Peng ortaya çıktı ama defter kapanmadı! Hedefteki adam Zhang Gaoli...

Dünya yaklaşık üç haftadır Çinli tenisçi Peng Shuai'ı konuşuyor. Ülkenin en nüfuzlu siyasetçilerinden birini cinsel saldırıyla suçladıktan sonra ortadan kaybolan Peng, sonunda ortaya çıkıp "Ben iyiyim" dedi ama uluslararası kamuoyu ikna olmuş değil. Peng'un bu açıklamayı yetkililerin zorlaması sonucu yapmış olabileceği, ortada görünmediği dönemde nerede olduğu ve neler yaşadığı gibi birçok konuda tartışma devam ediyor. En önemlisi de başta Kadınlar Tenis Birliği (WTA) olmak üzere birçok uluslararası kuruluş, Peng'un ortaya attığı cinsel saldırı iddialarının şeffaf bir biçimde soruşturulmasına yönelik taleplerinden geri adım atmıyor.

Diğer yanda ise iddiaların merkezindeki isim Zhang Gaoli var. 1 Kasım'da 75 yaşına basan Zhang, Peng'un paylaşımından bu yana ne bir açıklama yaptı ne de kameraların önüne çıktı. Dolayısıyla "Peng Shuai nerede?" sorusu bugün "Zhang Gaoli nerede, neden konuşmuyor?" düşüncesine evrildi. Ancak Bu soruya yanıt aramadan önce Zhang'i biraz daha yakından tanımakta fayda var.

2022 KIŞ OLİMPİYATLARI ONUN ESERİ AMA…

2018 yılında başbakan yardımcısıyken emekli olmadan önce Zhang, Çin'in 4 Şubat'ta start verecek olan 2022 Kış Olimpiyatları hamlesinin yüzüydü. Hükümet bünyesinde kurulan Pekin Olimpiyatları çalışma grubunun başkanı olan Zhang, sık sık müsabakaların yapılacağı mekanların inşaatlarını teftiş ediyor, sporcuları ziyaret ediyor, Olimpiyatların henüz resmileşmemiş amblemlerini kamuoyuna tanıtıyor ve hazırlık sürecini yönetmek için birbiri ardına toplantılara girip çıkıyordu.

2016 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Başkanı Thomas Bach ile yaptığı görüşmede, "fantastik, sıra dışı ve mükemmel" bir Olimpiyat organizasyonu sözü vermişti.

Üç yıl sonra şu anki tabloya baktığımızda, Zhang'in merkezinde olduğu bu cinsel saldırı skandalının, organizasyonunun her bir aşamasıyla tek tek ilgilendiği Olimpiyatları tehdit eder hale geldiğini söylemek mümkün. Zira birçok spor otoritesi, 2022 Kış Olimpiyatları'nın boykot edilmesi için yetkililere baskı yapıyor.

Gözden KaçmasınTenis dünyası hep bir ağızdan soruyor: Peng Shuai nerede? | 10 SORU 10 CEVAPHaberi Görüntüle

Olayların öncesini kaçıranlar için en başa dönersek…

"KENDİMİ YAKACAK OLSAM DA GERÇEĞİ ANLATACAĞIM" DEDİ…

Her şey 2 Kasım günü Peng'un "Çin'in Twitter'ı" olarak bilinen Weibo platformundaki onaylanmış hesabı üzerinden yapılan bir paylaşımla başladı. Peng, geçmişte duygusal bir beraberlik yaşadığını söylediği Zhang'e hitaben yazılmış bir açık mektup görünümündeki metinde, "Neden benim için geri geldin, beni evine götürdün ve seninle seks yapmaya zorladın? Evet, hiçbir delilim yoktu ve bir delil göstermem imkânsızdı" ifadelerini kullanıyor ve ekliyordu:

"Başbakan Yardımcısı Zhang Gaoli, o konumdaki bir insan olarak korkmadığını söylediğini biliyorum. Ama tek başıma da olsam, bir taşa çarpan bir yumurta gibi, ateşe uçan güveler gibi kendi yıkımımı getiriyor da olsam, ikimiz hakkındaki gerçeği anlatacağım. Ve eminim ki sen, zekân ve kurnazlığınla, ya bunu reddedecek, ya suçu bana atacak ya da hiçbir şey yapmayıp soğukkanlı davranacaksın."

