yaralandığı belirtildi. Yoğun çatışmaların sürdüğü bazı yerlerden pek çok raporun hâlâ teyit edilmeyi beklediği ve bu rakamların oldukça yüksek olduğuna inanıldığı vurgulandı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nden yapılan en son yazılı açıklamada, 24 Şubat'tan bu yana 474 sivilin öldüğü, 861 sivilin yaralandığı belirtildi. Yoğun çatışmaların sürdüğü bazı yerlerden pek çok raporun hâlâ teyit edilmeyi beklediği ve bu rakamların oldukça yüksek olduğuna inanıldığı vurgulandı.
ÜÇÜNCÜ GÖRÜŞMEDE TARAFLAR BİRBİRLERİNE GÜVENCE VERDİ
Ateş altında tahliyeler yapılmaya devam ederken Rusya ve Ukrayna temsilcileri 8 Mart’ta Brest şehrinde üçüncü kez bir araya geldi. Ukrayna Devlet Başkan Yardımcısı Mihail Podolyak yaptığı açıklamada "Koridorlar konusunda bazı olumlu sonuçlar aldık. Bunlarda değişiklikler yapılacak ve insanlara daha etkili yardımlar ulaştıracağız" ifadelerini kullandı.
Rus heyeti başkanı Vladimir Medinski ise insani yardım koridorlarına ilişkin sorunlar üzerinde uzun süre konuşulduğunu belirterek, "İnsani yardım koridorlarının 8 Mart’tan itibaren çalışacağını umuyoruz. Ukrayna tarafı bize bu konuda güvence verdi" dedi.
SUMİ’DE İNSANLAR BAŞARILI BİR ŞEKİLDE TAHLİYE EDİLDİ
Üçüncü görüşme sonrası tahliyelerin başarılı bir şekilde yapıldığı ilk adres Sumi oldu. İlk olarak Ukrayna Dışişleri Bakanlığı “Yabancı öğrenciler de dâhil olmak üzere sivilleri Sumi'den Poltava'ya tahliye etmek için insani koridor üzerinde anlaşmaya varıldı” açıklaması yapıldı. Bakanlık ayrıca
“Rusya'yı ateşkes taahhüdünü yerine getirmeye, insanların hayatını tehlikeye atan faaliyetlerden kaçınmaya ve insani yardımın ulaştırılmasına izin vermeye çağırıyoruz” ifadelerini kullandı.
İnsani koridor olarak da Sumi-Holubivka-Lokhvytsia-Lubny-Poltova belirlendi. Bu rotanın tek geçerli rota olduğunu belirten Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, insani kargo rotasının ise Lokhvytsia-Andriyashivka-Romny-Nedryhailiv-Sumi olacağını vurguladı.
Rusya ateşkesi ihlal etmedi ve şiddetli Rus bombardımanı altında kalan kuzeydoğudaki Sumi kentinden yaklaşık 5 bin kişinin tahliyesi gerçekleştirildi. İlerleyen günlerde aynı hat üzerinde bir kez daha tahliye yapılması bekleniyor.
BİR GÜNDE 40 BİN KADIN VE ÇOCUK TAHLİYE EDİLDİ
Tarafların en son görüşmesinden bu yana altı noktada insani koridor kuruldu. Fakat Ukraynalı yetkililer, Rusya'nın Mariupol dışındaki koridorlarda zaman zaman ateşkesi ihlal etmeye devam ettiğini söylüyor. Ukrayna müzakere heyeti temsilcilerinden David Arakhamia çarşamba günü Facebook'ta yaptığı açıklamada, koridorlar boyunca yaklaşık 40 bin kadın ve çocuğun tahliye edildiğini söyledi.
Ukraynalı yerel yetkililere göre ise 600'den fazla kadın ve çocuk otobüslerle Enerhodar'dan güneydeki Zaporizhzhia'ya götürüldü. Kuzeybatıdaki Irpin ve Vorzel şehirlerinden de en az 3 bin kişi tahliye edildi. Bir bu kadar kişi de Kiev’den şehrin kuzeybatısına doğru götürüldü.
Savaşın şiddeti her geçen gün artarken, çatışmaların ortasında kalan siviller adeta yaşam mücadelesi veriyor. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, Twitter'dan yaptığı açıklamada, "Ukrayna'dan çıkış yapan mülteci sayısı iki milyonu geçti” ifadesini kullandı.