Güncelleme Tarihi:
Rusya ve Ukrayna savaşında 16’ıncı güne girdik. Rus güçlerinin sivil yerleşimlere saldırıları devam ederken taraflar Antalya’da bir araya gelip diplomatik çözüm arayışlarında bulundu. Bu görüşmelerden ateşkes kararı çıkmazken Rus güçleri Kiev’e doğru ilerleyişine yeniden başladı.
Dünya devletleri ise Rusya’ya karşı yaptırım kararları almaya ve ülkeyi ekonomik çıkmaza sokarak direnişini kırmaya çalışmaya devam ediyor. Büyük şirketler de bu yaptırımların bir parçası olarak birer birer ülkeden çekiliyor.
Öte yandan Rusya’nın insanlığa karşı işlediği suçlarla ilgili olarak alınan kararlardan en dikkat çekici olanlardan biri sosyal medya devi Facebook’tan geldi. Instagram’ın da sahibi olan şirket bu iki platformda Rusya’ya yönelik nefret söylemleri bir süreliğine de olsa serbest bıraktığını açıkladı.
Sosyal medya platformları normal koşullarda ayrımcı, belli bir ırka, dezavantajlı gruba, bir ülke halkına yönelik paylaşımları kısıtlıyor, bunları siliyor, paylaşım sahiplerinin hesaplarına ise yasak getiriyor. Bu platformların başında da Twitter, Facebook, Instagram gibi dünya çapında en çok kullanılan platformlar var.
Facebook, yıllardır devam ettirdiği bu politikayı geçici olarak devre dışı bırakıp Rusya’ya yönelik nefret söylemi içeren paylaşımları serbest bırakma kararı aldı. Karara göre Facebook ve Instagram’da “Rus işgalcilere ölüm” gibi sözleri paylaşmak artık platformlar tarafından engellenmeyecek. Ancak bu söylemleri tek tek sivil hedeflere yöneltmek yine de yasak olmaya devam edecek.
Facebook ve Instagram’ın sahibi olan ve birkaç ay önce ‘Meta’ adını alan şirketin bu kararı anında büyük bir tartışmayı da beraberinde getirdi.
Şirketin açıklamasında şu sözlere yer verildi:
“Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin sonucu olarak, normal koşullarda kurallarımıza aykırı olan ‘Rus işgalcilere ölüm’ gibi politik ifadeleri geçici olarak serbest bırakıyoruz. Ancak Rus sivillere yönelik şiddet çağrılarına yer vermeyip bunları yasaklamaya devam edeceğiz.”
KREMLİN'DEN YANIT GELDİ
Kremlin'den yapılan açıklamada Meta'nın aldığı bu kararın doğru olduğunun kanıtlanması durumunda şirketin Rusya'daki tüm faaliyetlerini durdurması gerektiğine vurgu yapıldı.
KARAR HANGİ ÜLKELER İÇİN GEÇERLİ?
Haber ajanslarında yer alan bilgilere göre bu yeni karar Ermenistan, Azerbaycan, Estonya, Gürcistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya, Rusya, Slovakya ve Ukrayna’yı kapsıyor. Bu bilginin içerik yöneticilerine yollanan maillerden elde edildiği bildiriliyor.
Meta şirketi bu coğrafi sınırların başka hangi ülkeleri kapsayacağını ise henüz açıklamadı e bu konuda soruları cevapsız bıraktı. Şirket daha önce benzer durumlarda aldığı ya da almadığı bu tür kararlar yüzünden sıkıntılar yaşamıştı. Temmuz 2021’de İran’da yaşanan protestolarda şirket aynı kararı almış; İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney için yapılan ‘Ayetullah Ali Hamaney’e ölüm’ paylaşımlarına geçici olarak izin vermişti.
PANDORA’NIN KUTUSU AÇILDI
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla birlikte başlayan süreç teknoloji şirketlerini ve televizyonları zor duruma düşürdü. Örneğin ABD’li Senatör Lindsey Graham’ın canlı yayında Rus lider Vladimitr Putin’e suikast çağrısı yapması büyük tepki toplamıştı. Graham, bu sözlerini Twitter’dan da paylaşmış, “Bunu bitirmenin tek yolu Rusya’dan birilerinin bu adamı indirmesi” ifadesini kullanmıştı. Graham’ın bu tweet’i platform tarafından sansürlenmedi ya da kaldırılmadı.
Dijital Suçlar Araştırma sorumlusu Emerson Brooking “Bu karar Rus askerlerine yönelik şiddet çağrılarına da izin verir.” derken “Buradaki şiddet çağrısı aynı zamanda direniş çağrılarıyla da kesişir; çünkü Ukrayna da şiddet yüklü bir işgale direniyor.” detayının altını çiziyor.
KARŞI ÇIKAN DA VAR
Lehigh Üniversite’sinden Prof. Jeremy Littau ise “Belli zaman dilimlerinden belli insanlara yönelik nefret söylemini serbest bırakmak korkutucu bir yere giden bir kapıyı açmaya benziyor.” diyerek kararı eleştirdi.
Facebook ve Instagram Rusya’ya yönelik bu tavrı alırken, Rusya da benzer sosyal medya platformlarının ülke içi kullanımlarını kısıtlamaya başladı. Başta Twitter ve Facebook olmak üzere neredeyse tüm Batı kaynaklı sosyal medya platformları ülkede yasaklı hale geldi.
Böylelikle Rusya, dünyada bunu yapan diğer iki ülkenin; Çin ve Kuzey Kore’nin arasına katılmış oldu.