Tekstil 2017’ye umutlu giriyor

Her yılbaşında olduğu gibi büyük umutlarla ve hedeflerle girilen 2016 yılı Türkiye açısından çok zor geçti. Darbe girişimi, terör olayları derken bir yandan da döviz kurlarının hızla yükselmesi pek çok sektörü olumsuz etkiledi. Geçmişten beri en çok istihdam yaratan alanlardan biri olan hazır giyim ve tekstil sektörü de bunlardan biri oldu.

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği’nden (İTHİB) alınan verilere göre Türkiye’de tekstil ve hazır giyim eşyaları imalatında çalışan sayısı toplam 865 bin civarında. Perakende sektöründe çalışanlar ve diğer yan sektörler ile birlikte bu rakamın toplamda 2 milyona ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak, 2016’da siparişlerde ve dolayısıyla ihracat ve üretimde durgunluk olması istihdamı sektör genelini olumsuz etkiledi. Yılın ilk üç çeyreği itibariyle istihdamda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,9’luk düşüş kaydedildi. İstanbul Hazır giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) verilerine göre ise sadece hazır giyim sektöründe kayıtlı istihdam rakamı 2016 Eylül ayı itibariyle 458 bin seviyesinde oldu. Bu rakam 2015 sonunda 483 bin civarındaydı. Yani hazır giyim alanındaki istihdam 25 bin azaldı.

Sektör genelinde bir azalma söz konusu olsa da Ekonomi Bakanlığı verileri hükümetin oluşturduğu yatırım teşvik belgeleri yoluyla kurulan tekstil işletmelerinin istihdam yaratma bakımından başarılı olduğunu gösteriyor. 2016 Ocak-Ekim dönemi istihdam oranlarında yüzde 37’lik bir artış var. Buna göre 2015’in aynı döneminde 16 bin olan istihdam sayısı 2016’da 22 bin kişiye çıkmış.

YÜKSEK İHRACAT HEDEFİ
İstihdam seviyesinde sektör genelinde yaşanan düşüşe karşın sektörün ileri gelenleri 2017’den umutlu. İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracatı 2016’yı 17 milyar dolar ihracatla kapattığını, 2017’de ise 2014’te ulaşılan 18,7 milyar dolarlık tepe noktanın hedeflendiği bilgisini veriyor. İhracat artışının üretim ve istihdama da olumlu yansıması bekleniyor. 2016’da yaşanan olaylar sonrasında devletin son dönemde sağladığı destek ve teşviklere ek olarak İHKİB, fuar ve heyetler haricinde de dış temaslara ağırlık veriyor. Böylece müşterileri Türkiye’ye beklemek yerine sektörü daha iyi tanıtmak adına onların yanına gitmek hedefleniyor.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Şeref Fayat, hazır giyim sektöründe istihdamda kayıpların beklenenden daha

düşük olduğunu söylüyor. Darbe girişimi ve döviz kurlarındaki artışın istihdam üzerindeki olumsuz etkisinin üretim tarafında sınırlı olduğunu belirten Fayat, kaybın daha çok perakende ve mağazacılık tarafında ortaya çıktığını aktarıyor. 2016’da asgari ücrete yapılan yüzde 30’luk zam da işveren maliyetlerini arttırdı ve istihdam artışını olumsuz etkileyen unsurlardan biri oldu. Yüksek kamu yükleri, iş kanunlarındaki katı düzenlemeler, çalışma hayatında istihdam arttıkça karşılaşılan ilave yükler, kıdem tazminatı, geriye dönük işçi-işveren uzlaşmazlıkları ile kayıt dışının yarattığı haksız rekabet gibi alanlarda önemli sorunlar yaşanıyor. Bununla beraber, hazır giyim sektöründe istihdamın korunması için öncelikle ücretler üzerindeki kamu yüklerinin azaltılması, cazibe merkezleri olarak ilan edilen 23 ildeki yatırımlara ve taşınmaya ilişkin ikincil düzenlemelerin çıkarılması istihdamın korunmasına yardımcı olabilir. Nitelikli üretici sertifikası uygulamasına geçilmesi ve nitelikli üreticilerin bu alanlarda desteklenmesi ile çözülebilir.

