Salgın gibi yayılıyor! Neden genç yaşlı demeden herkesin sırtı ağrıyor?
Günümüzde genç yaşlı demeden pek çok insan sırt ağrısından mustarip… Uzmanlar, modern yaşam tarzı, çalışma koşulları ve en önemlisi hareketsiz yaşamın bu yaygın sağlık sorununu tetiklediğini belirtiyor. Uzun saatler masa başında çalışmak, kötü duruş alışkanlıkları ve yetersiz fiziksel aktivite, sırt ağrısının başlıca nedenleri arasında. Bazen de burkulma, fıtık, siyatik vb. gibi sağlık sorunları nedeniyle sırt ağrıları yaşanır. Bu ağrılar yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Kimi bu ağrıları için doktor doktor geziyor, kimi ağrıyan yerini streç filmle sarıyor, doğal kurutma makinesi ile ısıtıyor.
Çoğu durumda sırt ağrıları; kasları, tendonları veya bağları etkileyen bir zorlanmadan kaynaklanan kısa süreli bir sorun olabilir ama yardım kuruluşu Arthritis Research UK'ye göre İngiltere'de yaklaşık dokuz milyon kişi sırt ağrısı ile yaşamaktadır.
Daily Mail’e konuşan fizyoterapistlik Sammy Margo, bu sorunun giderek yaygınlaştığını ve bunun başlıca nedeninin hareketsiz yaşam tarzının olduğunu söyledi ve ekledi: “İnsanlar eskiden bir şeyler yaparken sırt ağrısı çekerlerdi, şimdi ise bir şeyler yapmadıkları için çekiyorlar”
Artık işe gidip gelmeyen ama bütün gün oturan evden çalışan, gazete almak ya da alışveriş yapmak için evden çıkmayan insanlar çoğunlukta. Geçmişte daha çok kas yırtılması gibi akut yaralanmaları olan insanlar ağrı yaşıyordu. Şimdi ise teknik boyun ya da bütün gün masa başında oturmaktan kaynaklanan kronik bel ağrıları daha yaygın görülüyor.
Dr. Margo, hareketsiz kalmanın omurgaya giden kan akışını azaltıp zayıflattığını, bunun da fizyoterapistlerin bir pozisyonda uzun süre kaldığımızda oluşan basınç için kullandıkları bir terim olan 'CREEP'i artırdığını, bu durumun dokuların elastik özelliklerinin sürekli ve tekrarlayan şekilde uzamasına neden olduğunu, bu basıncın dokuları bozup esnekliği azalttığını söyledi.
AKTİF KALIN VE HAREKET ETMEKTEN KORKMAYIN
Fizyoterapist Mehmet Gem, iyi haberin vakaların büyük çoğunluğunda birkaç hafta ya da ay içinde basit adımlarla sırt ağrılarının iyileşeceği ve tekrarlamayacağı olduğunu, sırt ağrınız olduğunda en önemli şeyin aktif kalmak ve hareket etmekten korkmamak olduğunu ve vakaların çoğunda işlerin kendiliğinden çözüleceğini ifade etti.
Londra'da kas-iskelet, spor ve egzersiz tıbbı danışmanı olan Dr. Robin Chatterjee, sırt ağrıları yaşayanların ağrı kesiciler, ısı terapisi ve egzersizi denedikten yedi gün sonra ağrı geçmiyorsa bir doktora ya da fizyoterapiste görünmek gerektiğini söyledi. Dr. Chatterjee, “Teşhis koymanın bir kısmı ağrının niteliğine bağlıdır, sırt ağrısı bacaklara doğru yayılıyorsa, muhtemelen sinir sıkışmasından kaynaklanır” dedi.
Sammy Margo'nun da belirttiği gibi bazen omurga çevresindeki dokularda meydana gelen fiziksel hasardan kaynaklanan ağrı da birkaç gün sürebilir.
