Jaws'tan önce o vardı... İnsanlar köpekbalığından neden korkuyor? 12 gün süren dehşet...
Güncelleme Tarihi:
Hollywood sinemasının da etkisiyle tüm dünyada denizde tehlike denince akla köpekbalıkları geliyor. Peki Amerikan kültürüne yerleşmiş olan bu köpekbalığı korkusunun kaynağının ne olduğunu biliyor musunuz? İşte bir asrı aşkın zaman önce yaşanmış o tüyler ürpertici olaylar...
Dünyanın dört bir yanı sıcaklarla kavrulurken bir parça olsun serinlemek isteyenler deniz, göl, havuz, akarsu demeden kendini sulara atıyor.
ABD'nin New York eyaletine bağlı Long Island'ın en popüler plajlarından biri olan Robert Moses da geçtiğimiz hafta sonunu tıklım tıklım insan kalabalığıyla geçirdi. Ancak sahil ne kadar doluysa, Atlas Okyanusu'nun serin sularına girenlerin sayısı da o kadar azdı.
Denize girmeye cesaret edenler suyun dizlerini geçmemesine dikkat etti, anneler babalar çocuklarını fazla açılmamaları yönünde sıkı sıkı tembihledi. Sahil güvenlik tekneleri, helikopterler, insansız hava araçları kıyı boyunca bir aşağı bir yukarı devriye gezerken yüksek sandalyelerini bir an bile terk etmeyen cankurtaranlar ağızlarında düdükleriyle en ufak bir tehlike anında müdahale etmeye hazırdı.
Bütün bu endişenin ve önlemlerin tek bir sebebi vardı: Köpekbalıkları!
Long Island'da yazın başından beri çeşitli noktalarda görülen köpekbalıkları ve yaşanan birkaç hafif yaralanma olayı, New Yorkluların yazın bu en sıcak günlerini dahi suya girmeden geçirmesine yetti.
Kimi parada puldaydı o ise hep aşkı aradı30 yıldır cankurtaranlık yapan Orlando Diaz, Guardian gazetesine yaptığı açıklamada, "Köpekbalığını uzaktan görsek bile herkesi sudan çıkarmamız lazım" dedi.
Meslektaşlarının bu yıl sadece Robert Moses Plajı'nda 10 kez köpekbalığı gördüğünü de sözlerine ekleyen Diaz, "Balinalar görüyoruz, yunuslar görüyoruz, bazen iğneli vatozlar görüyoruz. Ama köpekbalığı görmek en kötüsü çünkü bu durum insanların plaj keyfine engel oluyor" diye konuştu.
Bununla birlikte Diaz, okyanusun bu canlıların evi olduğuna da dikkat çekerek, "Onlar okyanusa ait, biz değiliz" ifadelerini kullandı.
Doğrusunu söylemek gerekirse, geçtiğimiz hafta sonu Long Island'da yaşanan bu köpekbalığı korkusu ne ilk ne de son.
Peki bunun nasıl başladığını biliyor musunuz?
Bu soruya cevap vermek için neredeyse bir asır geriye 1916 yılına gitmek ve 1-12 Temmuz tarihleri arasında yaşanan korkunç olayları hatırlamak gerekiyor.
Washington Post'un aktardığına göre, söz konusu 12 günde yaşanan köpekbalığı saldırıları 5 kişinin ölümüne ya da sakat kalmasına neden oldu. Kısa süre içinde ABD'nin Doğu Yakası'nı boydan boya saran köpekbalığı dehşeti, dönemin başkanının müdahalesiyle bir asırdır devam eden bir savaşa dönüştü.
* * * * *
1 Temmuz günü hava yine çok sıcaktı.
Aslen Philadelphialı olan 25 yaşındaki borsacı Charles Vansant, New Jersey'nin Beach Haven kasabasındaki tatilinin ilk gününü biraz yüzüp serinleyerek geçirmeye karar vermişti. Plaja adım atarken başına geleceklerden habersizdi.
Sahilden bakanların neredeyse hiçbiri, açıkta yüzmekte olan Vansant'in panik içinde çırpındığını fark etmemişti. Fark edenler ise genç adamın birlikte yüzdüğü köpeğini yanına çağırmakta olduğunu sanıyordu. Ancak gerçek cankurtaranların Vansant'i bedenini sahile taşımasının ardından anlaşıldı. Vansant, aralarında anne ve babasının da bulunduğu kalabalığın gözleri önünde kan kaybından öldü.
New Jerseyli doktor ve "Twelve Days of Terror" (12 Günlük Dehşet) isimli kitabın yazarı Richard Fernicola, Washington Post'a yaptığı açıklamada yaşananları "köpekbalığı saldırılarının Titanik'iydi" diye özetledi.
Jersey Sahili'ne dehşeti yaşatan köpekbalığına halk arasında Matawan İnsan Yiyeni adı verildi. Türü hâlâ kesin olmayan balığın büyük beyaz köpekbalığı olduğu tahmin ediliyor.
