Güney Çin Denizi'nde tansiyon yükseliyor... Kaza 'karanlık filo'yu ortaya çıkardı... Ortalığı karıştıran iddia!
Güncelleme Tarihi:
Dünya petrol ticareti için kilit bölgelerden olan Güney Çin Denizi'nde Çin ve komşu ülkeler arasında tansiyon yükselirken, bölgede yaşanan bir kaza 'Çin'in karanlık filoları var' iddiasını gündeme getirdi. İddiaya göre İran'dan aldığı petrolü bu gemilerle ülkesine taşıyarak ABD yaptırımlarını atlatıyor. Çin, yaptırımları deldiğini kabul etmezken İran ile ticaretin meşru olduğunu ve yasadışı gemilerin gözaltına alındığını ifade ediyor.
Güney Çin Denizi'nde son günlerde sular git gide ısınıyor. Bölgede hak iddia eden Çin ve Filipinler birçok kez karşı karşıya geliyor. Çin bölgede bulunan Spratly Adalarında askeri üsler inşa ederken Filipinler de bölgede karakol olarak kullandığı bir gemi bulunduruyor.
İki taraf arasında tansiyon yükselirken Güney Çin Denizi son günlerde başka bir konu ile de gündeme geldi. Dünya petrol ticaretinin yüzde 30'unun, Çin'in petrol ihtiyacının ise yüzde 90'ının taşındığı deniz, Çin için çok önemli. Enerji kaynaklarına erişimi kısıtlı olan Çin'in devasa sanayisi bu denizden taşınan petrole bağımlı durumda. Ancak bölgede yaşanan bir kaza Çin'in petrol ihtiyacı ile ilgili bazı iddiaları gündeme getirdi.
CERES 1 KONUMUNU GİZLİYOR MU?
Washington Post'un haberine göre Hafnia Nile adlı yük gemisi Ceres 1 isimli 300 metrelik petrol tankeri ile Malezya açıklarında geçtiğimiz günlerde çarpıştı. Hasar gören Hafnia Nile limana çekilirken iddiaya göre Ceres 1 ise Malezya Sahil Güvenliği tarafından kazadan sonra olması gereken yerden çok uzakta durduruldu. Yetkililer tam yol giden Hafnia Nile'ın, dev tankeri göremediğini öne sürerken, bu durumun imkansız olduğunu, tüm gemilerin kullanması zorunlu olan Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) verilerine göre Hafnia'nın Ceres 1'in konumunu görmesi gerektiğini ifade ediyor.
AIS sistemi ile gemilerin konumu Spire Global adlı uluslararası bir organizasyon tarafından an be an takip ediliyor. Kaza sonrası Ceres 1'in konumunu AIS sisteminden bir şekilde gizlediği ya da konumunu başka yerde gösterdiği üzerinde duruluyor. 18 Temmuz akşamı Ceres 1 AIS üzerinden "demir attığını" duyurmasına karşın Spire'ın verileri kuzeye doğru hareket etmeye devam etti. 19 Temmuz sabahı saat 3:55'te Ceres 1, AIS üzerinden konumunu iletmeyi bıraktı ve gemiden 26 saat haber alınamadı. Bu süre zarfında Ceres 1, Japonya'ya giden Singapur bayraklı Hafnia Nile adlı başka bir tankere çarptı.
'ÇİN'İN 'KARANLIK FİLOSU' VAR' İDDİASI
Ceres 1'in geçtiğimiz yıl Çin ile İran arasında birkaç kez sefer yaptığı görülürken bu geminin İran'dan Çin'e petrol taşıdığı öne sürülüyor. Bilindiği üzere İran, Venezuela, Rusya gibi ülkelerden petrol alan ülkeler ABD'nin ağır yaptırımları ile karşılaşabilir. İddiaya göre dev sanayisini döndürmek için petrole ihtiyaç duyan Çin, İran'dan ucuza aldığı petrolü, Ceres 1 gibi konumunu maskeleyen ya da yanlış bildiren gemilerle ülkeye taşıyor. Çin'in 'karanlık filo' adı verilen ve bu iş için kullanılan gemilerinin olduğu ve bu gemilerin denetimin pek olmadığı ufak ada ülkelerine kayıtlı olduğu iddia ediliyor. .
Bu gemilerdeki petrolün Güney Çin Denizi üzerinde başka gemilere transfer edildiği Washington Post haberinde belirtiliyor. Habere göre bu şekilde 'kara filo' olarak adlandırılan konumu maskelenmiş gemilerdeki petrol, Güney Çin Denizi üzerindeki başka tankerlerdeki petrollere karıştırılıyor. Deniz analiz grubu Kpler'de Çin petrol analisti olan Muyu Xu bölgenin gemiden gemiye yapılan petrol transferleri için merkez konuma geldiğini ifade ediyor. Kpler geçtiğimiz yıl bu bölgede 1000'den fazla aktarım tespit ederken bunların yüzde 30'unun yasa dışı olarak yapıldığını ifade ediyor. Singapur Limanı'ndan ayrıldıktan sonra kazaya karışan Ceres 1'den 26 saat haber alınamaması ve bulunduğunda boş olması da dikkatleri çekiyor.
Ceres 1'in bağlı olduğu şirkete ulaşılamaması soru işaretleri yaratılıyor. Gemi, 2021 yılından bu yana Ceres Shipping Limited isimli Hong Kong merkezli bir şirket tarafından işletiliyor. Ancak Hong Kong denizcilik otoritesi Washington Post'a böyle bir şirketin varlığından haberlerinin olmadığını belirtti. Ayrıca şirketin internet üzerinde herhangi bir iletişim adresi de bulunmuyor.
ÇİN: İRANLA TİCARET MEŞRU, YASADIŞI GEMİLERE KARŞI ÖNLEM ALIYORUZ
Çin, ABD yaptırımlarını deldiğini kabul etmese de İran gibi ülkelerle yaptığı ticareti de savunuyor. Çin'in ABD Büyükelçiliği sözcüsü Liu Pengyu bir açıklamada, "Çin, meşru ve yasal olan uluslararası hukuk uyarınca diğer ülkelerle normal enerji iş birliği yürütüyor" dedi. Bunun yanında Çinli otoriteler de yasa dışı petrol ticaretine karşı bir dizi önlemler aldıklarını ve son yıllarda bunları uygulamaya koyduklarını açıkladı. Şandong eyaleti gibi bazı liman bölgelerinde yetkililer, güvenlik zaafları bulunan ve uluslararası standartları karşılamayan gemileri göz altına almaya başladı.
Ancak uzmanlar bu uygulamaların yeterli olmadığı görüşünde. Enerji analitiği firması Vortexa'da Çin petrol analisti olan Emma Li, "İran'a uygulanan yaptırımlar sürdüğü ve Çin petrol satın almaya devam ettiği sürece bu kara filolar sıkça görülecek" diyor. Kpler'in verilerine göre, 2023'te İran, Venezuela ve Rusya'dan yasal olarak gelen petrol, Çin'in petrol ithalatının yüzde 26'sını oluştururken, 2024'ün ilk yedi ayında bu rakam yüzde 28'e çıktı.