ÇİN BÖYLE BİR OLAY OLMAMIŞ GİBİ DAVRANIYOR

Çin'in yetkili kurumları Peng'un bu açıklamasını hiç olmamış gibi göstermek için hızla harekete geçti. Ancak uluslararası kamuoyu özellikle de tenis camiası konunun peşini bırakmamakta kararlıydı. Nihayetinde Çin'in resmi medya kuruluşlarında çalışan bazı gazetecilerin yaptığı fotoğraf ve video paylaşımları ile Peng'un Pekin'de ve sağ olduğu ortaya çıktı. Daha sonra Peng'un IOC Başkanı Bach'la 30 dakikalık bir görüntülü görüşme gerçekleştirdiği ve bu görüşmede güvende ve iyi olduğunu ve mahremiyetine saygı gösterilmesini istediğini söylediği bildirildi.

Bach'ın geçmişte Zhang'le kurduğu yakın çalışma ilişkileri bilindiğinden bu haber kaygıları dindirmeye yetmedi. Diğer yandan Çin'in olayla ilgili sansürü de sürüyor. Ülke medyasında ve sosyal medyasında Peng'un adı bile geçmiyor. Çinli gazetecilerin Peng'un durumuna dair paylaşımlar yaptığı Twitter'a giriş ülkede kesinlikle yasak olduğundan Çinliler bu paylaşımlardan da habersiz.

Gözden KaçmasınPeng ne ilk ne de son... Çin'in ünlü kayıpları nereye götürülüyor? İnanılmaz iddialar...Haberi Görüntüle

ZHANG NEREDE?

Bir yanda tüm bunlar olurken diğer yanda Zhang, bir saniye bile göz önüne çıkmadı ve Peng'un suçlamalarına dair en ufak bir açıklama bile yapmadı. Uluslararası medyanın, Çin hükümeti adına basına yapılacak açıklamalarla ilgili talepleri değerlendiren Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi'ne yaptığı ısrarlı başvurular da bugüne kadar cevapsız kaldı. Zhang'in şu an nerede olduğuna dair de herhangi bir kaynakta bir bilgi bulunmuyor. 

Zhang, en son 1 Temmuz'da Komünist Parti'nin yüzüncü kuruluş yıldönümü kutlamaları kapsamında Pekin'de düzenlenen etkinlikleri, diğer emekli liderlerle birlikte Tiananmen Kapısı üzerinden izlerken görüntülendi.

Aslına bakılırsa Zhang'in emekli olduğu günden bu yana gözlerden uzak, düşük profilli bir yaşam sürdüğünü söylemek mümkün. Nitekim Çin'de emekli siyasetçilerin gözlerden uzak bir hayata geçmesi yaygın bir uygulama. Emeklilik çok kapsamlı bir sağlık sigortası, devlet lojmanları, ülke içinde seyahat imkânları gibi artılar getiriyor. Ancak emekli olan siyasetçiler aynı zamanda bir denetime giriyor.

California'da bulunan Claremont McKenna Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan ve Çin Komünist Partisi üzerine çalışan Minxin Pei, bu durumu, New York Times'a "Emekli olduktan sonra yaptıklarınız partinin organizasyon birimine bildirilir" sözleriyle özetledi.

SIKICI DENEBİLECEK KADAR YALIN VE SKANDALSIZ BİR SİYASETÇİ

Bununla birlikte aktif görevde olduğu dönemde de Zhang pek dikkat çekmeyen hatta sıkıcı denebilecek bir profil çiziyordu. Hatta devlet görevlilerinin sınırlarının çok keskin çizgilerle çizildiği Komünist Parti standartlarında bile Zhang dikkat çekmeyen bir kişiydi. Devlet televizyonunda yayınlanan görüntülerinde Zhang her zaman geriye yatırılarak taranmış simsiyah saçları ve ifadesiz yüzüyle dikkat çekiyordu. Dolayısıyla böyle bir skandala karışacak isimler düşünüldüğünde Zhang'in adı akıllara en sonda geliyordu.

2013 yılında haber sitesi Sohu'da yayımlanan bir profilde Zhang'in boş zamanlarında kitap okumaktan, tenis ve Çin tenisi oynamaktan hoşlandığı ifade ediliyordu.

Geçmişte Çin Komünist Partisi'nin resmi gazetelerinden birinin editörlüğünü yapan, şu anda da ABD'de yaşamakta olan Deng Yuwen, CNN'e yaptığı açıklamada, "Zhang hakkında öne çıkan hiçbir şey yoktu. Parti sisteminin eğitip yetiştirdiği standart bir teknokrattı" dedi ve ekledi: "Kayda değer bir başarısı da karıştığı bir skandalı da yoktu. Herhangi bir tartışma yaratmayan, ilginç olmayan bir figürdü."