Jersey Sahili'ne dehşeti yaşatan köpekbalığına halk arasında Matawan İnsan Yiyeni adı verildi. Türü hâlâ kesin olmayan balığın büyük beyaz köpekbalığı olduğu tahmin ediliyor.
Vansant'in ölümünün üzerinden 1 hafta geçmeden ikinci ölüm haberi geldi. Charles Bruder isimli bir otel çalışanı, arkadaşlarıyla birlikte yakınlardaki Spring Lake'te yüzerken köpekbalığının kurbanı oldu.
Bir şeyler çığlıklar içindeki Bruder'i suyun altına çekmeye çalışıyordu. Plajdaki diğer kişilerin yardım çağırmasıyla iki cankurtaran Bruder'i kurtarmaya gitse de çok geç kalındı. Bruder sudan çıkarılıp cankurtaranların teknesine bindirildiğinde, iki bacağının da dizden aşağı kopmuştu. Bruder birkaç dakika içinde can verdi.
YETKİLİLER UYARILARA KULAK ASMAYINCA…
Ve 12 Temmuz... Yaşanan ölümlere karşın, kıyıdan 17 kilometre içeride kalan Matawan kasabasında hayat her zaman olduğu gibi devam ediyordu. Biyologlar ilk iki saldırıyı rastlantı ilan etmişti. Üstelik bölgede köpekbalığı görülmesi neredeyse imkânsız kabul ediliyordu. Bu nedenle balıkçı teknesi kaptanı Thomas Cottrell'in kasabanın içinden geçen Matawan Deresi üzerine kurulu köprünün altında yüzen bir karaltı görüp verdiği alarm, yerel emniyet müdürü tarafından ciddiye alınmadı.
Almanya’da Putin karanlığıBunun üzerine sinirlenen Cotrell, kasabanın sokaklarında koşturup karşısına çıkan herkesi "Suya girmeyin" diye uyarmaya başladı. Ancak ne yazık ki yolu, yakınlardaki bir sepet fabrikasında çalışan ve öğleden sonraki izinlerini yüzerek değerlendirmek isteyen bir grup genç adamla kesişmemişti.
O gençlerden biri henüz 11 yaşındaki çırak Lester Stillwell'di. Suya atlayan Stillwell, arkadaşlarına "Hey millet, bakın suyun üzerinde nasıl duruyorum!" dedikten saniyeler sonra arkadaşları alttan yaklaşan karaltıyı fark etti. Stillwell sudan çıkmaya fırsat bile bulamadan aşağı çekildi. Arkasında kanla kırmızıya boyanmış köpüklü sular kaldı.
Stillwell'in arkadaşları giysilerini bile giymeden apar topar kasabaya koştu. Fernicola'nın dediğine göre, "Köpekbalığı! Köpekbalığı! Bir köpekbalığı Lester'ı kaptı!" diye bağırıyorlardı.
Temmuz 2016'da Matawan Deresi kıyısında Stillwell ve Fisher için bir anma programı düzenlendi
KÖPEKBALIĞIYLA ÇOK MÜCADELE ETTİ AMA OLMADI
Hemen bir grup genç dereye indi, sığ sularda dikkatle yüzerek Stillwell'den bir işaret aramaya başladı. Onlardan bir tanesi uzun boyuyla tanınan terzi Stanley Fisher'dı. Fisher diğer gençlerden biraz daha derinlerde arıyordu Stillwell'i.
Çocuğun anne babasının da gözleri önünde Fisher, son bir kez daha suya daldı, uzun süre dipte kaldı. Bazı görgü tanıkları nihayet çıktığında ellerinde Stillwell'in parçalanmış cesedini tuttuğunu söyledi. Bazılarına göre ise Fisher dipten eli boş dönmüştü. Ancak bir dakika sonra olacaklar konusunda herkes hemfikirdi.
Bunun adı aşk değilBir kasaba dolusu insan, çamurlu zeminde ayağa kalkmakta zorlanan Fisher'ın sağdan gelen bir darbeyle devrildiğini gördü. Dev köpekbalığı Fisher'ı dibe çekiyor, sağa sola savuruyordu.
Atletik bir adam olan Fisher kolay pes edecek gibi değildi. Yumrukları ve tekmeleriyle kendini köpekbalığından kurtarmaya çalışıyordu. Kanlı sularda bir mücadele yaşanıyordu. Ama köpekbalığı da pes etmiyordu. Ancak ve ancak tekneyle yaklaşanların kafasına kürekle vurmasının ardından bıraktı Fisher'ı.
Genç adamı sudan çıkardıklarında sağ kalçasından geriye neredeyse hiçbir şey kalmamıştı.
İKİ SAAT İÇİNDE ÜÇÜNCÜ SALDIRI
Fisher iki saat kadar sonra yaşamını yitirdi. O öldüğü sıralarda köpekbalığı kendisine yeni bir kurban bulmuştu bile... New York City'den Matawan'a misafir olarak gelen 12 yaşındaki Joseph Dunn, birkaç kilometre içeride yaşanan cehennemden habersiz, derede yüzüyordu.
