Concorde geri döndü

Geçen yıl 25 Temmuz'da Paris yakınlarından gelen bir haber tüm dünyayı şok etmişti. 1976'dan bu yana yüksek emniyet oranı ile uçan Air France (AF) Havayolları'na ait F-BTSC tescil işaretli Concorde, Paris Charles de Gaulle (CDG) Havalimanı'ndan kalkışta alevler içinde kalarak düşmüştü. Kazadan sonraki günlerde Concorde kullanan iki şirket, İngiliz Havayolları (BA-British Airways) ve AF hemen bu uçağın seferlerini durdurdu. Havacılık dünyasının geliştirdiği en hızlı uçak olan Concorde'lar hakkında bir tartışma başladı. Acaba bu zarif uçak tekrar göklere dönebilecek miydi?

Saçma sapan suçlamalar birbirini izledi. Kimilerine göre Concorde hiçbir zaman uçamayacaktı. Ekonomik olmadığı doğruydu ama bir gökyüzü harikası olduğu gerçeğini kimse gözardı edemiyordu. Concorde havacılık dünyasında önemli bir adımdı.

CONCORDE SUÇSUZDU

Talihsiz kazanın nedeni küçük bir metal parçasıydı. Concorde'un kalkışından önce başka bir uçaktan düşen parça önce uçağın tekerleklerine çarpmış, sonra da sekerek sol kanadının altındaki yakıt depolarına vurmuştu. Delinen kanat ve depodan akan oluk oluk yakıt uçağın alev almasına neden olmuştu. Uçak, pist içinde durma süratini geçtiği için havalanmak zorunda kalmıştı. Araştırmalara göre o an depolardan saniyede 100 litre yakıt dışarıya akıyordu. Sadece bir kaç dakika uçabilen uçak, CDG'nin ilerisinde bulunan ve iş jetleri tarafından kullanılan Le Bourge Havalimanı'na inmek isterken piste bir kaç kilometre kala bir otelin bahçesine çakıldı. Olayda 113 kişi hayatını kaybetti.

UÇUŞLAR DURDU

Kazadan kısa süre sonra İngiliz Havayolları BA ve Fransız Havayolları AF, Concorde'ların uçuşlarını durdurdu. Çünkü uçuş sırasında yakıt kokusu geliyor gibi psikolojik sorunlar başlamıştı. Yolcular doğal olarak tedirgin olmuşlardı ve bunu anlatmak çok zordu. O günleri İngiliz ve Fransız Sivil Havacılık Otoriteleri'nin uçakların uçabilirlik yani yolcu taşıma lisanslarını iptali izledi. Concorde'un tekrar rüştünü ispat etmesi, yolcu taşıma yetkisini yeniden alması gerekiyordu.

Her iki şirket ortaklaşa çalışmalara başladılar. Bir yandan kazanın nedenleri detaylı olarak araştırılırken diğer yandan da Concorde'lar gerçekten hizmet ömürlerini tamamladılar mı sorusunun cevabı aranıyordu. Gövde ömürleri 2010-2015'te bitecek uçaklar için bu yenileştirme değer miydi? Ancak her iki şirket, büyük kapasiteli yeni uçaklar alsalar da Concorde'ların yeri çok ayrıydı. Concorde'lar BA ve AF'nin gökyüzündeki amiral gemileriydi. Halen hizmetteki tek süpersonik yolcu uçağı, yaklaşık 50 milyon dolarlık bir çalışmayla yeniden hayat bulacaktı.

SÜPERSONİK TEST

Geniş bir teknik ekibin imalatçı şirketlerle ortak çalışmaları sonrasında Concorde'ta yapılacak modifikasyonlar belirlendi. Buna göre başta yakıt tankları ve iniş takımı olmak üzere bazı değişiklikler gerçekleştirilecek, yeni uçak lastikleri denenecekti. Ayrıca uçaklar tepeden tırnağa çok detaylı gözden geçirilecekti. Yedisi BA, beşi de AF'de bulunan Concorde'ların ilk test uçuşu 18 Ocak 2001'de AF tarafından yapıldı. Bunu daha sonra yeni lastiklerin denendiği uçağın hızlanma ve durma testleri takip etti. AF yetkilileri bu testlerin çok başarılı olduğunu açıkladılar.

