Akses’in doğumunun 100. yılı

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası sponsorluğunda hazırlanan CD’nin kapağında 100. Doğum Yılı Anısına - Necil Kázım Akses yazıyor.

Gürer Aykal’ın yönettiği Bilkent Senfoni Orkestrası’nın seslendirdiği besteleri sıralayalım:

Barış için Savaş (Senfonik şiir), İdil, Viyolonsel ve Orkestra için, Ballade, Büyük Orkestra için, Itri’nin Nevá-Kár’ı üzerine Scherzo.

Solist, Hayreddin Hoca (viyolonsel)

Evin İlyasoğlu, Necil Kázım Akses-Minyatürden Destana Bir Yolculuk kitabında, onu "bir Ankara bestecisi" olarak sunuyor.

Cumhuriyet kuşağının sanatçılarından biridir, çok sesli müziğin oluşumunda emekleri geçen ilk kuşaktandır.

Hem bir besteci, hem yönetici, hem öğretmen kimliğini bir arada götürmüştür.

* * *

SÖZÜNÜ ettiğim CD’den art arda Itri’nin Nevá - Kár’ı üzerine Scherzo’sunu dinledim. Beni etkileyen bir bestedir.

CD kitapçığında Onur Türkmen’in açıklamasına katılıyorum:

"Eser, bestecinin ısrarla belirttiği gibi, Itri’nin müziğinin çok sesli hale getirilmesi de değildir. Akses tarafından Scherzo formu üzerine inşa edilmiş yapı üzerine Itri’den alınan motifler özenle serpiştirilmiştir."

Evin İlyasoğlu da, Bestecilerimizle Söyleşiler başlıklı program için jenerik müziği ararken neden Scherzo’yu seçtiğini anlatıyor:

"Scherzo’yu üst üste dinledikçe uzun ince bir yolda bir ivmeye kaptırmış buldum kendimi. Öylesine bir ayrıntı vardı ki, belli yinelemelerin içinden sızan bir ışık size yol gösteriyordu. Doruğa tırmandığında fırtınalar duyuyordunuz."

Hiç kuşkusuz bu saptamaları, yargıları iyi değerlendirebilmek için iyi bir dinleyiciye bir hatırlatmada bulunacağım.

Itri’nin Nevá-Kár’ının bir de özgün bestesini, icrasını dinlesinler.

Tavsiye edeceğim icra Prof. Nevzad Atlığ yönetimindeki Devlet Klásik Türk Müziği Korosu’ndan bu besteyi dinlemeleridir.

O zaman bir karşılaştırma yapabilirler.

Ahmet Say, "Akses çağımızın kompozisyon stillerini yakından tanıyan yenilikçi bir bestecimizdir. Bülent Tarcan’a göre onun yapıtları, yeni romantik eğilimlerle Türk müziğinin bireşimidir."

* * *

NECİL KÁZIM AKSES’in de bestelerini yeni CD’lerde toplamalıyız. Olanların yeni kayıtlarını yapmak, icra edilmemiş olanları da çaldırmak gerekiyor.

Çok sesli müziğimizi ihmal etmeyelim. Hele Türk Beşleri’ni asla.

Yararlandığım kaynaklar:

Necil Kázım Akses, Minyatürden Destana Bir Yolculuk, Evin İlyasoğlu, YKY

Müzik Ansiklopedisi, Besteciler, Yorumcular, Eserler, Kavramlar, Ahmet Say, Müzik Ansiklopedisi Yayınları

Türk Bestecileri Eser Kayıt Kaynakçası, Hazırlayan: Ersin Antep, Sevda-Cenap And Müzik Vakfı,

Türk Bestecileri Eser Katalogu, Ersin Antep, Sevda-Cenap And Vakfı,

100. Doğum Yılı Anısına-Necil Kázım Akses, Bilkent Senfoni Orkestrası, Şef: Gürer Aykal,Solist: Hayreddin Hoca, viyolonsel/Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası.

Devlet Klásik Türk Müziği Korosu, Prof. Nevzad Atlığ yönetiyor. EMI tarafından 10 CD olarak çıkarıldı.