Haritalarla Rusya Ukrayna savaşının 9'uncu günü... Nükleer santraldeki yangın korkuttu: 'Eğer bir patlama olursa...'

24 Şubat’ta başlayan Rusya Ukrayna savaşının dokuzuncu gününde Rusya’nın üç farklı yönden Ukrayna'ya işgali sürerken taraflar bir kez daha masaya oturdu.

Belarus'un Brest kentinde yapılan müzakerelerin ikinci turunda da savaşın genel seyrini değiştirecek somut bir adım çıkmadı. Ancak çatışmaların ortasında kalan siviller açısından önemli bir karar alındı. Ukrayna heyetinden yapılan açıklamada, sivillerin tahliyesi için ‘insani koridorların’ oluşturulması konusunda uzlaşmaya varıldığı belirtildi.

Ukrayna heyeti tarafından yapılan açıklamada, "Tahliyeler esnasında geçici ateşkes mümkün kararı alındı ama genel olarak görüşmeden beklediğimiz sonuçlara ulaşamadık” ifadeleri kullanıldı. Rus heyeti de Ukrayna heyetini doğrulayarak siviller için insani koridor konusunda anlaştıklarını duyurdu. Rusya tarafından yapılan açıklamada, "İnsani koridorlar çevresinde ateşkes olasılığında anlaştık. İyi bir ilerleme kaydettiğimizi düşünüyoruz" dendi.

Belarus'un resmi haber ajansı Belta'nın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin danışmanı Mihail Podolyak'a dayandırdığı haberine göre müzakerelerin üçüncü turu, gelecek hafta başında yapılacak.

İki taraf masada bir araya gelse de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali her geçen gün ilerleyerek devam ediyor. Aşağıdaki haritada da göreceğiniz gibi Ukrayna’nın kuzeyi, doğusu ve güneyinde işgaller sürüyor. Kiev, Sumi ve Harkiv’de bombardıman devam ederken Mariupol, Herson, Mykolaiv’de ilerleyiş ve toprak kazanımları her gün artıyor.

DÜNYA ALARMA GEÇTİ: NÜKLEER SANTRALDE YANGIN ÇIKTI

Savaşın dokuzuncu gününde yaşanan en önemli gelişme ise barış görüşmelerinden saatler sonra Rusya’nın Avrupa'nın en büyük nükleer santrali olan Zaporizhzhia’ya saldırması oldu. Saldırı sonucu çıkan santralde çıkan yangın paniğe neden oldu. Bu durum sadece Ukrayna’da değil, dünya genelinde nükleer alarm verilmesine yol açtı.

Zaporizhzhia Nükleer Santrali’nin önemi nedir?

1984-1995 yılları arasında inşa edilen Zaporizhzhia, Avrupa'nın en büyük ve dünyanın dokuzuncu büyük nükleer santrali konumunda yer alıyor. Her biri 950 MW üreten altı reaktöre ve toplam 5 bin 700 MW çıkışa sahip olan santral, Ukrayna'nın enerjisinin ise yaklaşık dörtte birini üretiyor. Bu açıdan oldukça önemli ve konumu itibarıyla da çok kıymetli.

Santral, Dinyeper Nehri üzerindeki Enerhodar şehri yakınlarında yer alıyor. Kiev'in ise 550 kilometre güney doğusunda bulunuyor. Eğer tamamen ele geçirilse Kiev’in kalbine doğru adım atılacak çok önemli bir nokta burası…

Saldırı sırasında ve sonrasında neler yaşandı?

* Rus birliklerinin tesise ateş açtığına ve ‘nükleer tehlike tehdidi' olduğuna dair ilk bilgiyi santralde görevli bir çalışan Telegram'dan duyurdu.

* Bu açıklama sonrasında ise Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitriy Kuleba, Rus ordusunun Zaporizhzhia'ya her yönden ateş ettiğini bildirdi. Bakan Kuleba ayrıca "Eğer bir patlama olursa, Çernobil'in 10 katı büyüklükte olacak" dedi.

* Bu açıklama hem Ukrayna hem de Avrupa’da ciddi bir nükleer tehdit korkusu yaşanmasına neden oldu.

* Zaporizhzhia Nükleer Santrali Sözcüsü Andriy Tuz, yangının meydana geldiği bölgedeki radyasyon seviyelerinin değişmediğini bildirdi. Tuz, santralin üç güç ünitesinin kapatıldığını yalnızca birinin faal durumda olduğunu açıkladı. Tuz ayrıca nükleer santraldeki yangın durumunun normal seviyede olduğunu kaydederek yangının santralin eğitim binasında çıktığını açıkladı.