Fransızları, BA'nın 17 Temmuz'daki ilk süpersonik uçuşu izledi. Yerel saatle 14.20'de G-BOAF tescil işaretli Concorde Kaptan Pilot Mike Bannister kumandasında Londra Heathrow Havalimanı'ndan kalktı. Atlantik Okyanusu üzerinde yüksek hız testleri başladı. Saatte 2150 kilometrelik hıza ulaşan Concorde 20 bin metre irtifaya çıktı. Aslında bu uçuş klasik yolculu seferlerin bir provasıydı.

Uçağın geçtiği ve telsizle her rapor verdiği Hava Trafik Merkezi konuşmalarının başında Concorde'a 'Yeniden hoşgeldin' dedi. Çok sayıda basın mensubunun yanı sıra binlerce 'spotter' yani uçak fotoğrafı çeken, kuyruk numaralarını alan meraklı tarafından izlenen uçak 3 saat 20 dakika uçtuktan sonra Oxfordshire'daki Brize Norton Hava Üssü'ne yerel saatle 17.40'ta indi.

ZORLU SINAV

Şimdi her iki havayolunu da büyük bir sınav bekliyor. Şirketler teknik açıdan uçakların eksiklerini giderdiler. Sıra yolculara bu uçakların emniyetli olduklarını tekrar anlatmakta. Bir çok uzman bu savaşın çok daha çetin geçeceğini iddia ediyor. Bu amaçla BA ve AF uçaklarını sık kullanan özel Concorde müşterilerini yakın takibe almış durumda. Promosyon kampanyalarının yanı sıra özel toplantılarla yolculara birebir uçakların ne kadar yüksek emniyet oranına ve konfora sahip olduğu anlatılıyor. Büyük masraflar yapılarak gerçekleşen bu çalışmaların nasıl sonuçlanacağı merakla bekleniyor. Her iki şirket de Eylül ayı içinde seferlere başlamayı hedefliyor. Tarifeli seferler eskiden olduğu gibi Londra-New York, Paris-New York arasında olacak. Bazı adalara tur operatörleri tarafından düzenlenecek organizasyonlarla charter seferleri yapılabilecek. Kuşkusuz sivil havacılık otoritelerinin verecekleri raporlar, seferlerin başlama tarihinin kesinleşmesinde büyük önem taşıyacak.

İngiliz Havayolları'nın Concorde'u Londra Heathrow Havalimanı'ndan kalktığında aslında yeniden doğuşunun ilk uçuşu başlıyordu. Kısa süre sonra ses hızını aştı, uçakta ciddi hiç bir sorun yaşanmadı. Concorde yeniden sefere hazırdı.

YAPILAN MODİFİKASYONLAR

Uçağın kabini de yenileniyor

YAKIT TANKLARI

Yakıt depolarının güçlendirilmesi için askeri uçak ve helikopterlerde kullanılan bir metod uygulandı. Askeri hava araçlarının yakıt depolarına mermi geldiğinde yakıtın parlamasını önlemek için deponun içinde özel bir kauçuk malzeme bulunuyor. Malzeme kendi kendine deliği kapatıyor. Bu teknik Concorde uçaklarına da uygulandı. Ayrıca 1,4, 5 ve 8 nolu iniş takımlarının yakınlarında riskli bölgelerdeki yakıt tanklarının dış yüzeylerine de koruma kaportası yerleştirildi. Bu değişiklikler sonrasında yakıt depolarındaki hacim çok az küçüldü.

