Çocuklar için kitap sevgisi yaratacak etkili tüyolar
Kitaplar, benim için vazgeçilmez yeni yıl hediyelerindendir. Çocuklar, gençler ve yetişkinler için de öyle olduğunu düşünüyorum. Anne-babalar bu önerime çoğu zaman ‘Alıyoruz ama okumuyor.’ sitemi ediyorlar. Birkaç denemenin ardından ise çabalamaktan vazgeçiyorlar. Ancak kitap sevgisi yaratmak, çocukta okuma isteği uyandırmak anne-babaların desteği olmadan mümkün değildir. Çocuğunuza bebekliğinden itibaren her gün kitap okumak için zaman ayırmak çok değerli ve güçlü bir çabadır. Uyku öncesi ya da gün içinde herhangi bir zaman dilimi, hiç fark etmez. Yaş 3 ya da 10, hiç fark etmez. Düzenli bir kitap okuma rutini oluşturmak ve ona etkili bir sesli okuma yapmak her yaş için gereklidir.
Anne-babalara önerilerim;
Evi kitapsız bırakmayın: Bir çocuğu kitapsever yapmak için yaşam alanında bolca kitabın olması ilk koşuldur. Kitaplar, oynamayı sevdiği diğer oyuncakları gibi ulaşabileceği yerlerde olmalıdır.
Neyle ilgilendiğini gözlemleyin: Çocuğunuzun ilgi alanlarına uygun kitapları satın alın. İstediği tarzda kitaplar okumasına izin verin. Çünkü zorundalık sevgi değil, inatlaşma yaratır. İlgi alanlarını izledikleri programlardan, sevdikleri karakterlerden ve yaşadıkları deneyimlerden belirleyebilirsiniz.
Yaşına uygun anlatım dili olan kitapları alın: Çocuklar, iyi okuyucu olduklarında okumayı sevmeye başlarlar. Bu yüzden tercih edilen kitapların anlatım dili incelenmelidir. Özellikle küçük yaş grubu için eğlenceli cümleler, kafiyeli sözcükler içeren kitaplar tercih edilebilir.
Katılımına izin verin: Özellikle küçük çocukların okumaya katılımlarını sağlayın. Yinelenen cümleleri içeren kitapları okumak örneğin "Sanırım yapabilirim, sanırım yapabilirim", çocukların siz okurken söze girmelerini ve hikayenin bir parçasıymış gibi hissetmelerini sağlar.
Her kitabı ilk defa okuyormuş gibi okuyun: Aynı kitabı farklı zamanlarda ancak ilk coşkuyla okuyun. Bu okumalar çocuğun hem kelime hazinesini destekler hem de çocuğa kitapların her zaman heyecan duyulabilecek şeyler olduğunu öğretir.
Günde 15 dakikanızı mutlaka ayırın: Gün içindeki sorumluluklarınız kitap okumaya vakit ayırmanızı zorlaştırabilir ancak uyku öncesi zamanlardan 15 dakika ayırmak iyi bir tercih olacak, hatta uykuya geçişi kolaylaştıracaktır.
Hangi yaşta nelere dikkat edilmeli?
3-5 yaş arası - Görsellere dikkat çekin
Çocuğunuzun bu yaş döneminde dikkatini renkler, şekiller ve resimler çekecektir. Bu yüzden ebeveynlerin yapması gereken görseller odaklı sesli okumadır.
Kitabın kapağını ve başlığını gösterin. Çocuğunuza kitabı tanıtmakla başlayın. Kapak, başlık, yazar kısımlarını gösterin.
Çizimler ve sözcükler arasında ayrım yapın. Sayfalarda yer alan kelimeleri gösterin. Çizimlerle farkları üzerine konuşun. Her sayfada kaç kelime olduğunu sayabilir, cümlelerin sonuna nokta denen işaretler konulduğunu paylaşabilirsiniz.
Çocuğunuzdan baskı öğelerini göstermesini isteyin. 3 yaşındaki bir çocuk için: "Bana kitabın başlığını gösterebilir misin?" 4 yaşındaki bir çocuk için: “Bana kısa bir kelime gösterebilir misin? Şimdi bana daha uzun bir kelime gösterebilir misin? " 5 yaşındaki bir çocuk için: "Adında bulunan bir harfi işaret edebilir misin?" soruları sorabilirsiniz.
Tipografi hakkında konuşun. Boyut, şekil ve yön kriterlerine göre incelemesini isteyen sorular sorabilirsiniz. "Bu kelime diğer kelimelerden farklı bir renk" diyebilir ve ardından "Yazarın neden farklı bir renk kullanmış olabilir sence?" diye sorabilirsiniz.
4-6 yaş - Kitabı hayata dahil edin
Çocuğunuzun sorularını yanıtlamak için kitaplar kullanın. Bu yaş grubu çocuklar oldukça meraklıdırlar. Her olaya dair çokça soru sorarlar. Bu sorular ebeveynlerin pusulası olmalıdır. Örneğin ‘Gökyüzünde parlayan şeyler ne? Neden ordalar?’ gibi sorular kitap alışverişinizi uzay, astronomi ve gökyüzü konularına yönlendirebilir.
Kurgusal olmayan kitapları aile planlarınıza bağlayın. Bir hafta sonu yürüyüşü planlıyorsanız, görebileceğiniz ağaçlar ve böceklerle ilgili kitapları seçebilirsiniz. Ya da kış mevsimindeyken kar yağışı, karın neden beyaz olduğu gibi detaylarla ilgili kitaplar tercih edebilirsiniz. .
6-10 yaş - Okurken yüksek sesle düşünün
Çocuğunuza kitap okuduğunuzda, "Çocuk bundan sonra nereye gitti?" gibi, onun hikayeyi kavrayışını kontrol etmek için sorular sorabilirsiniz. Dikkatini artırmanın daha etkili bir yolu, ayrıntılar hakkında yüksek sesle düşünmenizdir. Düşüncelerinizle konuşarak, çocuğunuzun kitaba olan ilgi ve dikkatini artırabilirsiniz.
Kafanızdaki düşünceleri göstermek için ben dilini kullanın. Okumanız sırasında hikayenin akışına göre düşüncelerinizi "Merak ediyorum" veya "Keşke yazara sorabilseydim" gibi ifadelerle dile getirin. Çocuğun da meraklarını dile getirmesine fırsat verin.
Kitabın kafa karıştırıcı kısımlarını vurgulayın. Kitap içindeki karakterin yaşadığı zorlu durumların üzerinde durun. Bu, çocuğunuz problem anlarında nasıl mücadele edeceğine, ne yapacağına dair bir modele sahip olmasını sağlayacaktır. Problem kısımlarında tekrarlı ve daha yüksek tonda okuma yapabilirsiniz.
Hürriyet.com.tr