Genellikle verdiğimiz kararlardan ziyade bu kararların sonuçlarından pişman oluruz. Ne var ki sonuçları kontrol etmek mümkün değildir. Tek yapabileceğimiz karar alma süreçlerimizi iyileştirerek daha az pişman olacağımız kararları verebilmektir. Bu yüzden, hazır yeni bir yıl kapıdayken alacağınız kararlarda aklınızda tutmanızda fayda olan birkaç noktayı hatırlatmak istedim.
Karar alma süreçlerinizde aklınızda tutmanız gereken ilk kural, diyor New York Times’dan Malia Wollan’a konuşan Miami Üniversitesi profesörü Amy Summerville, her zaman ‘en iyi’ sonuca odaklanmak ve mevcut olan tüm seçenekleri en ince ayrıntısına kadar ele almak. Bunun yerine, ‘kabul edilebilir ölçüde iyi’ olan sonuçlara odaklanmanın karar alma süreçlerimizi iyileştireceği tavsiyesinde bulunuyor.
EY AŞK, EH AŞK!
Araştırmalar insanların yedi yaş civarında soyut düşünme yetisini, yani ortada olanın yanı sıra ne olabilecek olduğunu da düşünme kabiliyetinin geliştiğini ortaya koyuyor. Amerika’da yapılan bir araştırma insanların en çok aşk ilişkileri sebebiyle pişman olduğunu tespit etmiş. Aşkı aile, eğitim, kariyer ve finansal durum gibi konular izliyor pişmanlık sıralamasında. Ayrıca yine araştırma sonuçlarına göre insanlar pişmanlığı aşktan sonra hayatlarını belirleyen en güçlü ikinci duygu olarak tanımlıyor.
Öte yandan Summerville, yanlış atılan adımları deyim yerindeyse, çok da kafaya takmamak gerektiğini söylüyor. Profesöre göre bunun sebebi yanlış atılan adımların, hiç atılmayan adımlara nazaran daha az pişmanlık yaratması. Hani derler ya, en kötü karar bile kararsızlıktan iyidir, diye.
Pişmanlığı fiziksel acının psikolojik izdüşümü olarak tanımlayan Summerville, ‘yapılan hatalar ve ardından gelen acılar, aslında bir şeyler öğrendiğinizin ifadesidir’, diyor. Eğer bir ilişkide hatalar yaptığınızı düşünüyor ve bunlardan pişmanlık duyuyorsanız örneğin, bir sonraki ilişkinizde bu hataları yapmamayı öğrenmeniz gerekiyor. Ancak eğer bu hatalar ciddi bir komplikasyon oluşturmuşsa, bir terapiste danışmanız faydalı olabilir. Zira Einstein’ın da dediği gibi; aptallık, aynı şeyleri tekrar tekrar yapıp farklı sonuçlar beklemektir.
PEKİ BUNLAR GERÇEK HAYATTA NE İŞİMİZE YARAYACAK?
Yazının ilk bölümündeki bilgiler ve uyarılar ne işimize yarayacak, diye düşünüyorsanız, o zaman size daha az pişman olmak için nasıl kararlar alabileceğinizi de söyleyelim.
Öncelikle şunu bilin, hatalar pişmanlıklar olmak zorunda değil, yeni bir şeyleri öğrenmenin yolu. Herkes hata yapar, önemli olan hatalardan ne kadar öğrenebildiğimiz. İkincisi, öğrenmek zaman alır. Dolayısıyla her hatadan sonra hemen pişman olmak ve bir sonraki durumda mükemmel sonuçlara ulaşacağınızı sanmak yerine, bir sonraki seferde sadece daha iyi olmaya odaklanın. Üçüncüsü, kabul edin, bazen elinizden hiçbir şey gelmez. Kimse süper kahraman değildir, yanlış kararlar verebilir, hatalar yapabilir, olumsuz sonuçlara sebep olabilirsiniz. Pişmanlık yerine durumu anlamak ve sorunlar karşısında fiziksel ve ruhsal sağlığınızı korumak zorundasınız. Son olarak da eylemleri ve sonuçları kısa vade üzerinden değerlendirmemeyi öğrenmek gerekiyor. Bugün çok kötü bir durumda olduğunuzu ve bunun böyle süreceğini düşünmeniz, aslında gelecekte durumun değişebileceği ve ummadığınız sonuçlara varabileceğiniz gerçeğini göz ardı etmektir. Uzun dönemli gelişim ve sonuçlara odaklanın. Yani ‘Yeni Yıl’ kararlarınızı verirken, sadece kısa vadedeki kararlara değil, bir sonraki yılı hatta yılları da düşünseniz iyi edersiniz. Mutlu Yıllar!
Yazan: Soner Sezer