İNİŞ TAKIMLARI

İniş takımlarındaki eski nesil çelik fren diskleri yerini karbondan imal edilmiş sistemlere bıraktı. Yeni karbon frenler için özel bir soğutma sistemi de takıldı. Uçağın iniş takımları hafiflerken, bu sayede uçağın pistteki frenleme mesafesi de azaltıldı. İniş takımı hidrolikleri, etrafındaki elektrik sistemleri tekrar gözden geçirildi ve yenilendi.

YENİ LASTİKLER

Concorde'lar için yeni bir uçak lastiğinin gerekliliğine inanan uzmanlar, Fransız Michelin şirketi ile çalışmalarını sürdürüyor. Yeni radyal tipte lastiklerin patlama riski diğer uçaklara göre çok daha düşük olacak.

AĞIRLIK MERKEZİ

Concorde'lar için ağırlık merkezi çok önemli. Yaklaşık saatte 2150 kilometre ile uçarken ağırlık merkezinde meydana gelecek çok küçük bir oynama uçağı kontrol dışına çıkarabiliyor. Bu nedenle modifikasyonların hepsi herhangi bir ağırlık merkezi değişikliğine neden olmamak için çok dikkatli yapıldı.

KABİN

Tüm uçaklarındaki koltuk ve kabin tasarımını yenileyen BA, bu projesi içinde yer alan Concorde'lara ayrı bir önem veriyor. BA bu değişiklik için Concorde'larda uçak başına yaklaşık 3 milyon dolar harcayacak. Koltuklar, halı ve kabinin yanı sıra tuvaletler de yenileniyor. Yolcuya daha açık renklerle daha ferah kabin sunulacak. Yeni kabin tasarımının önemli bir avantajı da eskisine oranla yaklaşık 400 kilogram daha hafif olması. BA böylece uçağa yapılacak modifikasyonların dengelenmesini hedefliyor. AF ise kabin tasarımını yeni değiştirdiği için Concorde'ların kabinlerinde herhangi bir modifikasyona gitmeyecek.

D BAKIM

Yolcu uçaklarının tepeden tırnağa tüm sistemlerin kontrol edildiği 'D' seviyesi bakımından tüm Concorde'lar geçirildi. Uçaklar tekrar boyandı.

Concorde’un Hikayesi


1956 İngiliz ve Fransız mühendisler sesten hızlı süpersonik yolcu uçağı Concorde Projesi üzerinde ayrı ayrı çalışmaya başladı.

1962 İngiliz ve Fransız hükümetleri ortak bir projeyi destekleme anlaşması imzaladı.

1967 İlk uçak imalatı Fransa'nın Toulouse kentinde start aldı.

1969 2 Mart: 001 imalat nolu uçak Toulouse'dan havalandı.

1976 Ticari uçuşlara başlandı. BA Londra-Bahreyn, AF ise Paris-Rio arasında uçtu.

1989 Paris'den New York'a uçan AF'ye ait Concorde, uçuş sırasında gövdede belirlenen bir sorun nedeniyle geri döndü.

1989 BA'nın uçağında 18 bin 600 metrede kuyruktan küçük bir parça koptu. Bu olay iki yıl içinde üç defa daha tekrarlanacaktı.

1994 Hazırlanan raporla uçağın dış camlarının ses hızının iki katında çatladığı resmen açıklandı.(Yüksek irtifada sesten hızlı uçuşta aşırı sürtürmeden dolayı camlar ısınıyor)

1998 BA'nin uçağı kanat üstünden 132'ye 66 santimetre boyutunda bir panelin kopması nedeniyle mecburi iniş yaptı.

1998 BA uçağındaki kuyruk sistemi uçuş sırasında kitlendi.

2000 23 Temmuz: BA'in Concorde'unun kanadında görülen çatlak yüzünden uçuşu durduruldu. Diğer yedi uçakta da aynı sorun saptandı.

2000 24 Temmuz: AF, altı uçağın dördünde kanatlarda çatlak bulduğunu açıkladı.