KALİFİYE ELEMAN BULMAK ZOR
Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü geçmiş yıllara göre daha ihracat odaklı ve başta Avrupa olmak üzere uluslararası pazarlara daha

dönük çalışıyor. Bunun yanında, sektörde sıkılaşan rekabet koşulları da çalışanların vasıf ve niteliklerini yukarı yönlü zorluyor. Ancak, pek çok sektörde olduğu gibi hazırgiyim ve konfeksiyon sektöründe de firmalar yeni kalifiye eleman bulmakta zorluk yaşıyorlar. Genç nesiller ve yeni mezunlara sanayide ve fabrikada çalışmak yerine perakendede ve AVM’lerde çalışmayı tercih ediyorlar. Perakende mağazacılık alanında çalışanların önemli bölümü ise işlerini kalıcı bir iş olarak görmüyor. Tasarım, moda, yurtdışı pazarlama, marka yönetimi, iletişim, CRM, e-ticaret gibi alanlarda daha nitelikli insan kaynaklarına ihtiyaç duyuluyor. İTHİB Başkanı İsmail Gülle, “Açıkçası istatistiklere yansıyan işsizlik sayıları bizleri şaşırtıyor. Çünkü, birçok işletmemizin personel aradığını ancak bulamadığını yakından biliyorum. Sektörümüzde nitelikli çalışan bulmakta son derece zorlanıyor ve bu durumu ilgili yerlerde her fırsatta dile getiriyoruz. Tekstil mühendisliği bölümü önceden öğrencilerin girmek için yarıştığı bir bölümken, şuan çoğu tekstil mühendisliği bölümünde kontenjan bile dolmuyor” diyor.

İTHİB, gençleri tekstil alanında meraka teşvik amacıyla çeşitli yollara başvuruyor. Bunlardan biri yurtdışında dil eğitimi ödüllü kumaş tasarım yarışması. Ayrıca, Alman Aachen Üniversitesi ile yapılan işbirliği neticesinde Ekim’de açılışı yapılan İstanbul Tekstil Araştırma Merkezi’ni sektöre önemli katkılar sağlaması bekleniyor. Gençlere nitelikli, kendini yetiştirmiş bir tekstil mühendisinin iş bulmakta zorlanmayacağı anlatılıyor. 2016 boyunca devam eden ‘Tekstilde İş Var’ kampanyası ile de farkındalık yaratılmaya çalışılmış. İHKİB ise meslek liseleri, yüksekokullar, İMA moda akademisi ile gençleri sektöre kazandırmaya çalışıyor. Ayrıca iş gücünü kendi yetiştirmek ve işe yerleştirmek için İŞKUR’dan özel istihdam bürosu yetkisi alınmış ve bir insan kaynakları portali oluşturulmuş.

ÜRETİM REFORMU GELİYOR

Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı ve Henateks Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Sözdinler, sektör temsilcileri olarak olumsuzlukları ortadan kaldırabilmek için yurt dışında çok sayıda toplantılar ve işbirliği anlaşmaları yaptıklarını belirtiyor. Türkiye’nin önümüzdeki 10 yıllık süreçte önemli üretici konumunu koruyacağını belirten Sözdinler, “Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bizim de katkılarımızla hazırladığı bir üretim reform paketi yakında meclisimizin komisyonlarına gelecektir. Bu pakette üretimi ve istihdamı teşvik eden birçok olumlu gelişmeyi hep birlikte göreceğiz” diyor.

90’lı yıllarda en çok tercih edilen alanlardan biri olan tekstil eğitimine karşı son zamanlarda olumsuz bir yargı oluştuğu gözleniyor. Kısa süreli staj dönemlerinin sektörü tanımak adına yeterli olmuyor. Son sınıfta bir dönem süresince dersleri kaldırarak, öğrenciye stajyer mühendis olarak sanayide çalışma fırsatı verilmesi sektörün daha iyi tanınması adına faydalı olabilir. Ayrıca, “Tekstilde geleceğin mesleği teknik tekstil olacaktır” diyen Sözdinler, gençlere bu alanda yoğunlaşmalarını tavsiye ediyor. Teknik tekstil, ileri teknoloji ve yüksek performansa dayalı üretim yapıp, otomotiv, inşaat, tarım, giyim, jeoloji, ev tekstili, filtrasyon, nakil, temizleme, hijyen, tıp ve kişisel korunma gibi alanlarda kullanılıyor.

GENÇLERE TAVSİYELER
- Hazırgiyim ve tekstil sektörleri daha dışa dönük ve ihracat odaklı olduğundan bu alanda çalışacak gençlerin başta İngilizce olmak üzere yabancı dil bilgisine sahip olmaları şart.
- Gençlerin dünyayı takip eden, uluslararası güncel gelişmeleri izleyen bireyler olmaları, bilgisayar kullanma becerilerini geliştirmeleri gerekiyor.
- Gençlerin yaratıcılık, ekip çalışması, müşteri ihtiyaçlarını izleme-sezme ve sorun çözme ile dijital teknoloji ve sosyal medya uygulamaları gibi alanlarda yeteneklerini geliştirmeleri önemli.