Doğan Hızlan: Eşekli Kütüphaneci'ye devlet ilgisi

Doğan HIZLAN

MEZARINDA rahat uyu Fakir Baykurt, devlet senin Eşekli Kütüphaneci'n Mustafa Güzelgöz'e saygılarını sunmak için Nevşehir Valisi Yusuf Erbay ile Ürgüp Belediye Başkanı Bekir Ödemiş'i göndermiş.

Her zaman da soruşturma için müfettiş gönderecek değil ya!

Devletle vefa birbirine yakışan iki kavram.

Naci İşler'in (Ürgüp/DHA) haberini okuyunca kitap, kitapseverler ve Türkiye'de emeğe gösterilen saygı açısından çok sevindim.

Hulki Cevizoğlu'na televizyon programında (11 Temmuz 1997) Fakir Baykurt şöyle diyor:

‘‘Yarın bir yolculuğa çıkacağım. Ve Orta Anadolu'da bir zamanlar eşek sırtında köylere kitap taşıyan ve Eşekli Kütüphaneci diye ün yapmış olan Mustafa Güzelgöz'ü arayıp bulacağım ve onunla konuşacağım. Elimden gelirse onun biyografisini yazacağım.’’(1)

Fakir Baykurt sözünü tuttu.

Eşekli Kütüphaneci (2) romanını yazdı, 12 Ekim 1999'da Almanya'da öldü, kitap da Eylül 2000'de yayınlandı.

Güzelgöz, vali ve belediye başkanını karşısında görünce, ‘‘Yıllar sonra, nihayet beni hatırlayıp, ziyaretime gelen oldu,’’ demiş.

Bugün 83 yaşında olan emekli kütüphaneci, öğrencilere, gençlere kitap sevgisini aşılamak için 5 eşek, 3 at ve 2 katıra, sandıklara koyup yüklediği kitapları köy köy dolaştırırmış.

Ev hanımları kütüphaneye gelsin, kitap okusun diye 12 dikiş makinesi almış.

Bazı hayatların özetini bir kaç cümle ile verdikten sonra, onun için yazacağınız övgü yazıları soluk ve cılız kalır.

* * *

FAKİR BAYKURT'un son kitabı Eşekli Kütüphaneci, bir başka Türkiye gerçeğinin acısını, mutluluğunu bize tekrar duyurduğu için de okunmalı.

Herkese kitap okutan, köylüyü aydınlatan, onların ürünlerini değerlendiren, kooperatifler kurduran Mustafa Güzelgöz'e bu günahlarının (!) bedelini ödetmemek bize yakışır mı?

Kitap okumak tehlikeli bir uğraştır.

Devlet bunu bilmez mi?

Bir gün karşısına bir müfettiş çıkarır, alışık olduğumuz bir suçlamayla: Sen sıl işini yapmıyorsun.

Elli yaşında emekliye ayrılır. Zannediyor ki, gelecekler, etme eyleme, işinin başından ayrılma, diyecekler.

Fakir Baykurt'un Eşekli Kütüphaneci romanından emekli gerekçesini okumalıyız:

‘‘Şimdi üstünden yıllar geçince düşünüyorum da, büyük bir, hatta iki hata yaptığımın ayırdına varıyorum. Ben çalışıp topluma, yurda hizmet ederken, halka ve onun çocuklarına karda kışta eşekle kitap götürürken, Ürgüp köylerinde yaşamı yükseltmek için düşündüğüm hizmetleri yürütürken ortada bir de politika olduğunu, kıskançlık, fesatlık olduğunu hiç aklıma getirmedim!’’

* * *

MUSTAFA GÜZELGÖZ'e mutlu, uzun ömürler diliyorum.

Her kitap okuyanın, sevenin gönlünde yüce bir yeri var.

Üstelik kaç kişi Fakir Baykurt'un roman kahramanı olabilir.

Bir Ürgüp türküsüyle noktalamalı bu yazıyı. Üstelik onun gençlik günlerine de bir gönderme yaparak:

‘‘Çarşıdan aldım tuzu/Ürgüp'ten aldım kızı/Her meyveden çok iyi/Hem tadı var hem tuzu.’’

(1) Eşekli Kütüphaneci-Fakir Baykurt'la Birkaç Saat, Hulki Cevizoğlu, Aksoy Yayıncılık.

(2) Eşekli Kütüphaneci, Fakir Baykurt, Adam Yayınları.