Washington'da bulunan Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nden Jude Blanchette ise New York Times'a yaptığı açıklamada, "Zhang, partinin inşa etmeye çalıştığı yalın aparatçik imajının zirvesiydi" sözleriyle özetledi bu görüntüyü.

EN ÖNEMLİ SEKTÖRLERİ O YÖNETİYORDU

Komünist Parti'nin Politbüro Daimi Komitesi'ne seçilerek resmen ülkenin en etkili 7 kişisinden biri haline geldikten sonra bile Zhang pek fazla parlamadı.

Ancak bu silik kişilik, aynı zamanda çok büyük bir güç anlamına geliyordu. Başbakan yardımcısı olduğu dönemde Çin ekonomisinin en önemli unsurlarından olan Yol ve Köprü girişiminden ve enerji sektöründen sorumluydu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le gerçekleştirilen petrol müzakerelerini dahi Zhang yürütüyordu. Bunlara ek olarak da yukarıda dediğimiz gibi Pekin Kış Olimpiyatları'nın organizasyonuna liderlik ediyordu.

ÇOCUKLUĞU VE GENÇLİĞİ ZORLUKLARLA GEÇTİ

Komünist Parti'nin efsanevi devrimci kahramanlarından birinin oğlu olduğundan doğuştan bir "prens" olarak görülen Devlet Başkanı Xi Jinping'in aksine, Zhang oldukça mütevazı bir aileden geliyordu.

Ülkenin güneybatısında bulunan Fujian vilayetinde küçük bir sahil köyünde doğan Zhang'in ailesi tarımla uğraşıyordu. Zhang oldukça yoksul bir ailede büyüdü. Daha 3 yaşına gelmeden babasını kaybetti ve çok erken yaştan itibaren tarlada çalışıp balıkçılık yaparak ailesinin geçimine destek olmaya çalıştı.

Yaşadığı ekonomik zorlukları çalışkanlığıyla aştı ve başarılı bir öğrencilik hayatı geçirdi. Zhang, Fujian'ın prestijli bir eğitim kurumu olan Xiamen Üniversitesi'nin ekonomi bölümünden mezun olduğunda Çin, Mao'nun 1966'da başlattığı Kültür Devrimi'nin tam ortasındaydı.

İŞ HAYATINA ÇİMENTO ÇUVALLARI TAŞIYARAK BAŞLADI

Zhang'in iş hayatına atılması 1970 yılında Guangdong vilayetinde devlete ait bir petrol şirketinde oldu. Şirketin rafinerilerinden birinin depolarında çimento çuvalları taşıyordu Zhang ve Çin devlet medyasındaki haberlere göre, ileride eşi olacak Kang Jie de burada çalışıyordu. Çiftin bu şekilde tanışıp evlendiği biliniyor ancak bunu dışında ilişkilerinin ayrıntılarına dair yazılmış bir haber bulmak zor. Zhang zamanla yükseldi ve partinin petrol şirketi içindeki temsilcisi haline geldi. Oradan da siyasi bir kariyere atladı.

Ekonomi alanındaki uzmanlığı ve üniversite eğitimi sayesinde sonraki 30 yıl Zhang için yükseliş dönemi oldu. Partinin idealindeki portreyi çiziyor olması üst kademelerdeki isimlerin de dikkatinden kaçmıyordu. Zhang önce 90'larda Çin'in ekonomik reformlarında başı çeken Guangdong'da planlamanın sorumluluğunu üstlendi. Aynı zamanda kısa süre Komünist Parti'nin Shenzhen şubesinin başkanlığını da yaptı. Hong Kong'un hemen yanında bulunan Shenzhen, Deng Xiaoping döneminde serbest piyasa açılımının vitrini, Çin'in gelişmekte olan ticari dinamizminin sembolü oldu.

ŞEHİR ŞEHİR, KADEME KADEME YÜKSELDİ

Zhang, Deng'in ardından iktidara gelen Jiang Zemin'in de gözüne girmeyi başardı ve 2000'li yılların başında, Çin'in en büyük üçüncü taşra ekonomisi olan limanlar ve fabrikalar vilayeti Shandong'a transfer oldu. Ardından 2007'de partinin Tianjin şubesinin başkanlığına getirildi. Hedefi, sıkıcı bir sanayi bölgesi olan Tianjin'i modern bir iş dünyası mahallesi, bir nevi "yeni Manhattan" yapmak, böylece çok uluslu şirketleri ve varlıklı kişileri buraya çekmekti.

