'Mavi Bölge'de yaşayan dünyaca ünlü sağlıklı yaşam uzmanı bir gün boyunca nasıl beslendiğini anlattı: En önem verdiği öğün hangisi?
Güncelleme Tarihi:
Uzun ömürlü insanlar son dönemde bilim insanlarının gündeminden düşmüyor. Bu kişilerin genetik yapıları bir yana, nasıl bir hayat yaşadıkları, ne yiyip ne içtikleri sürekli mercek altında. 100 yaşını aşmış, kalp hastalığı, obezite, kanser, diyabet gibi kronik sorunları olmayan insanların yoğun olduğu Mavi Bölgelerden birinde yaşayan dünyaca ünlü araştırmacı Joan Sabate, hem araştırmalardan öğrendiklerini hem de kendi beslenme biçimini anlattı.
Prof. Dr. Joan Sabate, sağlık ve beslenme konusunda takıntılı olduğunu reddetmiyor.
ABD'nin tek Mavi Bölgesi olan California eyaletindeki Loma Linda bölgesinde yaşayan Sabate, aynı zamanda Loma Linda Üniversitesi bünyesinde bulunan Beslenme, Yaşam Tarzı ve Hastalıkları Önleme Merkezi'nin direktörü.
Sağlıklı beslenme araştırmaları söz konusu olduğunda dünyada sayılı insanlardan olan Sabate, uzun yıllardır çeşitli gıdaların, özellikle de işlenmemiş bitkilerin sağlığı nasıl etkilediği üzerine çalışıyor.
Mavi Bölge kavramı 100 yaşını aşmış kişilerin yoğun olduğu; insanların kalp hastalığı, obezite, kanser, diyabet gibi kronik sorunları yaşamadan yaşlandığı coğrafyaları tarif etmek için kullanılıyor. Mavi Bölge terimi ilk kez yazar Dan Buettner'ın konuyla ilgili kitabında kullanıldı. Yunanistan'ın Türkiye kıyılarına en yakın adalarından biri olan İkarya, Japonya'nın Okinawa adası, İtalya'nın Sardinya adasının Ogliastra bölgesi, ABD'nin California eyaletinin Loma Linda kasabası ve Kosta Rika'da bulunan Nicoya Yarımadası, Buettner'ın kitapta vurgu yaptığı Mavi Bölgeler.
Sabate, 1990'lı yıllarda cevizin düşük miktarda doymuş yağ içermesine rağmen kalp için faydalı olduğunu keşfeden ilk beslenme araştırmacısı olmuştu. Sabate'yi de şaşırtan bu bulgu, Amerikan Kalp Vakfı'nın yönergelerinin baştan sona değişmesine yol açmıştı. Sabate birkaç yıl evvel Amerikalılara yönelik 2020-2025 Beslenme Rehberi'nin de yazarları arasında yer aldı.
Sabate'ye göre, sağlıklı beslenmek sadece proteinler, karbonhidratlar ve yağlar arasında doğru dengeyi sağlamak anlamına gelmiyor. İşlenmemiş tahıllar, baklagiller ve sebzeler gibi gıdalar ayrıca doğal olarak sağlığa fayda sağlayan unsurlar da içeriyor.
Yaptığı çeşitli araştırmalarda Sabate, kuru yemişler, baklagiller, avokado ve orman meyvelerinin sağlığı desteklendiğine ve diyabet, obezite, kalp hastalığı gibi kronik hastalıkların ortaya çıkma ihtimalini düşürdüğüne dair deliller elde etti.
Halihazırda çeşitli bitkisel besinlerin bağışıklık sistemimizi nasıl etkilediği ve grip ya da Covid-19 gibi enfeksiyon hastalıklarıyla mücadelemizde nasıl rol oynadığı üzerine çalışmalarını sürdüren Sabate, "Bence halen birçok bitkisel besinle ilgili araştırılması ve keşfedilmesi gereken şeyler var" diye konuştu.
