Güncelleme Tarihi:
Amy, otel odasında bir aşağı bir yukarı yürürken, "Korkuyorum, gerçekten korkuyorum" diye söyleniyordu. Bir haftadır gözüne uyku girmemişti. Nihayet yıllar sonra başlarına ne geldiğini anlama fırsatını elde etmişlerdi.
Amy, gerginlikten yerinde duramazken, ikizi Ano odanın köşesindeki koltuğa oturmuş, TikTok videoları izliyordu. Ano kardeşine bakıp, "Bu kadın, bizi satan kişi olabilir" dedi. Aslında Ano da çok gergindi. Ama bunun sebebi korkması değil nasıl tepki vereceğini, öfkesini kontrol edip edemeyeceğini bilmemesiydi.
Ano ve Amy, çok uzun bir yolculuğun son durağındaydı. Hayatlarını oluşturan yapbozun eksik parçasını bulabilmek için Gürcistan'dan kalkıp Almanya'nın Leipzig şehrine gelmişlerdi. Nihayet kendilerini dünyaya getiren kişiyle, biyolojik anneleriyle tanışacaklardı.
HİKÂYELERİ HENÜZ 12 YAŞINDAYKEN BAŞLADI
İki kız kardeş, bu buluşmadan önceki iki yılı, yapbozun parçalarını bir araya getirmekle geçirdi.
Amy ve Ano'nun birbirlerinin varlığından haberdar olma hikâyesi, 2014 yılında başladı. O sırada kızlar henüz 12 yaşında birer çocuktu.
Günlerden bir gün, Amy Khvitia, televizyonda bir yetenek yarışması izliyordu. Ekranda dans eden akranı kız, Amy'e tıpatıp benziyordu.
"Tüm tanıdıklarımız annemi arayıp, 'Neden Amy yarışmaya başka bir isimle katıldı?' demeye başladı" ifadelerini kullanan Amy, ailesine bu benzerliği sorduğunda, "İnsan insana benzer, olur böyle şeyler" cevabını aldı ve konu kapandı.
"ÇOK UZUN ZAMANDIR SENİ ARIYORDUM"
Bu olaydan 7 yıl sonra, Kasım 2021'de Amy, kaşını deldirdiği anların videosunu TikTok'ta paylaştı. O sırada Ano Sartania, Amy'den 320 kilometre uzakta Tiflis'te yaşıyordu. 19 yaşındaki Ano'ya bir arkadaşı Amy'nin TikTok videosunu gönderdi. Videodaki kızın Ano'ya benzerliği dikkat çekiciydi.
Ano, kıza internet üzerinden ulaşmak istedi ancak başarılı olamadı. Bunun üzerine üniversite öğrencilerinin üye olduğu bir WhatsApp grubundan yardım istedi. Şansına, grupta Amy'i tanıyan birileri çıktı ve ikiliyi Facebook üzerinden tanıştırdı.
Amy, tanışır tanışmaz Ano'nun yarışmada gördüğü kız olduğunu anladı ve "Çok uzun zamandır seni arıyordum" diye bir mesaj gönderdi. Ano'nun cevabı "Ben de seni" şeklindeydi.
Amy ve Ano 12 yaşlarındayken
SAÇ KESİMLERİNDEN HASTALIKLARINA PEK ÇOK ORTAK NOKTALARI VARDI
İlerleyen günlerde, çok fazla ortak noktaları olduğunu keşfettiler. Ancak bazı taşlar bir türlü yerine oturmuyordu.
İkisi de 2002 yılında Gürcistan'ın batısında (şu an faaliyette olmayan) Kirtskhi Kadın Doğum Hastanesi'nde dünyaya gelmişti. Ancak doğum belgelerine bakılırsa, doğum tarihleri arasında birkaç hafta vardı. Bu da ikiz hatta kardeş olamayacakları anlamına geliyordu.
