D vitamini almanın tam zamanı!

Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Ece Aydoğ, “Bu aylarda koruma kremi kullanmadan 10-15 dakika güneşlenin” diyor.

İsteyerek veya koşullar nedeniyle işyerlerinde, evlerde, sokaklarda, hatta tatillerde güneşten kaçınmakla geçiyor hayatımız. Ancak bu kaçınma, vücudu D vitaminden mahrum etme anlamına da geliyor. Halbuki biliyoruz ki D vitaminin yüzde 80’inin güneş ışınlarıyla açığa çıkıyor. Dolasıyla güneşi tamamen düşman bilmek de hatalı. Doç. Dr. Aydoğ, “Özellikle güneş ışınlarının dik geldiği 11.00-15.00 saatleri D vitaminin dönüşümü için en etkili dönem. Ancak maalesef bu saatler cilt kanseri için de en riskli saatler. Sadece 10-15 dakikalığına, koruma kremi kullanmadan, diz ve dirseklerden aşağısını güneşlendirmek yeterli” diyor.

ESMERLERİN İHTİYACI DAHA FAZLA

Doç. Dr. Aydoğ ilginç bir bilgiyi daha paylaşıyor. Esmer kişilerde D vitamini sentezi, sarışınlara göre daha yavaş. Dolasıyla esmerlerin cilt özelliklerinden ötürü sarışınlardan 36 kat daha fazla güneşe maruz kalmaları gerekiyor.
D vitaminin yüzde 20’si ise besinlerden alınıyor. Bu nedenle özellikle güneşe hasret kaldığımız kış aylarında D vitamini açısında zengin somon, uskumru gibi yağlı balıklar, balık yağı, yumurta ve mantar tüketilmesi gerekiyor.

KADINLARDA DAHA YAYGIN

D vitamini eksikliği, doğum ve emzirme nedeniyle kadınlarda daha yaygın. Cilt ve böbrekteki değişimler sebebiyle yaşlılar da D vitamini fakiri. D vitamini denge üzerinde önemli derecede etkili, dolasıyla yeterli düzeyde alımı sağlanırsa düşmelerin önlenerek kemiklerde kırık ihtimali azaltılabilir. D vitamini eksikliği basit bir kan tahliliyle saptanabilir.

EKSİKLİĞİ HASTALIĞI ÇAĞIRIYOR

D vitamini eksikliği yetişkinlerde yaygın kemik ve kas ağrıları şeklinde kendini gösteren osteomalazi denilen bir kemik metabolizması rahatsızlığına, çocuklarda ise raşitizme yol açar. Süregelen yaygın kemik ve kas ve ağrılarında D vitamini eksikliğinden şüphelenmek gerekir. Yapılan araştırmalarda fibromiyalji tanısı alanlar ve kronik bel ağrısı olan hastaların önemli kısmında D vitamini düşüklüğü saptanmış. D vitamini eksikliği, ileri aşamalarında, hastalarda kas kuvvetsizlikleri ve buna bağlı gelişen yürüyüş bozuklukları ve hatta kemiklerde kırılmalar dahi ortaya çıkabiliyor.

ÇOK İŞLEVLİ

D vitaminin vücutta kemik ve kas metabolizması dışında başka işlevleri de var. Kalp, beyin, meme, prostat gibi pek çok organımızda D vitamini alıcıları bulunur. D vitaminin farklı organlar üzerindeki etkisi yeni yeni keşfediliyor. Özellikle son dönemde kalp hastalıkları, diyabet, depresyon, bazı kanser ya da enfeksiyon türlerinde D vitamini eksikliği nedenler arasında sayılmaya başlandı.

VİTAMİN NASIL AÇIĞA ÇIKAR

D vitamini kritik öneme sahip çünkü, kemik ve kas metabolizmasının yapı taşı. Kuvvetli kemiklerin gelişmesi için böbreklerden ve bağırsaklardan fosfor ve kalsiyum emilimini düzenliyor. D vitamini, kolestrol kökenli bir maddenin UV ışınlarına maruz kalmasıyla meydana geliyor. Bir sonraki aşamada karaciğer ve böbrekte değişime uğruyor. En sonunda aktif D vitamini oluşuyor.