Boğazına yabancı cisim kaçan çocuğa nasıl müdahale edilir?
Güncelleme Tarihi:
Kantinden aldığı şırınga çikolatanın kapağının boğazına kaçması sonucu vefat eden 7 yaşındaki Mert Yağız Köksal ile ilgili soruşturmadan yeni haberler geldikçe konu da tekrar gündeme geldi. Çocuğunuzu tehlikelere karşı korumak evde bile gerçekten çok zor. Bu nedenle tehlike oluşturacak durumları önceden düşünüp, elinizden geldiğinde önlem almanızda büyük fayda var. Peki çocuğun boğazına yabancı cisim kaçtığında ne yapılmalıdır? Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Salih Somuncu ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Fikriye Sarıkayalar tüm detayları açıkladı.
Solunum yollarına yabancı cisim kaçmasının özellikle ilk 2 yaş döneminde çok fazla görüldüğünü ve bu konuda anne babaların çok dikkat etmesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Somuncu; “Çocuklarda en riskli dönem emeklemeye başladıkları 8. aydan sonrasıdır. Özellikle 2 yaşına kadar objeleri tanımak için ağızlarına götürmeye meyillidirler. Fındık, fıstık gibi kabuklu kuruyemişler başta olmak üzere her türlü yiyecek, ağza alınan oyuncak parçası, pil, kalemlerin başında yer alan silgiler, kapaklar, toplu iğneler gibi herhangi bir yabancı cisim derin bir nefes alma sırasında direkt nefes borusuna: oradan da daha uçlara kadar gidebilir. Bu konuda ailelerin çok dikkatli hareket etmeleri gerekir” diye konuştu.
Bebekler ve küçük çocukların çok meraklı olduklarını söyleyen Dr. Fikriye Sarıkayalar, “Uykudan arta kalan her anlarını bir keşif yolculuğuna çıkarak değerlendiriyorlar. Bulundukları çevredeki her şeye dokunarak, onları ağızlarına sokarak tanımaya çalışıyorlar. Bu durumda “Dokunma!", “Ağzına sokma!" gibi tepkilerle çocuğunuzun keşfetme güdüsünü baskı altına almaya çalışmamalısınız.” dedi.
Yapılması gerekenleri ise şu şekilde sıraladı;
- Çocuk oyuncakları seçiminde doğru tercihler yapın. Ayrılabilen kısımları olmayan ve çocuğunuzun yaşına uygun olanları seçmeye çalışın.
- Hiçbir zaman 4 yaşın altındaki bir çocuğa pişmemiş havuç, fıstık, sert şeker ve üzüm vermeyin.
- Emzik kullanmayın. Kullanılacaksa da küçük parçalara ayrılmayacak kadar güçlü emzikleri tercih edin. Emziğin büyük, sert olmasına ve üzerinde hava delikleri bulunmasına özen gösterin. Emziği hiçbir zaman bir kurdeleye ya da kordona bağlamayın.
- Kabloları ya da ipleri kısaltın. Bunları çocukların ulaşabileceği yerlerden uzak tutun.
- Bozuk paraları, toplu iğneleri, düğmeleri, pilleri, balonları ve diğer küçük cisimleri ortalıkta bırakmayın.
Çocuğun boğazına cisim kaçtığını nasıl anlarsınız?
Çocuklarda birden ortaya çıkan solunum sıkıntısı, ani öksürük atakları veya morarma gibi belirtiler görüldüğünde hemen en yakın sağlık merkezine başvurulmasını öneren Somuncu, zamanında müdahale edilmez ve yabancı cisim çıkarılmazsa hayati tehlike çok yüksektir. Hekime başvurduğunuzda yapılan fiziki muayenede yabancı cismin bulunduğu bölgede solunum seslerinin daha az olduğu görülür. Havayolunun tıkanma durumuna özel bazı patolojik sesler çıkmaya başlar. Akciğer filmi kaçan cisim metalse bulma imkanı sağlar. Ancak yabancı cisim aspirasyonunda genelde solunum yoluna kaçan cisimler organik veya plastiktir. Şüpheli vakalarda bilgisayarlı akciğer tomografisi çocuk cerrahına çok bilgi verebilir. Ama her ne olursa olsun yabancı cisim aspirasyonu şüphesi bile bronkoskopiyi gerektirir. Bronkoskopiyle çıkarılamayan objenin göğüs kafesi ve akciğerin içini açıp (trakatomi) yaparak çıkarılması gerekir. Yoksa hasta kaybedilebilir.” açıklamalarında bulundu.
Bronskopi nedir?
Bronkoskopi; hem tanısal hem de solunum yollarına yabancı cisim kaçması (aspirasyon) söz konusu olduğunda, bronkoskop adı verilen optik bir cihazla, anestezi altında, çocuğun ya da erişkinin solunum yolları, nefes borusu, her iki ana bronş ve biraz daha içeride yer alan ince bronşlarının incelendiği işlemdir. Bronkoskopide optik bir cihazla çocuğun solunum yolları, nefes borusu, her iki ana bronş ve biraz daha içerideki ince bronşlar incelenerek bu bölgelere kaçan yabancı cisimler çıkarılabilir. İşlem yabancı cismin yerleşim bölgesi ve türüne göre 15 dakika ya da saatler sürebilir.
Gözden Kaçmasın
Hürriyet.com.trAcil Servis hekimi Dr. Özlem Sarıoğlu Erdağ ve Dr. Berrin Aydın ise cisim yutma vakalarında yapılması gereken ilk yardım aşamaları hakkında çok önemli bilgiler verdi.
1 yaş altındaki çocuklarda yapılacaklar
• Çocuğu yüzü ve üst bedeni aşağıya bakacak şekilde bir diz üzerine konduktan sonra hangi elimizi kullanıyorsak o elimizi iki kürek kemiği arasına aşağıdan yukarı doğru sıvazlar şekilde vurmalıyız.
• Diğer elimizin işaret parmağını da çocuğun ağzına koymalı ve başını yan çevirerek işaret parmağını ağız içine koyarak öksürmekle atılan cismi fark edelim.
• Ayrıca çocukta yutma güçlüğü, aşırı salya, kusma, öksürük, morarma ve nefes darlığı belirtilerinin olması yabancı cisim olasılığını akla getirmelidir.
1 yaş ve üzeri çocuklarda yapılacaklar
• Heimlich manevrası adı verilen her iki elin üst üste birleştirilerek mide bölgesinden diafragmaya doğru ani baskı uygulanarak yabancı cismin çıkartılması işlemi uygulanmalıdır.