Londra'daki King's College Hastanesi'nde danışman beyin cerrahı olan David Bell, hastaların çoğunda sırt ağrısının kendiliğinden iyileştiğini ya da nedenine bağlı olarak fizik tedavi, steroid enjeksiyonu ya da ameliyatla iyileşmesini sağlanabileceğini, sırt ağrısına neyin sebep olduğunu bulmanın en iyi tedaviyi bulmak için hayati önem taşıyan ilk adım olduğunu belirtti.
Londra'daki King's College Hastanesi'nde danışman beyin cerrahı olan David Bell, MRI taramalarının ağrı kesicilere ve fizik tedaviye yanıt vermeyen ağrıları olan kişiler için yararlı olabildiğini, çünkü örneğin sinir sıkışması, aşınma ve yıpranma hasarını tespit edebildiğini belirtti.
Peki gündelik hayatımızda yaşadığımız sırt ve bel ağrıları için ne yapmalıyız? İşte Daily Mail’in bilimsel araştırmalara dayanarak uzmanlarla hazırladığı ve sırt ağrınızı iyileştirmeye ya da tamamen kurtulmaya yönelik kılavuz…
BURKULMA VE İNCİNMELER (AKUT BEL AĞRISI)
Belirli bir hareketi yaparken bir yırtılma hissedebilirsiniz, ağrı bir bölgeye lokalize olur ve hareketle daha fazla acır.
Sırt incinmeleri, kasları kemiğe bağlayan doku olan kas ve tendonlarda meydana gelen yaralanmalardır. Bunlar gerildiğinde ve yırtıldığında, örneğin ağır kaldırma, spor yaralanmaları ve bahçe işleri, dekorasyon veya temizlik sırasında yapılan garip hareketlerde akut ağrıya neden olabilir.
Dr Chatterjee, sırtınızı zorladıysanız, tolere edebildiğiniz kadar egzersiz yapın çünkü bu durumda en kötü şey yatmaktır' dedi.
Londra'daki King's College Hastanesi'nde danışman beyin cerrahı olan David Bell ise bu tür akut bel ağrısının ağır bir bavul kaldırmak veya bahçeyle uğraşırken eğilmek gibi bir şey yaptığınızda ortaya çıkabilir ve genellikle kas ile ilgili olduğunu söyledi
TEDAVİSİ: Bu tür sırt ağrıları genellikle ağrı kesicilerin alınması, sıcak ve soğuk terapilerin kullanılması ve fizyoterapi ile altı hafta veya daha kısa sürede iyileşir.
SİYATİK
Bacağın alt kısmında, arkasında ve ayakta bıçak saplanması, yanma, karıncalanma ve uyuşma şeklinde bir ağrı ile kendini gösteren siyatik, beldeki sinirlerin sıkışması sonucu iltihaplanma ve ağrıya neden olur. Başlıca belirtisi kalçadan ve bacaktaki sinirlerden aşağı doğru yayılan ağrıdır. Tek bacağı etkiler. Belirtiler ara ara kaybolabilir.
Dr. Bell, vakaların yüzde 90'ında siyatiğin, omurga omurları arasındaki dokunun dışarı çıkarak bir siniri sıkıştırdığı fıtıklaşmış, şişkin veya kaymış bir diskten kaynaklandığını, bunun en yaygın nedeninin yaşa bağlı yıpranma ve aşınma olduğunu söyledi.
Diğer nedenler arasında spinal kanalın anormal daralmas) yer alır. Burada ağrı, ayakta dururken ve sırtı uzatırken kötüleşme eğilimindedir, oturulduğunda ve öne doğru eğilince rahatlar.
TEDAVİSİ: Dr. Bell, vakaların çoğu 12 hafta içinde kendiliğinden iyileşeceğini, o zamana kadar ağrı kesici almak, egzersiz yapmak ve sıcak ve soğuk uygulamak gibi standart tedaviler uygulanabileceğini söyledi ve ekledi:
“Siyatik veya diğer sırt ağrısı türlerinin devam ettiği ve kişinin günlük yaşamını ciddi şekilde etkilediği durumlarda, görüntüleme eşliğinde sıkışan sinir veya iltihaplı disk çevresine kortikosteroid ve lokal anestezik enjeksiyon uygulanabilir. Lokal anestezi en fazla bir gün boyunca geçici bir rahatlama sağlar ancak steroid altı aya kadar iltihabı azaltacaktır. Yani ağrıyı maskelemek gibi bir durum söz konusu değildir.”
