Genel olarak ekonomik, sektörel, bölgesel sorunlar nedeniyle ya da işverenin yaşadığı sorunlar nedeniyle işyerindeki haftalık çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir oranında azalması veya işyerinin faaliyetini en az 4 hafta süreyle durdurması halinde sigortalılara çalışamadıkları dönemde sağlanan gelir desteğine kısa çalışma ödeneği deniyor. Deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık gibi durumlar da ödenekten yararlanma sebepleri.
2- Ödenek kapsamında ne yapılıyor?
İşçilere kısa çalışma ödeneği ödeniyor, ayrıca işçilerin genel sağlık sigortası primleri ödeniyor.
3- Sağlanan ödeneği süresi var mı?
Üç ayı aşmamak üzere veriliyor. Bu süre 6 aya kadar da uzatılabiliyor.
4- Nasıl başvuru yapılıyor?
İşverenin İŞKUR’a kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak istediğine dair başvuruda bulunması gerekiyor. İş müfettişleri inceleme yapıyor ve uygunluk tespiti sonucu işyerinin ödenekten yararlanıp yararlanmayacağına karar veriyor.
5- İşçi, nasıl ödenekten yararlanıyor?
Öncelikle işverenin kısa çalışma ödeneğine başvurması ve yapılan incelemede başvurunun kabul edilmesi gerekiyor. İşçinin ise çalışma süresi ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekiyor. Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet sözleşmesine olanlardan son 3 yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekiyor.
6- Çalışana ne kadar ödeniyor?
Günlük kısa çalışma ödeneği kapsamında çalışanın, aylık prime esas kazancının günlük brüt tutarının yüzde 60’ı ödeniyor. Kısa çalışma ödeneği miktarı aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemiyor. Bu kapsamda, asgari ücretli bir çalışana aylık 1.534 lira kısa çalışma ödeneği ödeniyor. Bu paradan sadece damga vergisi kesiliyor. Eğer kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak isteyen işyerinde bir çalışan aylık 5.000 lira maaş ile çalışıyorsa ve ödenekten yararlanacaksa; çalışana aylık 3.000 lira ödeniyor. Buradan da damga vergisi kesiliyor.
7- Ödemeler ne zaman yapılıyor?
Ödenek, çalışanın kendisine ve aylık olarak her ayın 5’inde ödeniyor. Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirleniyor. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için aylık olarak veriliyor.
8- Çalışanın sigorta primleri ödeniyor mu?
Çalışanın kısa çalışma ödeneği aldığı süre için genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Kısa ve uzun vadeli sigorta primleri ise ödenmiyor.
9- İşveren açısından ödenek ne zaman son buluyor?
Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmıyor. Ayrıca işveren, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar verirse ödenek de duruyor.
10- Çalışan ödeneği hangi durumlarda kesiliyor?
Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, işinden ayrılması hallerinde kısa çalışma ödeneği kesiliyor.
14 yılda 272 bin kişi yararlandı14 yılda 272 bin kişi yararlandı. Kısa çalışma ödeneğinden 2005 yılında bu yana 14 yılda 272 bin 105 kişi yararlandı. Bu kapsamda da kısa çalışma ödeneği almaya hak kazanan kişilere toplam 256.2 milyon lira ödendi. 2017 yılına ise kısa çalışma ödeneği olarak 760 bin liraya yakın ödeme yapıldı. 2018 yılında ise 3 milyon lira ödendi. 2019’un Şubat ayında önceki dönemden devam edenlerle birlikte 38.401 kişi için kısa çalışma ödeneği ödendi ve toplam da bu kişilere 25 milyon lira ödeme yapıldı.
Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanan Kişi Sayısı ve Ödenen Miktar (TL)