* Kısa bir süre sonra da Ukrayna Devlet Acil Servisi de santraldeki radyasyonun "Normal sınırlar içinde" olduğunu ifade etti. Yangının santralin dışındaki bir binada çıktığının, söndürüldüğünün ve herhangi bir can kaybının yaşanmadığının altı çizildi.

* Nükleer santraldeki yangın ABD’yi de oldukça endişelendirdi. ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm, “Reaktörler sağlam şekilde inşa edilen koruyucu bölmeleri sayesinde güvende, hepsi kapatıldı” dedi.

* Ukrayna'nın Nükleer ve Radyasyon Güvenliği Baş Müfettişi Oleg Korikov ise santralde 7 nükleer tesis, 6 güç ünitesi ve 1 nükleer depolama tesisi bulunduğunu söyledi ve şu detayları verdi:

“1 numaralı güç ünitesi daha önce gerekli onarımlar için kapatılmıştı. 2 ve 3 numaralı güç üniteleri yaşanan olay sonrasında güvenli bir şekilde ve çok çabuk hareket edilerek kapatıldı. 4 numaralı ünite  şu an çalışmaya devam ediyor. 5 ve 6 numaralı ünite ise bekleme modunda duruyor. Şu an için hiçbir tehdit söz konusu değil.”

* Yaşanan bu olay Avrupa’da da panik havası yarattı. Avrupalılar kendilerini radyasyondan koruyacağını düşündükleri iyot tabletleri ve şuruplarına hücum etti. Özellikle Polonya, Bulgaristan ve Çekya gibi eczane kapılarında kuyruklar oluştu. (İyot tabletleri ve şurupları tiroit bezini radyoaktif iyotlara karşı koruyor. En önemli özelliği ise tiroit kanseri riskini en aza indiriyor olması.)

* Nükleer santralde olan sıcak gelişmenin ekonomik olarak da bir yansıması oldu. Asya'daki finansal piyasalar derinden sarsıldı. Hisse senetleri düştü ve petrol fiyatları daha da yükseldi.

ZAPORİZHZHİA VE ÇEVRESİ RUSYA’NIN EN GÜÇLÜ OLDUĞU CEPHE

Dokuz günlük sürece baktığımızda Zaporizhzhia ve çevresinin Rusya’nın savaşta en güçlü olduğu ve Ukrayna’nın çok fazla direnemediği bir bölge olduğunu görüyoruz. Çünkü burası Kiev’e açılacak yeni bir koridor için oldukça uygun bir alan. Bu bölgede Rus birlikleri, Herson'u ve doğusundaki Azak Denizi kıyısında bulunan Mariupol kentini de kuşatmış durumda.

Rus güçleri, Berdyansk kentini de ele geçirdi. Böylelikle Donetsk ve Luhansk ile kara sınırını birleştirmiş oldu. Ruslar için Zaporizhzhia çok önemli. Eğer burada tamamen kontrol sağlanırsa Ukrayna’nın tam merkezine adım atmış olacaklar.

Son olarak bu bölgede Herson’u ele geçiren Rusya’da yeni hedef Mıkolayiv. Ancak Zelenski dün yaptığı açıklamada, “Bir haftada yaklaşık 9 bin Rus öldürüldü. Mıkolayiv istikametinde ise 19-20 yaşlarında yüzlerce Rus askerine geçit vermedik” dedi. Analistler ise “İlerleyen günlerde Rus birlikleri daha güçlü takviyeler yaparak, Mıkolayiv şehrini de ele geçirecek” noktasında birleşiyor.

Aşağıdaki haritada savaşın bu cephesinde Rusların işgal ettiği alanları görüyorsunuz.  Bölgede Rus birlikleri Ukrayna’ya su akışını sağlayan bir barajı yıkmanın dışında ülkenin denizle olan bağını kesmek için şehirleri işgal etmeye devam ediyor. Özellikle Melitopol kentinde tüm cadde ve sokaklar Rusların kontrolünde... Herson ve Mariupol’de de durum pek farksız değil. Şehirlerde yaşayan sivillerde de çok fazla silah bulunmuyor. Siviller  Rus askeri araçlarından oluşan konvoyu önüne geçerek durdurmaya çalışıyor.