OSTEOARTRİT (KİREÇLENME)
Osteoartrit, omurganın her iki yanında yer alan eklemlerin ve omurlar arasındaki kıkırdak ve disklerin aşınma ve yıpranma nedeniyle incelmesidir: Hasar, osteofit adı verilen ve sorunu daha da kötüleştiren kemik çıkıntılarının büyümesini tetikleyebilir.
Genellikle 40'lı yaşların sonundan 50'li yaşların ortasına kadar başlar, ancak daha genç insanları, özellikle sporcuları veya obezitenin bir sonucu olarak aşırı kilolu insanları etkileyebilir. Ağrı genellikle ayağa kalktıktan sonraki 30 dakika içinde düzelir.
TEDAVİSİ: Yüzme ve ağırlık antrenmanı gibi egzersizler omurganızı desteklemek için esneklik ve kas gücü oluşturmaya yardımcı olabilir. Dr. Chatterjee, ağrılı bölgelerde ağrı kesici jel kullanılmasını, 30 ila 40 dakika boyunca streç filmle örtülmesini ve dikkatlice ısı uygulanmasını (örneğin, düşük ayarda bir saç kurutma makinesi ile) önerdi. Burada kullanılan streç film ilacın emilimi artırır ve ısı ise kasları gevşetir.
İLTiHAPLI SIRT AĞRISI
Bel ve/veya kalçalarda haftalar veya aylar içinde yavaşça gelişen ağrı ve sertlik şeklinde hissedilir. Sertlik sabah ilk uyandığınızda veya uzun süre dinlendikten sonra daha kötüdür.
Düzenli olarak yaban mersini ve çilek tüketmek kas-iskelet sistemi ağrılarını hafifletir. Kırmızı ve işlenmiş et, rafine karbonhidratlar, kızarmış gıdalar ve şeker ağırlıklı enflamatuar bir diyet bel ağrısının gelişiminde rol oynayabilir.
“Applied Nursing Research dergisinde 2022 yılında yapılan bir çalışmada, üç ay boyunca, en yüksek enflamatuar gıdalarla beslendiğini bildirenlerin, en düşük miktarda beslenenlere göre 30 gün veya daha fazla bel ağrısı yaşama olasılığının 1,24 kat daha fazla olduğu bulunmuştur.”
Teoriye göre bazı gıdalar vücutta iltihaplanmayı alevlendiren bileşikler içeriyor ve bu da sırt ağrısına neden oluyor. Bu arada, düşük iltihaplı bir diyetle beslenmek sırt ağrısını azaltabilir. Akdeniz tarzı bir diyetin osteoartritli yetişkinlerde (sırt dahil) kas-iskelet sistemi ağrılarını hafiflettiği, 2020 yılında 17 çalışmanın gözden geçirilmesiyle ortaya konmuştur.
Chelsea and Westminster Hastanesi'nden Dr Pooja Gulati, bu tip sırt ağrılarının mekanik sırt ağrılarının çoğundan farklı olduğunu çünkü sabahları ve hareketsizlik dönemlerinden sonra daha kötü olduğunu ve osteoartritin aksine kalktıktan sonraki 30 dakika içinde iyileşmediğini söylüyor. “İnflamatuar sırt ağrısı egzersizle düzelir ve hastalar boyun ağrısı ve yorgunluktan da şikâyet edebilirler” dedi.
TEDAVİSİ: Dr Gulati, egzersiz ve fizyoterapinin ağrıların azalmasına yardımcı olabileceğini, orta ila şiddetli hastalığı olan hastaların, enflamasyonu durduran genetik olarak tasarlanmış proteinler içeren ilaçlara ihtiyacı olduğunu söyledi.
SIRT AĞRILARININ BELİRGİN BİR NEDENİ VAR MI?