Ne var ki benzerlikler bununla sınırlı değildi. Müzik zevkleri aynıydı. İkisi de dans etmeyi çok seviyordu. Saç kesimleri bile benziyordu. En önemlisi de hem Ano hem de Amy displazi adı verilen genetik bir kemik hastalığından muzdaripti.
"BEN OYDUM, O DA BENDİ"
Birlikte bir gizemi yavaş yavaş açığa çıkarıyor gibiydiler. Amy, "Ano hakkında ne zaman yeni bir şey öğrensem, işler biraz daha karıştı" diye konuştu.
Birkaç hafta sonra yüz yüze görüşmeye karar verdiler. Birbirlerini ilk kez Tiflis'te, Rustaveli Metro İstasyonu'nun çıkışında gördüler.
Amy, "Aynaya bakıyor gibiydim. Yüzümüz, sesimiz tıpatıp aynıydı. Ben oydum, o da bendi" derken Ano da "İnsanlara sarılmaktan hoşlanmam ama Amy'e sarıldım" ifadelerini kullandı.
AİLELERİ GERÇEKLERİ ANLATMAK ZORUNDA KALDI
Bu görüşmenin ardından kızlar aileleriyle yüzleşmeye karar verdi ve hayatlarıyla ilgili çok önemli bir gerçek ortaya çıktı: İkisi de evlatlıktı. 2002 yılında birkaç hafta arayla evlat edinilmişlerdi.
Bu gerçekle yüzleşmek Amy'i çok üzdü. Bütün hayatının bir yalan olduğunu hissediyordu. Ano ise ailesine kızgın ve üzgündü. Ama zor konuşmaların bir an önce sona ermesini istiyordu.
Araştırmaya devam eden Amy ve Ano, doğum tarihleri dahil doğum belgelerindeki tüm detayların yanlış olduğunu keşfetti. Bunun üzerine aileleri kızlara işin aslını anlattı. Söylediklerine göre, çocuk sahibi olamayan Khvitia çiftine, bir arkadaşları, yeni dünyaya gelmiş bir istenmeyen bebekten bahsetmiş ve "Belli bir ödeme karşılığında bebek sizin olabilir, kendi çocuğunuz gibi yetiştirebilirsiniz" demişti. Sartania'ların hikâyesi de aynıydı.
Ne Khvitia'lar ne de Sartania'lar bebeklerin ikiz olduğundan haberdardı. Üstelik çocuklarını evlat edinirken yüklü meblağlar ödemelerine rağmen yaptıkları şeyin yasa dışı olduğunu da bilmiyorlardı. Hastane çalışanları da sürecin bir parçası olduğundan, meşru bir iş yaptıklarını düşünüyorlardı.
CEVAP BİR FACEBOOK GRUBUNDA BULUNDU
Aileler ödedikleri paranın miktarını açıklamıyordu ancak Amy ve Ano, kendilerini satan kişilerin biyolojik aileleri olup olmadığını sorgulamaya başlamıştı.
Amy, biyolojik annelerini bulup bu soruyu ona sormak istiyordu ama Ano kararsızdı. "Bize ihanet eden biriyle neden görüşmek isteyeceksin ki?" demişti ikizine.
Çocuklarının yasa dışı yollarla evlat edindirildiğinden şüphelenen Gürcistanlı ailelere yönelik bir Facebook grubu bulup hikâyelerini paylaşan Amy'nin beklediği yanıt Almanya'dan geldi.
MESAJ YAZAN KİŞİ KIZ KARDEŞLERİYDİ
Genç bir kadın, annesi Aza'nın 2002 yılında Kirtskhi Kadın Doğum Hastanesi'nde ikiz kız bebekler dünyaya getirdiğini, kendisine bebeklerin öldüğünün söylendiğini ama ortada şüpheli bir durum olduğunu yazdı.
Yapılan DNA testiyle bu genç kadın ile Amy ve Ano'nun kardeş oldukları kanıtlandı. Yani kızlar biyolojik annelerini bulmuşlardı.