KİLİT NOKTA ODESSA! SALDIRI BEKLEYEN GEMİLER GÖRÜNTÜLENDİ

Herson’un tam anlamıyla Rus kontrolü altında olması ve Rusların Mıkolayiv’e doğru ilerleme isteği, Rus güçlerinin Ukrayna'nın ana liman kenti ve birincil deniz üssü olan Odessa'ya açılabileceğinin de sinyallerini veriyor. Odessa savaşın güneydeki en kilit noktası.

Şehirde sıklıkla sokak çatışmaları yaşanıyor ve caddelerin çok önemli bir kısmı kum torbalarıyla çevrilmiş durumda. Rusların buradaki amacı Ukrayna'nın denizle olan bağını tamamen kesmek. Hatta 3 Mart’ta Kırım'dan ayrılan çok sayıda Rus çıkarma gemisi, Odessa açıklarında saldırı emri beklerken görüntülendi. ABD'li yetkililer de dün Ukrayna’ya Ruslar tarafından denizden büyük bir saldırı olabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ise Rusların Herson da dâhil olmak üzere birçok şehri ele geçirip geçirmediği konusunda yorum yapmayarak, “Eğer bir yere gittilerse, bu sadece geçici olur. Onları kovacağız” dedi.

Telegraph’ta yer alan haberde ise Odessa kıyılarına yakın bekleyen Rus gemilerinin ‘Pyotr Morgunov’ ve ‘Ivan Gren’ sınıfı çıkarma gemisi olduğu vurgulandı. Gazetede konuyla ilgili yazı kaleme alan emeli İngiliz subay Dominic Nicholls, bu gemilerin 20 tank, 36 piyade aracı ve 3 bin kadar asker taşıyabildiğinin altını çizdi. Ayrıca kıyıdan açıkta dolaşan iki geminin daha olduğunu vurgulayan Nicholls, bu gemilerin de 15-20 arasında tankı taşıyabileceğini söyledi.

ESTONYA’YA AİT KARGO GEMİSİ BATTI

Diğer yandan Odessa'da Estonya'ya ait bir kargo gemisi battı. Mayına çarparak battığı tahmin edilen gemideki mürettebattan dört kişinin kayıp olduğu açıklandı. Bu gelişmenin, Estonya'nın NATO üyesi olması nedeniyle Doğu Avrupa'da daha fazla çatışmaya yol açabileceğinden korkuluyor.

UKRAYNA KİEV VE HARKİV’DE DİRENİYOR

Ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunda da çatışmalar sürüyor. Rus ordusu Kiev’de Dinyeper Nehri boyunca şehri kuşatmaya çalışsa da Ukraynalılar tarafından hiç hesap etmedikleri şekilde bir direnişle karşılaştı.

ABD Savunma Bakanlığı son olarak "Kiev'e yönelen Rus konvoyu son 36 saatte çok az ilerleyebildi" açıklamasını yaptı. Açıklamada Rus güçlerini durduranın yerel halkın direnişi olduğu belirtildi. ABD'li bir savunma yetkilisi de büyük Rus askeri araç konvoyunun Kiev yakınlarında yakıt ve gıda yetersizliği nedeniyle durduğunu ifade etti.

Ukraynalılar karada dirense de Rusların hava saldırılarının yoğunluğu artıyor . Rus birlikleri en son Kiev'de iletişimi kesmek için televizyon ve radyo kulesini bombalamıştı.

Ülkenin kuzeydoğusundaki Harkiv'de direniş sürse de kayıplar her gün artıyor. Ukraynalı yetkililerin verdiği bilgilere göre son 24 saat içinde 34 sivil yaşamını yitirdi. İngiltere Savunma Bakanlığı ise yeni istihbarat bilgilerine dayandırdığı açıklamasında Harkiv ve Çernihiv'in hâlâ Ukrayna'nın kontrolünde olduğunu duyurdu.



Harkiv’de Rus ordusunun şehir ve kasabalara girmesini önlemek için sivil direniş de yoğunlaşmış durumda. Özellikle Zelenski'nin "İşgalcilere karşı koyun" çağrısı üzerine eli silah tutan vatandaşlar Ruslara karşı koyma konusunda daha da cesaretlendi. Sosyal medyadan ve Ukrayna kamu kurumlarından, şehrin farklı bölgelerinde sivillerin Rus ordusuna karşı direniş gösterdiği yönünde çok sayıda video paylaşılıyor.