Dr. Chatterjee, sırt ağrısı olan bazı kişilerin taramalarının normal olduğunu ya da belirgin bir tetikleyici olmadığını, bu durumlarda onlara bütünsel olarak bakmak gerektiğini söyledi ve ekledi:
“İnsanların ağrı çekmesinin fiziksel nedenler de dahil olmak üzere pek çok nedeni vardır. Belden geçen yükün çevredeki kasların gücünü aşması, ya da stres gibi psikolojik nedenler, hareketsiz bir yaşam tarzı nedeniyle kilo almış olmak veya bir yakınlarını kaybetmiş ve üzgün oldukları için duruşlarını değiştirmiş olmaları bu nedenler arasında sayılabilir.”
TEDAVİ: Dr. Chatterjee, bunun değişkenlik göstereceğini, hastaya göre kilo vermeleri, streslerini daha iyi yönetmeleri, daha fazla egzersiz yapmaları veya iş yerinde ergonomik bir değerlendirme yaptırmalarının gerekebileceğini ifade etti.
Egzersiz, fizyoterapi ve ağrı kesiciler gibi standart tavsiyeler işe yaramadıysa, hastalar bir ağrı kliniğine yönlendirilebilir.
Kadınların sırt ağrıları daha mı fazla?
Londra'daki Chelsea Ayakta Tedavi Merkezi ve Queen's Hastanesi'nde danışman jinekolog olarak görev yapan Tania Adib, bir dizi jinekolojik durumun sırt ağrısına neden olabileceğini belirtti. “Regl ağrısı bel ağrısına neden olabilir, çünkü regl döneminde kan akışını teşvik etmek için üretilen enflamatuar kimyasallar olan prostaglandinler, pelviste sinir tahrişine neden olabilir” diyen Dr. Adib, bu dönemde ağrı kesiciler ve ısı uygulamanın yardımcı olabileceğini sözlerine ekledi.
Rahim içinde ve çevresinde kanser olmayan kas ve fibröz doku büyümeleri olan miyomlar da eğer büyüklerse ve beldeki sinirlerden birine temas ediyorsa sırt ağrısına neden olabileceğine dikkat çeken Dr. Adib, bunların ameliyatı ile alınmasının daha iyi olabileceğini belirtti.
Rahim zarına benzer dokunun yumurtalıklar gibi başka bir yerde büyüdüğü bir durum olan endometriozis yani çikolata kist, adet döneminde sırt ağrısına neden olabilir.Tedaviler arasında ağrı kesiciler, hormon terapileri ve ameliyat yer alır. Rahim zarına benzer bir dokunun rahmin kas duvarına doğru büyüdüğü adenomyozis de adet öncesi ve sırasında daha kötü olan kronik sırt ağrısına neden olabilir. Tedaviler arasında güçlü ağrı kesiciler veya spiral takılması yer alır.
Sırt ağrısına sıcak ve soğuk terapi iyi gelir mi?
Sıcak ve soğuk gibi ağrılı olmayan hisler, beyne gönderilen ağrı sinyallerini geçersiz kılabilir. Ağrı için uz uygulamak ilk 36 saat içinde rahatlama sağlayabilir.
Kan damarlarını daraltarak iltihabı yatıştırdığı için bu noktada soğuk sıcaktan daha iyidir. Healthcare UK'de ayakta tedavi fizyoterapisti olan Jose Bascones, soğuk uygulamanın günde her üç ila dört saatte bir 15 dakika boyunca yapılmasını öneriyor. Çünkü soğuk uygulama, sırt kaslarındaki iltihabı ve şişliği azaltır.
Fizyoterapist Sammy Margo, "36 saat sonra, bir beze sarılmış sıcak su şişesiyle ısı uygulayın ya da sıcak bir banyo yapın. Mentol içeren bir krem uygulamayı da deneyebilirsiniz. sı, etkilenen bölgeye kan akışını artıracak ve tüm sırt ağrısı türlerinde doku iyileşmesini iyileştirmeye yardımcı olabilir. Kore'deki araştırmacılara göre sauna da rahatlama sağlayarak ve kas spazmlarını hafifleterek yardımcı olabilir."