Amy, Aza'yla görüşmek için can atıyordu ama Ano o kadar emin değildi. İkizini, "Bu kişi seni satmış olabilir, sana doğruyu söylemeyecektir" diye uyaran Ano, nihayetinde Amy'e destek olmak için Almanya'ya gitmeyi kabul etti.
* * * * *
Amy ve Ano'nun kullandığı Facebook grubunun ismi Vedzeb. Bu kelime Gürcüce "arıyorum" anlamına geliyor. Gruptaki 230 binden fazla üyenin önemli bir kısmını kendilerine "Çocuğun öldü" denen ama zaman içinde bu ölümlerin kayıt altına alınmadığını ve çocukların hayatta olabileceğini keşfeden anneler oluşturuyor. Bunun yanı sıra Amy ve Ano gibi biyolojik ailesini arayan çocuklar da var.
Grubu 2021 yılında kuran kişi gazeteci Tamuna Museridze. Merhum annesinin evini toplarken yanlış bilgilerle dolu doğum belgesini bulan ve evlatlık olduğunu anlayan Tamuna, kendi ailesine ulaşabilmek için Vedzeb'i hayata geçirdi. Ancak grup kısa süre içinde on binlerce kişiyi etkileyen bir skandalın açığa çıkmasına vesile oldu.
Yüzlerce çocuğu aileleriyle buluşturmayı başaran Tamuna, henüz kendi ailesine ulaşamadı ancak 1950'lerde başlayıp 2005'e kadar devam eden bir merdiven altı evlat edinme ağını gözler önüne serdi.
2005 VE 2006'DAKİ YASA DEĞİŞİKLİKLERİ ETKİLİ OLDU
Tamuna'ya göre, organize suç örgütlerinin idaresindeki bu evlat edinme ağında taksi şoförlerinden nüfuzlu devlet memurlarına kadar toplumun her kesiminden insan vardı. Bu sayede yasa dışı evlat edinme süreçleri için gerekli belgeler kolayca hazırlanabiliyordu.
BBC'ye yaptığı açıklamada, "Tahayyül edilemeyecek kadar büyük bir kapsamı var. 100 bin civarında bebek çalındı" diyen Tamuna bu sayıya kendisine ulaşan ailelerin verdiği bilgilere dayalı hesapları sonucu eriştiğini vurguladı. Zira söz konusu evlat edinmelerle ilgili belgelere ulaşmak mümkün olmadığından, kesin sayıyı teyit etmek imkânsız. Çocukların bazılarının başka ülkelerdeki aileler tarafından evlat edinilmiş olması da durumu karmaşıklaştırıyor.
Gürcistan, 2005 yılında evlat edinme yasasında, 2006 yılında da insan kaçakçılığı yasasında önemli değişikliklere gitti. Bu girişimlerin sonucunda yasa dışı evlat edinme olayları büyük oranda son buldu.
* * * * *
Gerçeği arayan kişilerden biri de Irina Otarashvili. 1978 yılında Kvareli'deki bir hastanede ikiz erkek çocuklar dünyaya getiren Irina'ya oğullarının sağlıklı olduğu söylendi. Ne var ki genç kadına çocukları gösterilmedi.
Üç gün sonra bebeklerinin solunum problemleri nedeniyle aniden öldüğünü öğrenen Irina ve eşi, ortada bir tuhaflık olduğunu düşünmekle birlikte yetkililerin söylediklerini sorgulamadan kabul etti.
Bebeklerinin cenazelerini bir bavul içinde teslim alan çift, hastane yetkililerinin, "Sakın kapağı açmayın, çok üzülürsünüz" telkinlerine uydu ve bavulu olduğu gibi evlerinin bahçesine gömdü.
44 YIL SONRA GERÇEK ORTAYA ÇIKTI
Bundan 44 yıl sonra Irina'nın kızı Nino, Facebook'ta Vedzeb grubuna rastladı ve kardeşlerinin başına aynı şeyin gelmiş olabileceğine dair içine bir kurt düştü.