Bir anda bacağına tırmık gibi bir şeyin battığını ve sımsıkı kavradığını hissetti. Ağabeyi ve arkadaşı Dunn'ı kollarından tutup iskeleye çekmeye çalışırken köpekbalığı da aşağıdan çekiyordu. Nihayet balığın çenesi gevşedi ve Dunn'ı sudan çıkarmayı başardılar.
Bacağı paramparça olmuştu ama diğer saldırıya uğrayanların aksine hayatta kalacaktı.
ZIPKINLAR, DİNAMİTLER, ÇİTLER…
Saldırılar ülke genelinde büyük bir infiale neden oldu. Köpekbalığı paniği Doğu kıyılarını baştan sona sardı. Köpekbalıklarını yakalayanlara para ödülleri vadedildi. Deniz kıyısı olan kasabaların belediye başkanları sulara çitler ve ağlar yerleştirtti. Cankurtaranlar, tüfeklerle, zıpkınlarla, ucuna ölü kuzular takılmış uzun oltalarla silahlandırıldı.
Geçmişte New Jersey Valiliği yapmış olan dönemin ABD Başkanı Woodrow Wilson, yaz aylarında yapılacak seçimlerde ikinci dönem için aday olacaktı. Bunun da etkisiyle kabineyi acilen toplayan Wilson, "canavarları avlamak" için bir Sahil Güvenlik ekibi görevlendirilmesini istedi.
Washington Post gazetesinin 15 Temmuz 1916 tarihli manşeti "Birleşik Devletler Köpekbalıklarına Savaş Açtı" diyordu. Ertesi günkü gazetede ise "İnsan Yiyen Sürüleri Long Island Halicinde Görüldü" haberi yer alıyordu. Ancak Potomac Nehri'nde köpekbalığı bulunmadığı detayıyla Washingtonlıların içine biraz olsun su serpilmişti.
New Jersey'de avcılar Matawan çevresindeki sulara döşedikleri dinamitlerle en kısa sürede en fazla hasarı verme peşindeydi.
Fernicola, "Mümkün olduğunca çok köpekbalığı öldürmek istiyorlardı ama kısa süre içinde bunun nafile olduğunu anladılar" dedi.
HANGİ TÜRÜN SALDIRDIĞI KESİN DEĞİL
O dönemde birçok köpekbalığı yakalandı. Araştırmacılar bugün halen saldırılardan sorumlu türün hangisi olduğu üzerinde uzlaşabilmiş değil, ancak Matawan'daki ölümlerden iki gün sonra genç bir büyük beyaz köpekbalığı karnında 8 kilogram kadar insan etiyle yakalandı.
Bu yıl Temmuz ayı başlarında, suda tatbikat yapmakta olan cankurtaran Zach Gallo, Manhattan'ın 112 kilometre doğusunda Smith Point Plajı'nda bir köpekbalığının saldırısına uğradı. Elinden ve göğsünden ısırılan Gallo, sudan sağ çıkmayı başardı. Kısa süren tedavisinin ardından da işine döndü. İki hafta sonra, yakınlardaki bir sahilde karaya vurmuş bir genç büyük beyaz köpekbalığı bulundu. Ancak yükselen suyun denize geri çekmesi nedeniyle bilim insanları köpekbalığı cesedini inceleme fırsatı bulamadı.
Roy Scheider'ın canlandırdığı Brody, Jaws'a karşı
VE JAWS…
Sıcaklardan bunalanların sulara dönmesi birkaç haftayı aldı. Ardından 1917'de ABD'nin Birinci Dünya Savaşı'na dahil olmasıyla köpekbalığı paniği yerini başka kaygılara bıraktı.
Köpekbalığı saldırıları nadir görülmekle birlikte, virüs Amerikalıların kanına çoktan girmişti. İkinci Dünya Savaşı sırasında Pasifik Okyanusu'nda köpekbalıklarına yem olanların korkunç hikayeleri, paniği canlandırdı.
Ardından 1974 yılında Peter Benchley'nin New England'da bir tatil köyüne dehşeti yaşatan köpekbalığını anlattığı ünlü romanı "Jaws" (Denizin Dişleri) geldi. Ertesi yıl Steven Spielberg tarafından sinemaya uyarlanan "Jaws" sayesinde ABD'liler (ve dünyanın geri kalanı) için köpekbalıkları, denizlerdeki tehlikelerin bir numaralı sembolü haline geldi.
Long Island'da tatilciler endişeli olsa da uzmanlar memnuniyetlerini dile getiriyor. Çünkü adanın kıyıları uzun süreli çevre koruma çabalarının başarılı olduğu ve birçok farklı türün bir arada yaşadığı bir bölge. Dolayısıyla burada köpekbalığı görülmesi iyi haber kabul ediliyor. Üstelik köpekbalıklarının gelişinin insanlarla da pek ilgisi yok, bu canlılar normalde de bu sahillerde avlanıyor. Havaların ısınması köpekbalıklarının yediği türlerin kıyılardaki popülasyonunu artırıyor, bu da köpekbalıklarının ziyaretlerini sıklaştırıyor. Yine sıcak havalar nedeniyle insanlar da daha fazla denize gittiklerinden, köpekbalığıyla karşılaşma ihtimali artıyor.