Bir milyon Covid ölümünü engelleyen ilaç: Deksametazon
Güncelleme Tarihi:
Deksametazon tedavisi son bir yıldır on binlerce hasta üzerinde denendi, Covid-19 hastalarında ölüm oranlarını azalttığını gösteren ilk tedavi oldu ve bugüne kadar dünya çapında yaklaşık 1 milyon kişinin hayatını kurtardı
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 16 Haziran 2020’de, Covid-19 nedeniyle kritik seviyede olan hastaların tedavisinde ‘deksametazon’ kullanımı ile ilgili İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nde yapılan ilk klinik çalışma sonuçlarını memnuniyet verici bir gelişme olarak açıkladı.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, ucuz bir steroid olan deksametazon tedavisinin, oksijen veya solunum desteği gerektiren Covid-19 hastalarında ölüm oranlarını azalttığını gösteren ilk tedavi olduğunu bildirdi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da, Deksametazon ilacının Türkiye'de koronavirüs salgını başladığından beri hastaların tedavisinde kullanıldığını belirtmişti.
BİR YILDIR ON BİNLERCE HASTA ÜZERİNDE DENENDİ
Dünyanın en büyük *randomize Covid-19 ilaç denemesi olan “Recovery”, Covid-19 hastalarında ilaçların etkinliğini test etmek üzere Oxford Üniversitesi'nde geçen yıl mart ayında başladı. Bu çalışma o zamandan beri binlerce doktor ve hemşire tarafından dünyanın çeşitli ülkelerindeki hastanelerde on binlerce hasta üzerinde gerçekleştirildi.
* Randomize kontrollü çalışma yeni çıkan bir ilacı, bir tedaviyi test etmek amacıyla benzer özelliklere sahip kişilerin deney ve kontrol grubuna ayrıldığı çalışma modelidir.
Covid-19 virüsü 2019'un sonlarına doğru Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıktığında Oxford Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalık uzmanı Peter Horby, Wuhan’da bulunan korona hastaları üzerinde ilaçları denemeye başladığı. Çin'deki sert kısıtlamalar sayesinde enfeksiyon oranları düştüğünde yapılan bu çalışmalar rafa kaldırıldı. Sonrasında ise vakalar Avrupa’da görülmeye başlandı.
ÖLÜM RİSKİNİ ÜÇTE BİR ORANINDA AZALTIYOR
Peter Horby, Oxford'daki meslektaşı Profesör Martin Landray ile birlikte 9 gün gibi kısa bir sürede Recovery'yi kurdu. Programın başlamasından 100 günden kısa bir süre sonra klinik araştırmalar meyvelerini vermeye başladı. Deksametazon Covid-19'un hayatta kalma şansını artırdığı kanıtlanan ilk ilaç oldu. Bu çalışma ile ilacın koronavirüsün neden olduğu sitokin fırtınasını engelleyerek hastalarda ölüm riskini üçte bir, oksijen verilen hastalarda ise beşte bir oranında azalttığını ortaya koydu.
Gözden Kaçmasın
Hürriyet.com.trDÜNYA ÇAPINDA 1 MİLYON KİŞİNİN HAYATINI KURTARDI
Bulaşıcı hastalık uzmanı Peter Horby The Guardian’a konu ile ilgili yaptığı açıklamada çalışmanın sonuçlarının dünya çapında benimsendiğini, deksametazonun büyük bir etkisi olduğunu, az gelişmiş ülkelerdeki verilere erişimleri olmadığı için aslında rakamların daha da yüksek olabileceğini belirtti.
Recovery araştırmasına ilişkin elde edilen küresel veriler İngiltere Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından derlendi. Bu veriler geçtiğimiz ay “Nature Communications” dergisinde yayınlandı. Temmuz ve Aralık ayları arasında deksametazon kullanımı ile küresel olarak yaklaşık 650 bin kişinin ilaç ile Covid-19’u yendiğini, ve aradan geçen üç aylık süre içinde de İngiltere toplam 22 bin, dünyada ise yaklaşık 1 milyon kişinin hayatının kurtulmuş olabileceğini bildirildi.
NHS (İngiltere Ulusal Sağlık Hizmeti) Konfederasyonu'nun politika direktörü Dr. Layla McCay, aşıların yaygın olarak kullanılmadığı bu dönemde özellikle deksametozon gibi ucuz ve etkili ilaçların varlığı büyük önem taşıdığının altını çiziyor.
İstanbul Üniversitesi CerrahpaşaTıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Rıdvan Karaali, deksametazon tedavisini ve ülkemizde uygulanış şeklini hurriyet.com.tr'ye anlattı.
COVİD-19 tedavisinde kortizonun yeri nedir?
Covid-19 seyrinde virüs enfeksiyonuna karşı gelişen aşırı iltihabi yanıtın hastalıkla ilişkili olumsuz sonuçlara katkıda bulunduğu görülmüş ve gerekli olduğunda doğru zamanda, doğru dozlarda verilen aşırı iltihabi yanıtı önleyici tedavilerin sağkalımı arttırdığı ve hastanede yatış süresini kısalttığı anlaşılmıştır.
Pandeminin erken dönemlerinde kortizon tedavilerinden mümkün olduğunca kaçınılması ve ancak zorunlu durumlarda düşük dozlarda kortizon kullanılması, çok ileri evre hastaların tedavisinde önerilmekteydi. Bugün için yapılmış çalışma verilerine dayanarak özellikle solunum desteği ihtiyacı olan hastalarda kortizon tedavileri sağkalımı arttırmak ve hastanede yatış süresini kısaltmak amacıyla tedavi şemalarına girdi ve ülkemizde olduğu gibi birçok ülkede etkili bir şekilde kullanılmaktadır.
BAZI DURUMLARDA YARARDAN ÇOK ZARARI DA OLABİLİR
Kortizon tedavisi virüse karşı etkili bir ilaç değildir, virüsün oluşturduğu aşırı iltihabı yanıtın organlarımıza zarar vermesini önlemeye yönelik kullanılan bir tedavidir. Dolayısı ile aşırı iltihabi yanıtın oluşmadığı durumlarda yarar değil zarar verebileceği unutulmamalı ve kullanılmamalıdır.
Sonuç olarak; kortizon (deksametazon-bir çeşit kortizon türevi) tedavisi ülkemizde hastalığın olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak için pandeminin ilk dönemlerinden itibaren gerekli olan hastalarda etkin bir şekilde kullanılıyor. Ancak kortizonun virüsün kendisine karşı etkisiz olduğu, virüsün vücutta meydana getirdiği aşırı ve kontrolsüz iltihabi yanıtın tedavinde kullanılması gerektiği unutulmamalı ve gereksiz kullanıldığında faydasından çok zararının olacağı bilinmelidir Tüm ilaçlarda olduğu gibi; hastayı takip eden doktor uygun gördüğünde, uygun dozlarda ve uygun süre kullanılması gerekmektedir.