2000 25 Temmuz: AF'nin Concorde uçağı Charles de Gaulle Havalimanı'ndan kalkıştan hemen sonra düştü.

2000 30 Temmuz: BA'nın Concorde’u kabinindeki yakıt kokusu nedeniyle mecburi iniş yaptı.

2000 15 Ağustos: BA, Concorde'ların uçuşlarını kesti.

2000 16 Ağustos: İngiliz Sivil Havacılık Otoritesi Concorde'ların uçabilirlik sertifikasını iptal etti.

2001 17 Temmuz: BA'nın G-BOAF tescil işaretli Concorde'u güvenlik gelişmelerini test etmek için İzlanda'ya uçtu.

2001 Eylül: Concorde'ların yolculu uçuşlara tekrar başlama hedef tarihi.


Alitalia yeni ortaklıkta

KLM ile yolcu dağılımı konusundaki anlaşmazlık nedeniyle ortaklığını bozan İtalyan havayolu şirketi Alitalia, Air France ve Delta ile yeni bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşmaya göre Alitalia, yolcu hizmetleri, kargo taşımacılığı ve diğer konularda iş birliği yapacak. Uzmanlar bu anlaşmanın, Air France ve Delta'nın başını çektiği SkyTeam havayolu birliğine Alitalia'nın girmesi için önemli bir adım olduğunu belirtiyorlar. İlk etapta Alitalia, Air France ile Paris Charles de Gaulle, Milano-Malpensa ve Roma-Fiumicino Havalimanlarıdan oluşan çok merkezli bir uçuş sistemi oluşturacak. Özel yolcu programlarının entegre hale getirilmesi de planlanıyor. Delta ile yapılan anlaşmada ise uçuş bağlantılarının arttırılmasının yanında kargo ve ortak hizmet çalışmaları da yer alıyor.

Lufthansa'dan business promosyonu

Alman Havayolları Lufthansa, yolcularına 400 Dolar fark ödeyerek Amerika hattında tek yön business class uçma imkanı sunuyor. 31 Ağustos'a kadar geçerli olan kampanyada ekonomi sınıfı bilet alan yolcular, 400 Dolar farkı ödeyerek uçuşlarının Frankfurt veya Münih'ten sonraki ayağını business class uçuyorlar. Gidiş-dönüş her iki yönde de business uçmak isteyen yolcular 800 Dolar fark ödeyerek bu kampanyadan yararlanacaklar.

Polis pilotlar mezun oldu

Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu'ndaki eğitimlerini tamamlayan polis helikopter pilotları brövelerini aldılar. Anadolu Üniversitesi ile Emniyet Genel Müdürlüğü arasındaki protokolle yedincisi düzenlenen kursta 6 komiser ve komiser yardımcısı mezun oldu. 1993'ten bu yana polis helikopter pilotu yetiştirdiklerini belirten Yüksekokul Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Hakan Oktal, 'Türkiye'deki emniyet pilotlarının yüzde 85'inin üniversitemiz tarafından yetiştirilmesi bizim için gurur kaynağıdır' dedi.

Kokpit talihlileri

Kanal D'de 8 Temmuz 2001'de yayınlanan Kokpit programı çekilişinde kazananlar belli oldu. Türk Hava Yolları'dan İstanbul-Chicago gidiş dönüş biletini Alibeyköy/İstanbul'dan Süleyman Suna kazanırken yedek talihli ise Çankaya/ Ankara'dan Ayla Aybek oldu. Sabena Havayolları'ndan Brüksel aktarmalı İstanbul-Oslo biletini Güngören/İstanbul'dan Tuğba Şanlı kazandı. Yedek talihli ise Aydın'dan Adnan Uğur. Kokpit şapka, tişört ve anahtarlık kazananlar ise Gökay Hamamcı (Darıca/ Kocaeli), Ali Bıyıklı (Vakfıkebir/Trabzon) ve İpek Çiçek (Diyarbakır).