Bu proje borç yükü ve beklentilerin düzgün ayarlanamaması nedeniyle başarılı olamadı ama Zhang 2012 yılında partinin merkezi lider kadroları arasına katıldı ve başbakan yardımcılığına kadar yükseldi.

Skandal yaratan paylaşımında, Zhang'le ilk kez Komünist Parti'nin Tianjin şube başkanı olduğu dönemde tanıştığını ve birlikte olduklarını ifade eden Peng, daha sonra Politbüro Daimi Komitesi'ne seçilen Zhang'in ilişkilerine son verdiğini anlattı.

"BEN HÂLÂ İNSAN MIYIM?"

Peng'un paylaşımına göre, Zhang, 2018'de emekli olduktan sonra bir gün kendisine ulaşıp birlikte tenis oynamak için Pekin'e davet etti. Daha sonra Zhang ve eşi Kang Jie, Peng'u yemek yemek için evlerine götürdüler ve Zhang burada Peng'a birlikte olmak için baskı yaptı. Peng, "O öğleden sonra başta bunu kabul etmedim ve saatlerce ağladım. Ama sonunda teslim oldum. Panik içindeydim ve korkuyordum. 7 yıl öncesinden kalma hislerimle bunu kabul ettim" diye yazdı. Peng daha sonra ilişkilerinin sürdüğünü belirtti.

Peng, Zhang'le yaşadıkları evlilik dışı boyunca, "çok fazla adaletsizliğe ve hakarete maruz kaldığını" da söyledi. Zhang'in Pekin'de yaşadığı devlet lojmanına girerken araç değiştirmek zorunda kaldığını da ifade eden Peng, ilişkisini annesine bile söylememesi konusunda uyarıldığını ifade etti. Bu paylaşımdan bir hafta önce bir kavga ettiklerini de belirten Peng, Zhang'in kendisiyle görüşmeyi reddettiğini ve ortadan kaybolduğunu anlattı. Peng şöyle devam etti: "Ne kadar tiksindiğimi ve kendi kendime kaç kez 'Ben hâlâ insan mıyım?' diye sorduğumu anlatamıyorum. Kendimi yürüyen bir ceset gibi hissediyordum. Her gün rol yapıyordum. Hangisi gerçek bendim?"

SORUŞTURMA YAPILACAK MI?

Peki Çin, dünyada kıyamet koparan bu iddiaları soruşturacak mı? WTA, tenis dünyasının önde gelen isimleri hatta Birleşmiş Milletler, kapsamlı ve şeffaf bir soruşturma için taleplerini her fırsatta dile getiriyor ancak bu yönde bir adım atıldığına dair en azından şimdilik herhangi bir işaret yok.

Çinli yetkililer suçlamalara dair bir yorum yapmıyor. "The People's Republic of Amnesia" (Hafıza Kaybı Halk Cumhuriyeti) isimli kitabın yazarı ve geçmişte yıllarca Çin'de çalışmış eski gazeteci Louisa Lim, New York Times'a, "İddiaları reddetmek bile bir tür meşruiyet sağlayacaktır ve bu da dönülmez bir yolun başlangıcı olur" diye konuştu.

Ülke medyasında ve dijital ortamlarında da böyle bir olay yokmuş gibi davranılması, Zhang'i aklayacak bir soruşturmanın bile en azından kamuoyunun gözleri önünde gerçekleşme ihtimalinin olmadığına işaret ediyor. Diğer yandan Peng'un bu suçlamaları polise götürüp götürmediği de belli değil. Zaten paylaşımında yazdığı üzerinde elinde bir kanıt bulunmaması da soruşturma ihtimalini zorlaştırıyor.

DIŞİŞLERİ SÖZCÜSÜ'NDEN YANIT YOK

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, salı günü düzenlediği basın toplantısında, Peng'un iddialarının araştırılıp araştırılmayacağıyla ilgili soruya yanıt vermezken daha önce olduğu gibi bunun diplomatik bir mesele olmadığını söyledi.

Hükümetin Peng'un sağlığı ve yeriyle ilgili "kötü niyetli spekülasyonların" sona ereceğini umduğunu da ifade eden Zhao, olayın politize edilmemesi gerektiğini belirtti. New York Times'a konuşan Blanchette, "Üzücü ama güçler dengesinin olmadığı opak ve ataerkil bir sistemde böyle istismarların yaygın olacağını söylemek mümkün" dedi.