Nino ve kız kardeşi Nana, bavulu gömülü olduğu yerden çıkarıp açtığında içinden bebek kemikleri yerine tahta parçaları çıktı. Nino Elizbarashvili, o anları, "Gülsek mi ağlasak mı bilemedik" sözleriyle özetledi.
Polisten yardım isteyen aile, bavulun içindekilerin insan kalıntısı değil asma dalları olduğunu teyit ettirdi. Nino, erkek kardeşlerinin halihazırda hayatta olduğuna ve bambaşka kimliklerle yaşadığına inandığını belirtti.
* * * * *
Amy ve Ano'ya dönersek... Kızların biyolojik anneleriyle tanışmaları duygusal anlara sahne oldu. İkizler otel odasından içeri adım atar atmaz, Aza yerinden fırlayıp onlara sarıldı. Sessizlikle geçen dakikaların ardından, Aza ve kızlar biraz yalnız kalmak istedi.
Aza, görüşmede hikâyenin kendi tarafını ikizlere aktardı. Dediğine göre doğum yaptıktan sonra hastalanmış ve komaya girmişti. Kendine geldiğinde hastane çalışanları Aza'ya bebeklerin doğumdan kısa süre sonra öldüğünü söylemişti.
Amy ve Ano'yla tanışmanın hayatına yeni bir anlam kattığını belirten Aza, kızlarıyla çok yakın olmasalar da görüşmeye devam ettiklerini dile getirdi.
GÜRCİSTAN'DA BİRÇOK SORUŞTURMA YAPILDI
Gürcistan hükümeti 2022 yılında, bahsi geçen olaylara ilişkin bir soruşturma başlattı. Hükümet yetkilileri tarafından BBC'ye yapılan açıklamada, 40'tan fazla kişiyle görüşüldüğü ancak vakaların çok eski olduğu ve tarihsel verilerin kaybolduğu belirtildi.
Gazeteci Tamuna Museridze ise elindeki bilgileri ilgili makamlarla paylaştığını ancak resmî raporun ne zaman yayımlanacağını bilmediğini söyledi.
Gürcistan hükümeti konuyu açıklığa kavuşturmak için en az dört girişimde bulundu. İlk olarak 2003 yılında başlatılan uluslararası çocuk kaçakçılığı soruşturmasında, çok sayıda kişi tutuklandı ancak kamuoyuyla paylaşılan bilgiler oldukça sınırlı kaldı.
Son olarak 2015 yılında gerçekleştirilen bir diğer soruşturmanın ardından ülke basınında Rustavi Kadın Doğum Hastanesi'nin genel direktörü Aleksandr Baravkovi'nin tutuklandığı haberleri yer aldı. Ancak Baravkovi aklandı ve göreve iade edildi.
AİLELER MAHKEMEYE GİDİYOR
BBC'nin tekil vakalar hakkında daha fazla bilgi istemek için ulaştığı Gürcistan İçişleri Bakanlığı yetkilileri, kişisel verilerin korunması kanunu gereğince bu talebi reddetti.
Öte yandan Tamuna ve insan hakları avukatı Lia Mukhashavria, mağdurların davalarını yargıya taşıdı. Davacılar doğum belgelerine erişim hakkı istiyor. Gürcistan yasaları şu an buna izin vermiyor. Tamuna bu sayede geçişin hayaletlerini huzura kavuşturabilmeyi umduklarını söyledi.
Hayatı boyunca bir şeylerin ya da birilerinin eksikliğini hissettiğini belirten Ano ise "Siyahlar giymiş küçük bir kızın peşimden geldiğini ve bana günümün nasıl geçtiğini sorduğunu hayal ederdim. Amy'i bulduktan sonra bu his kayboldu" dedi.
BBC'nin "Georgia's stolen children: Twins sold at birth reunited by TikTok video" başlıklı haberinden derlenmiştir.