Sabate, kendi beslenmesinin de çok karmaşık olmadığını, sadece aşırı işlenmiş gıdalardan kaçınmaya çalıştığını vurguladı ve bir günlük menüsünü anlattı...
KAHVALTI
Sabate kahvaltıda meyveler ve kuru yemişlerden oluşan bir smoothie tükettiğini söyledi.
Evde mutlaka ceviz, badem, fındık gibi kuru yemişler bulunduran Sabate, meyve olarak da o mevsimde en olgun ne varsa onu kullandığını belirtti.
Bu sayede günün ilk öğününde iki su bardağı kadar meyvedeki vitaminleri ve bir-iki avuç kuru yemişteki proteinleri kolayca alabildiğini söyleyen Sabate, "Her zaman çok fotojenik bir yemek olmuyor ama önemli değil. Çünkü kahvaltımla arkadaşlarıma ya da meslektaşlarıma hava atmıyorum. Evde hazırlayıp tüketiyorum" dedi.
Bazen çok koyu kıvamlı olan bu karışımı bir kâseye doldurup kaşıkla içtiğini de söyleyen Sabate, zaman zaman smoothie'sine yoğurt ya da kakao nibleri ilave ettiğini de dile getirdi.
ÖĞLE YEMEĞİ
İspanyol kökenli Sabate, öğle yemeği söz konusu olduğunda ülkesinin geleneklerini sürdürüyor.
Genelde en büyük öğününü öğlende yediğini belirten Sabate, yemek tercihinin de "bir tencere fasulye" olduğunu söyledi.
En favori yemeklerinden birinin fasulye ve brokoliden oluşan geleneksel bir Katalan yemeği olduğunu ifade eden Sabate, "Ama sıkılmamak için farklı fasulye çeşitleri kullanıyorum. Loma Linda'da pazarda en az 20 çeşit fasulye bulabilirsiniz" dedi.
Sabate, öğle yemeğinin her zaman "bir baklagil, bir sebze ve ekmekten oluştuğunu" vurgulayarak, "Biz Akdenizliler ekmeğe bayılırız; zeytinyağına ekmek bandırırız" diye konuştu.
Bilim insanları, Akdeniz diyetiyle beslenen kişilerin uzun yıllar sağlıklı yaşamasını ve güçlü bir hafızaya sahip olmasının sebebinin zeytinyağı olabileceğine inanıyor.
Nitekim uzun yıllardır yapılan araştırmalarda zeytinyağı kalp sağlığıyla, tip 2 diyabet vaka sayılarının düşmesiyle, inflamasyonun azalmasıyla ve genel ölüm riskinin düşmesiyle ilişkilendiriliyor.
AKŞAM YEMEĞİ
Sabate, eşinin de kendisinin de akşam yemeklerini pek önemsemediğini belirterek, "Ya hiçbir şey yemiyoruz ya da çok hafif bir şeyler yiyoruz" diye konuştu.
Kahvaltıyı güçlü yaptığı günlerde öğle yemeğini geç saatte yiyip akşam yemeğini tamamen iptal ettiğini belirten Sabate, diğer zamanlarda da ufak bir salatayla sofradan kalktığını söyledi.
Salata malzemesi olarak kullanılan yeşil yapraklı sebzeler bağırsak sağlığı için çok faydalı. Dahası bu sebzeler, A, C, K vitaminleri ile lif ve magnezyum gibi besin öğeleri açısından da oldukça zengin.
Evde yemek yediği zaman genelde vejetaryen beslendiğini, süt ürünlerini de çok fazla tüketmediğini ifade eden Sabate, dışarıda yemek yediğinde ise omega-3 zengini balıkları tercih ettiğini belirtti.
Balıklar, et, yumurta ve süt ürünleri, çok temel bir besin maddesi olan B12 vitamininin en güçlü kaynakları. Vegan ve vejetaryenlerin ise B12 ihtiyacını takviyelerle ya da yenebilir yosunlarla karşılaması mümkün.
Business Insider'ın "The simple unprocessed daily diet of a Blue Zone nutrition expert, meal by meal" başlıklı haberinden derlenmiştir.