Viyana Üniversitesi'nde Çin siyaseti ve hukuku uzmanı olarak görev yapan Ling Li ise CNN'e yaptığı açıklamada, Peng'un iddialarının doğru olması durumunda bu evlilik dışı ilişkinin "uygunsuz" bulunacağını ve partinin "yaşam disiplini" kurallarının ihlali anlamına geleceğini söyledi.

"GÖRÜLMÜŞ ŞEY DEĞİL"

Partinin en korkulan organlarından olan Merkezi Disiplin Soruşturması Komisyonu'nun kurallarına göre, böyle bir ihlale verilecek ceza kınamadan ihraca kadar gidebilir. Li, cezanın büyüklüğünün partinin yaşanan skandaldan gördüğü zararla doğru orantılı olduğunu belirtti ve ekledi:

"Bununla birlikte, Zhang kadar üst düzey bir ismin sırf yaşam tarzı ihlali nedeniyle ihraç edilmesi görülmüş şey değil. Bir cinsel usulsüzlük iddiasının da yolsuzluk soruşturmasına kapı açması söz konusu olmayabilir. Geçmişte yaşananlar üzerinden bir çıkarım yapmamız gerekirse, Politbüro'dan ya da daha üst seviyeden birine bir yolsuzluk soruşturması açılması kararının Politbüro Daimi Komitesi tarafından toplu halde alınması gerekir."

Zhang'in Devlet Başkanı Xi'nin müttefiki olduğunu söylemek mümkün değil. Aksine Zhang, yukarıda da dediğimiz gibi eski Devlet Başkanı Jiang Zemin'e ve Shanghai fraksiyonuna yakınlığıyla tanınıyor. Ne olursa olsun kendi döneminde başbakan yardımcılığı yapmış bir elit siyasetçinin cinsel usulsüzlük nedeniyle alenen cezalandırılması, hem parti için hem de parti disiplinini artırmak adına önemli adımlar atan Xi için çok ciddi bir utanç kaynağı.

Xİ, ÖZEL HAYATA ÇOK ÖNEM VERİYOR

Çin'de üst düzey yetkililerin özel hayatları büyük bir hassasiyetle korunuyor. Ancak evlilik dışı ilişki iddiaları sık sık gündeme geliyor ve dedikodulara malzeme oluyor.

Xi döneminde parti, özellikle konumlarını kullanarak cinsel fayda sağlayan gözden düşmüş siyasetçileri birer ibret örneği haline getirmek için çalışmalar yaptı. Yolsuzluk suçlamalarıyla görevden alınan politikacıların özel hayatlarına dair müstehcen detaylar içeren haberlerin devlet medyasında yayınlanması da yaygın bir durum haline geldi.

Deng, "İktidara gelir gelmez Xi'nin yaptığı ilk şey yetkililerin dürüst ve düzgün insanlar olarak topluma örnek olması gerektiğini belirtmek oldu. Komünist Parti'nin üyelerinin (ideolojik) saflıklarını korumalarını istedi" diye konuştu ve ekledi: "Özel hayattaki ihtiyatsızlıklar halen yaygın ama bunun vatandaşların gözlerinin önüne serilmesi başka bir şey."

OLİMPİYAT BOYKOTU AĞIRLAŞIRSA…

Tam da bu nedenle Deng, Komünist Parti'nin Peng'un iddialarıyla ilgili sessiz sedasız bir soruşturma başlattığına inandığını ancak ne sürecin ne de sonucun kamuoyuyla paylaşılacağını düşündüğünü belirtti ve şunları söyledi: "Yapmak isteyecekleri son şey uluslararası kamuoyuna baskılara boyun eğip soruşturma başlattıkları izlenimi vermektir." Bu noktada iş biraz da uluslararası spor kamuoyuna düşüyor: Peng'un videolarıyla tatmin olacaklar mı yoksa soruşturma için baskı yapmayı sürdürecekler mi?

Deng, "Olimpiyat boykotuna katılan ülkelerin sayısı artar da baskı çok ağırlaşırsa, partinin Zhang'i kurtların önüne atması küçük ama göz ardı edilemeyecek bir ihtimal olur. Bu skandalın hedefi başlangıçta Zhang'di. Ama partinin iktidar fetişi, vereceği tepkiyi sınırlandırarak kişisel bir skandalı ulusal bir skandala dönüştürdü" dedi.