BM Genel Sekreteri Guterres’ten korkutan uyarı: Nükleer yok oluştan tek bir ‘hesap hatası’ uzaktayız
Güncelleme Tarihi:
Rusya ve Ukrayna arasında devam eden savaş dünyanın soğuk savaştan beri unutmaya yüz tuttuğu nükleer savaş korkusunu alevlendirdi. Son günlerde Çin ve Tayvan arasında yükselen gerilim ve Kuzey Kore’yle İran gibi ülkelerin nükleer programları dünyayı diken üstünde tutuyor. BM Genel Sekreteri António Guterres’in yaptığı son açıklamaysa tüm bu korkuları adeta perçinledi…
“Şu ana kadar olağanüstü şanslıydık. Ancak şans bir strateji değildir.”
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres’in bu sözleri düşündürücü olduğu kadar korkutucu da. Guterres bu sözü, Ukrayna, Kore yarımadası ve Orta Doğu'ya atıfta bulunarak söylüyor ve dünyayı yaklaşan felakete karşı uyarıyor:
BM’nin en yetkili ismi António Guterres, tıpkı ABD, İngiltere ve Fransa'nın Rusya'yı “tehlikeli nükleer söylemini ve davranışını” durdurmaya çağırdığı gibi, dünyayı ‘bir yanlış anlamanın nükleer yıkıma yol açabileceği’ konusunda uyardı.
SOĞUK SAVAŞ’TAN BU YANA BİR İLK
New York'ta gerçekleşen, kritik önemdeki bir Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması (NPT) konferansının açılışında konuşan Guterres, dünyanın ‘soğuk savaşın zirvesinden bu yana görülmemiş bir nükleer tehlike’ ile karşı karşıya olduğu konusunda uyarı yaptı.
Rusya'nın Ukrayna ile savaşına ve Kore yarımadası ile Orta Doğu'daki gerilimlere değinen Guterres, ‘nükleer imalar taşıyan’ krizlerin tırmanabileceğinden korktuğunu söyledi.
Genel Sekreter, nükleer silahların yayılmasını önlemek için 1970 yılında yürürlüğe giren uluslararası bir anlaşma olan NPT'nin 10. gözden geçirme konferansında yaptığı konuşmada, "Bugün insanlık nükleer imhadan, nükleer bir yok oluştan yalnızca bir yanlış anlama, bir yanlış hesaplama" uzaktadır dedi ve devam etti:
"Şu ana kadar olağanüstü şanslıydık. Ama şans bir strateji değildir. Şans, nükleer çatışmaya dönüşen jeopolitik gerilimlere karşı bir kalkan da değil.”
NÜKLEER SİLAHLARDAN ARINMIŞ BİR DÜNYA
António Guterres, bu sözlerle birlikte insanlığı nükleer silahlardan arınmış bir dünyaya doğru yeni bir yola koymaya çağırdı.
BM'nin New York'taki merkezinde düzenlenen toplantı, Covid-19 salgını nedeniyle 2020'den bu yana birkaç kez ertelenmişti.
Guterres, konferansın anlaşmayı ‘güçlendirmek’ ve ‘çevremizdeki endişe verici dünyaya uygun hale getirmek için bir şans’ olduğunu söyledi.
Genel sekreter, "Nükleer silahları ortadan kaldırmak, asla kullanılmayacaklarının tek garantisidir" diyerek, ABD'nin 6 Ağustos 1945'te Japon şehrine atom bombası atmasının yıldönümü için Hiroşima'yı ziyaret edeceğini de sözlerine ekledi.
DÜNYA GENELİNDE 13 BİN NÜKLEER SİLAH VAR
“Şu anda dünya çapında cephaneliklerde yaklaşık 13 bin nükleer silah tutuluyor. Bütün bunlar, yayılma risklerinin arttığı ve savaşların tırmanmasını önlemeye yönelik önlemlerin zayıfladığı bir zamanda yaşanıyor”.
Ocak ayında, BM güvenlik konseyinin beş daimi üyesi - ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa - nükleer silahların daha fazla yayılmasını önleme sözü vermişti.
ABD-FRANSA-İNGİLTERE ORTAK BİLDİRİ YAYINLADI
Pazartesi günü, ABD, İngiltere ve Fransa ortak bir bildiride “nükleer bir savaşın kazanılamayacağını ve asla savaşılmaması gerektiğini” söyleyerek taahhütlerini yinelediler.
Üçlü, 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgalinden kısa bir süre sonra nükleer güçlerini alarma geçirdiğini açıklayan Rusya'yı da hedef aldı ve Moskova'yı NPT kapsamındaki uluslararası taahhütlerine saygı duymaya çağırdı. Bildiri şöyleydi:
“Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik sebepsiz ve hukuksuz saldırganlık savaşının ardından, Rusya'yı sorumsuz ve tehlikeli nükleer söylem ve davranışlarına son vermeye çağırıyoruz.”
KREMLİN İDDİALARI KABUL ETMİYOR
Kremlin'e göre, Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'nın anlaşmanın “harfine ve ruhuna” sadık kaldığı ve nükleer bir savaşta “kazanan” olamayacağı konusunda ısrar etti.
Birçok konuşma Rusya'ya odaklanırken, ABD dışişleri bakanı Antony Blinken, "yasadışı nükleer programını genişletmeye devam eden" Kuzey Kore'yi ve "nükleer gerilimi tırmandırmaya devam eden İran'ı" da kınadı ve bunları ‘kritik bir anda’ yaptıklarının altını çizdi.
Daha önce yaptığı açıklamada Joe Biden da Rusya ve Çin'i nükleer silahların kontrolü müzakerelerine girmeye çağırmıştı.
İran da, tüm yaptırımlara rağmen nükleer programından vazgeçmiyor
ABD: YENİ ANLAŞMAYA HAZIRIZ
ABD başkanı, yönetiminin, 2026'da sona erecek olan Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'daki kıtalararası nükleer kuvvetleri sınırlayan anlaşma olan New Start'ın yerine geçecek bir anlaşmayı "hızla müzakere etmeye" hazır olduğunu yineledi.
191 imzacının her beş yılda bir gözden geçirdiği NPT, nükleer silahların yayılmasını önlemeyi, tam silahsızlanmayı teşvik etmeyi ve nükleer enerjinin barışçıl kullanımında iş birliğini teşvik etmeyi amaçlıyor.
2015'teki son gözden geçirme konferansında taraflar esasa ilişkin konularda anlaşmaya varamadılar.
Japon başbakanı Fumio Kishida, “O zamandan beri uluslararası toplum içindeki bölünme daha da büyüdü” dedi. “Nükleer silahların olmadığı bir dünyaya giden yol daha da zorlaştı. Yine de vazgeçmek bir seçenek değil.”
Rusya Devlet Başkanı Putin: Nükleer savaşın galibi olmaz